کتاب زئوس غریبه نواز

کتاب زئوس غریبه‌نواز نوشته‌ی زانیار ابراهیمی اثری پژوهشی و تحلیلی است که با تکیه‌بر روایت هیوبرت دریفوس از اودیسه‌ی هومر، به بررسی مفاهیم بنیادین اسطوره‌ای و فلسفی در جهان یونان باستان می‌پردازد. این کتاب توسط انتشارات شرکت کتاب هرمس منتشر شده است و با نگاهی عمیق به تفسیرهای دریفوس، تلاش می‌کند لایه‌های پنهان و ابعاد وجودشناسانه‌ی اودیسه را آشکار کند. ابراهیمی در این اثر، ضمن وفاداری به متن اصلی و ارجاع به ترجمه‌های معتبر، به نقد و تحلیل دیدگاه‌های فلسفی و وجودی مطرح‌شده در درس‌گفتارهای دریفوس می‌پردازد و سعی دارد خواننده را با دنیای چندخدایی یونانی و مفاهیمی چون زنیا (غریبه‌نوازی)، آرته (کمال/فضیلت) و نقش خدایان در زندگی انسان‌ها آشنا کند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب زئوس غریبه نواز

کتاب زئوس غریبه‌نواز با محوریت روایت هیوبرت دریفوس از اودیسه‌ی هومر، به بازخوانی و تحلیل فلسفی یکی از مهم‌ترین متون ادبیات کلاسیک یونان می‌پردازد. زانیار ابراهیمی در این کتاب، با بهره‌گیری از درس‌گفتارها و تفسیرهای دریفوس، به بررسی ساختار چندخدایی، آیین‌های اجتماعی و اخلاقی، و مفاهیم وجودشناسانه‌ای چون زنیا و آرته می‌پردازد. اثر حاضر نه‌تنها به روایت داستانی اودیسه بسنده نمی‌کند، بلکه با رویکردی تحلیلی، به لایه‌های عمیق‌تر معنایی و فلسفی این حماسه می‌پردازد و آن را در بستر اندیشه‌های مدرن و پسامدرن قرار می‌دهد. ابراهیمی با مقایسه‌ی جهان‌بینی یونان باستان و جهان معاصر، به تفاوت‌های بنیادین در نگرش به تعهد، آزادی، اخلاق و نقش خدایان اشاره کرده است. کتاب زئوس غریبه‌نواز، با ارجاع به ترجمه‌های مختلف اودیسه و نقد دیدگاه‌های فلسفی، تلاش می‌کند تصویری چندلایه و پویا از جهان هومری ارائه دهد و جایگاه انسان، خدایان و آیین‌های اجتماعی را در آن روشن سازد.

خلاصه کتاب زئوس غریبه نواز

کتاب زئوس غریبه‌نواز با تمرکز بر روایت دریفوس از اودیسه، به واکاوی مفاهیم بنیادین جهان یونان باستان می‌پردازد. ابراهیمی در این اثر، ابتدا تفاوت‌های اساسی میان جهان‌بینی چندخدایی اودیسه و وحدانیت کمدی الهی را برجسته می‌کند و نشان می‌دهد که در اودیسه، خدایان نه به‌عنوان موجوداتی متافیزیکی، بلکه به‌مثابه احوال وجودی و نیروهای جمعی در زندگی انسان‌ها حضور دارند. مفهوم زنیا یا غریبه‌نوازی، به‌عنوان محور اصلی اثر، مورد تحلیل قرار می‌گیرد و نقش آن در شکل‌دهی روابط اجتماعی، اخلاقی و حتی الهی در جامعه‌ی یونانی بررسی می‌شود. ابراهیمی با تکیه‌بر تفسیرهای دریفوس، نشان می‌دهد که نقض زنیا نه‌تنها بی‌احترامی به مهمان، بلکه بی‌حرمتی به خود زئوس است و همین امر، انگیزه‌ی اصلی بسیاری از وقایع حماسی را شکل می‌دهد. در ادامه، کتاب به مقایسه‌ی دو قهرمان اصلی ایلیاد و اودیسه، یعنی آشیل و اولیس، می‌پردازد و تفاوت‌های وجودشناسانه‌ی آن‌ها را در نسبت با خدایان و احوال وجودی‌شان بررسی می‌کند. اولیس به‌عنوان قهرمانی چاره‌جو و هماهنگ با شرایط، بیش از هر شخصیت دیگری توانایی تطبیق با احوال مختلف و بهره‌گیری از امکانات نهفته در جهان را دارد. نقش آتنه و هرمس، به‌عنوان خدایان همراه اولیس، و کارکردهای پیام‌آوری و دزدی هرمس، در عبور از عوالم گوناگون و تحقق غریبه‌نوازی زئوس، به‌تفصیل تحلیل می‌شود. کتاب همچنین به سیر تحول تلماک، فرزند اولیس، از کودکی به مردانگی می‌پردازد و نشان می‌دهد که این گذار نه بر پایه‌ی اراده و روان‌شناسی فردی، بلکه بر اساس اقتضای شرایط و هماهنگی با جهان مردانه‌ی یونان هومری رخ می‌دهد. در مجموع، زئوس غریبه‌نواز با رویکردی فلسفی و وجودشناسانه، تلاش می‌کند لایه‌های پنهان اودیسه را آشکار کند و جایگاه انسان، خدایان و آیین‌های اجتماعی را در جهان باستان بازخوانی کند.

