کتاب دربارۀ امر سیاسی

دربارهٔ امر سیاسی کتابی نوشته شانتال موف است که جعفر محسنی دره‌بیدی آن را ترجمه کرده است. 

 درباره کتاب درباره امر سیاسی

 در این کتاب شانتال موف دریباره امری صحبت می‌کند که به گفته خودش در بیشتر جوامع غربی به صورت «عقل سلیم» درآمده است. یعنی توسعه سیاسی و اقتصادی.

او می‌گوید جامعه‌شناسان ادعا می‌کنند که ما وارد «مدرنیتهٔ دوم»شده‌ایم که در آن، افراد رها شده از پیوندهای جمعی، اکنون می‌توانند سبک‌های زندگی متنوع خودشان را که از قید وابستگی‌های قدیمی آزاد هستند به وجود آورند. «جهان آزاد» بر کمونیسم پیروز شده است و با تضعیف هویت‌های جمعی، جهانی «بدون دشمن» اکنون امکان‌پذیر شده است. منازعات متعصبانه به گذشته پیوسته‌اند و اکنون با گفت‌وگو می‌توان به اجماع رسید. در نتیجهٔ جهانی‌شدن و عام شدن دموکراسی لیبرال، می‌توانیم در انتظار ظهور جهان‌شهری باشیم که صلح، رونق و تحقق حقوق بشر را در سراسر جهان به ارمغان می‌آورد. او در کتاب درباره امر سیاسی، این دید «پسا-سیاسی» را به چالش کشیده است و روی سخنش با کسانی است که این نظر خوش‌بینانه دربارهٔ جهانی‌شدن را می‌پذیرند و طرف‌دار دموکراسی اجماعی هستند.

 موف با موشکافی برخی از نظریه‌های رایج که روحِ زمانِ پسا-سیاسی را در مجموعه‌ای از حوزه‌ها _ جامعه‌شناسی، نظریهٔ سیاسی و روابط بین‌الملل _ تأیید می‌کنند، در این اثر ثابت می‌کند که این رویکرد به غایت اشتباه است و به جای این‌که به «دموکراتیک‌سازی دموکراسی» کمک کند، خودش منشأ بسیاری از مشکلاتی است که نهادهای دموکراتیک اکنون گرفتار آن‌ها هستند، مفاهیمی مانند «دموکراسی بدون جانب‌داری»، «دموکراسی گفت‌وگویی»، «دموکراسی جهان‌شهری»، «حکومت‌داری خوب»، «جامعهٔ مدنی جهانی»، «حاکمیت جهان‌شهری»، «دموکراسی مطلق» که هدفشان ایجاد جهانی «فراسوی چپ و راست»، «فراسوی هژمونی»، «فراسوی حاکمیت» و «آنتاگونیسم» است همگی نشانگر جهل کامل نسبت به چیزی است که در سیاست دموکراتیک مورد بحث است و هم‌چنین نشان‌گر جهل کامل نسبت به پویایی‌های ساخت و هویت‌های سیاسی است.

 خواندن کتاب درباره امر سیاسی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

 پژوهشگران و علاقه‌مندان حوزه سیاست و جامعه‌شناسی مخاطبان اصلی این کتاب‌اند.

 بخشی از کتاب درباره امر سیاسی

در کنار آنتاگونیسم، مفهوم هژمونی مفهومی کلیدی برای پرداختن به «امر سیاسی» است. در نظر گرفتن «امر سیاسی» به عنوان امکان همیشه موجود آنتاگونیسم مستلزم این است که بپذیریم هیچ مبنا و زمینهٔ نهایی وجود ندارد و به بعد تصمیم‌ناپذیری که در هر نظمی متداول است، اذعان کنیم. به عبارت دیگر، این کار مستلزم به رسمیت شناختن سرشت هژمونیک هرگونه نظم اجتماعی است. هم‌چنین باید بپذیریم که هر جامعه‌ای محصول مجموعه‌ای از رویه‌هاست که می‌کوشند نظم را بر روی زمینه‌ای محتمل‌الوقوع مستقر کنند. همان‌گونه که ارنستو لاکلو نشان می‌دهد، «دو ویژگی محوری مداخلهٔ هژمونیک خصلت «محتمل‌الوقوع» مفصل‌بندی‌های هژمونیک و خصلت «سازندهٔ آن‌ها است، به این معنا که آن‌ها روابط اجتماعی را در معنای اولیه ایجاد می‌کنند و به هیچ عقلانیت اجتماعی پیشینی وابسته نیستند».  امر سیاسی در ارتباط با فعل و انفعالات مربوط به تأسیس هژمونیک است.

از این جهت است که باید امر اجتماعی را از امر سیاسی جدا کرد. امر اجتماعی قلمرو رویه‌های رسوب‌شده است، یعنی رویه‌هایی که فعل و انفعالات اصیل مربوط به تأسیس سیاسی محتمل‌الوقوع آن‌ها پوشیده می‌مانند و به گونه‌ای مسلّم فرض گرفته می‌شوند، که گویی خودبنیاد هستند. رویه‌های اجتماعی رسوب شده بخش ذاتی و اساسی هر جامعه‌ای هستند؛ در عین حال همهٔ پیوندهای اجتماعی مورد تردید قرار نمی‌گیرند. در نتیجه، امر اجتماعی و امر سیاسی شأن آن چیزهایی را دارند که هایدگر آن‌ها را اگزیستانسیال‌ها می‌نامید، یعنی همان ابعاد ضروری هر زندگی اجتماعی. اگر امر سیاسی _ که به معنای هژمونیک آن فهمیده می‌شود _ مستلزم وجود فعل و انفعالات مربوط به تأسیس اجتماعی است، بعید است بتوانیم به طور پیشینی و مستقل از هرگونه ارجاعی به یک زمینه تعیین کنیم که چه چیزی اجتماعی است و چه چیزی سیاسی است.