چرا باید کتاب زئوس غریبه نواز را بخوانیم؟

زئوس غریبه‌نواز اثری است که با رویکردی تحلیلی و فلسفی، امکان مواجهه‌ای تازه با یکی از مهم‌ترین متون ادبیات کلاسیک را فراهم می‌کند. این کتاب با تکیه‌بر روایت دریفوس و نقدهای ابراهیمی، به خواننده کمک می‌کند تا مفاهیمی چون غریبه‌نوازی، تعهد، اخلاق و نقش خدایان را در بستر فرهنگ یونان باستان و در مقایسه با جهان مدرن بازفهمی کند. اثر حاضر نه‌تنها به روایت داستانی اودیسه بسنده نمی‌کند، بلکه با ورود به لایه‌های عمیق‌تر معنایی، امکان درک تفاوت‌های بنیادین میان جهان‌بینی‌های مختلف را فراهم می‌سازد. برای علاقه‌مندان به فلسفه، اسطوره‌شناسی و ادبیات تطبیقی، این کتاب فرصتی است برای بازاندیشی در باب مفاهیم بنیادین زندگی و جایگاه انسان در جهان.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به علاقه‌مندان فلسفه، اسطوره‌شناسی، ادبیات کلاسیک و کسانی که دغدغه‌ی فهم عمیق‌تر مفاهیم وجودی، اخلاقی و اجتماعی در متون کهن را دارند، پیشنهاد می‌شود. همچنین برای پژوهشگران حوزه‌ی مطالعات تطبیقی و کسانی که به تحلیل‌های فلسفی و روایت‌های چندلایه علاقه‌مندند، مناسب است.

بخشی از کتاب زئوس غریبه نواز

«در اینجا نیز مثل کمدی الهی، دریفوس شرحی گزیده ارائه می‌دهد و همۀ بیست‌وچهار سرود اودیسه را بررسی نمی‌کند. به‌علاوه، عناد او با مترجمان در این تفسیر نیز پابرجاست. او سه ترجمه از اودیسه را به دانشجویان معرفی می‌کند که یکی از آن‌ها را بر دو تای دیگر ترجیح می‌دهد، اما در بسیاری جاها از دو ترجمۀ دیگر نقل‌قول می‌کند، چون آن یکی را با تفسیر خود همسو نمی‌یابد. مشخصات همۀ این ترجمه‌ها را در پانویس آورده‌ام. در کتاب حاضر از ترجمۀ سعید نفیسی (ایلیاد و اودیسه، هومر، انتشارات هرمس، چاپ ششم، ۱۴۰۰) استفاده می‌کنم که گاهی حتی بر سه ترجمۀ برگزیدۀ دریفوس برتری دارد و البته گاهی مجبور شده‌ام برای انتقال بهتر مطلب، دخل‌وتصرفی اندک در آن بکنم. همۀ مواردی که ناچار به این کار بوده‌ام، و نیز اصل ارجاع انگلیسی دریفوس، در پانویس‌ها آمده است. چنان‌که در پیشگفتار دو جلد اخیر نیز گفته‌ام، دریفوس به همراهی یکی از دانشجویانش به نام شان دورانس کلی، فصلی کوتاه را در کتاب درخشش جملگی چیزها به اودیسه اختصاص داده است. پیشتر گفته بودم که چکیده‌های آن کتاب، محذوفاتی بسیار و اختلافاتی فراوان با درس‌گفتار دارند و در موارد اختلافی، همواره درس‌گفتار در اولویت خواهد بود، گرچه می‌کوشم جمع‌بندیِ تا حد امکان جامع‌ومانعی از هردو به دست بدهم؛ و نیز به‌ویژه در باب کمدی الهی گفته بودم که دریفوس (و بسیاری وقت‌ها شان کلی) چکیده‌های کتاب را برای مخاطب عام می‌نویسد و گاهی چنان به ورطۀ ساده‌سازیِ بیش‌ازحد می‌افتد که عمق شرحی را که در درس‌گفتار ارائه داده است، به‌نحوی زیان‌بار از بین می‌برد. در باب اودیسه باید گفت که جلد حاضر کمترین شباهت را با آنچه در آن کتاب آمده است دارد و در مجلد حاضر طبیعتاً کمترین ارجاع را به کتاب داده‌ام. به‌علاوه، در جست‌وجوهایم دریافتم که شان کلی، نوعی سوژه‌محوریِ اومانیستی را به این چکیده‌ها اضافه کرده که دریفوس آن را تأیید می‌کند. او در مصاحبه‌ای با حضور خود شان کلی صراحتاً اظهار می‌کند با این اومانیسمِ قاچاق‌شده به کتاب، همدل نیست.»