کتاب گزاره هایی در ادبیات معاصر ایران (داستان)

کتاب گزاره‌هایی در ادبیات معاصر ایران (داستان) نوشته‌ی علی تسلیمی اثری پژوهشی و تحلیلی درباره‌ی سیر تحول داستان‌نویسی در ایران است که توسط انتشارات اختران منتشر شده است. این کتاب با رویکردی موضوع‌محور و تحلیلی به بررسی جریان‌ها، مضامین و تحولات ادبیات داستانی ایران از دوره‌ی پیشامدرن تا پسامدرن می‌پردازد. نویسنده با تکیه‌ بر گزارش‌ها و مقالات مختلف تلاش کرده است تصویری جامع و منسجم از روند شکل‌گیری و دگرگونی داستان‌نویسی ایرانی ارائه دهد. ساختار کتاب به‌گونه‌ای طراحی شده است که هم به جنبه‌های تاریخی و هم به ابعاد محتوایی و فرمی آثار توجه دارد و در هر بخش نمونه‌هایی از آثار و نویسندگان شاخص معرفی و تحلیل شده‌اند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب گزاره هایی در ادبیات معاصر ایران (داستان)

گزاره‌هایی در ادبیات معاصر ایران (داستان) نوشته‌ی علی تسلیمی، اثری تحلیلی درباره‌ی روند شکل‌گیری و تحول داستان‌نویسی در ایران است. این کتاب با کنار هم قرار دادن مجموعه‌ای از مقالات و گزارش‌های موضوعی به بررسی جریان‌های اصلی ادبیات داستانی ایران از آغاز تا دوران معاصر می‌پردازد. ساختار کتاب بر پایه‌ی تقسیم‌بندی موضوعی است و هر فصل به یکی از جریان‌ها یا مضامین مهم داستان‌نویسی ایرانی اختصاص یافته است؛ از آغاز داستان‌نویسی و تأثیرات مشروطه تا ظهور رمان‌های تاریخی و اجتماعی، شکل‌گیری طنز و زبان محاوره‌ای و ورود به عرصه‌های مدرن و پسامدرن. نویسنده در هر بخش ضمن معرفی آثار و نویسندگان شاخص به تحلیل ویژگی‌های زبانی، فرمی و محتوایی داستان‌ها پرداخته است. کتاب با نگاهی انتقادی و تطبیقی تلاش کرده است پیوندهای پنهان میان آثار و جریان‌های مختلف را آشکار کند و نقش عوامل اجتماعی، فرهنگی و فلسفی را در شکل‌گیری ادبیات معاصر ایران برجسته سازد. این اثر برای علاقه‌مندان به تاریخ ادبیات و پژوهش‌های ادبی، تصویری روشن از فرازونشیب‌های داستان‌نویسی ایرانی ارائه می‌دهد.

خلاصه کتاب گزاره هایی در ادبیات معاصر ایران (داستان)

گزاره‌هایی در ادبیات معاصر ایران (داستان) اثری غیرداستانی است و به تحلیل و بررسی جریان‌های مختلف داستان‌نویسی ایرانی می‌پردازد. دغدغه‌ی اصلی کتاب، ترسیم روند تحول ادبیات داستانی ایران از دوره‌ی پیشامدرن تا پسامدرن است. نویسنده با رویکردی موضوع‌محور ابتدا به آغاز داستان‌نویسی در ایران و تأثیرات انقلاب مشروطه بر نثر و روایت می‌پردازد و نقش نویسندگانی چون طالبوف و مراغه‌ای را در شکل‌گیری رمان ایرانی بررسی می‌کند؛ سپس به ظهور طنز اجتماعی و زبان محاوره‌ای در آثار دهخدا و جمالزاده اشاره شده و تأثیر این تحولات بر ساختار و زبان داستان‌های کوتاه اولیه تحلیل شده است. در ادامه کتاب به بررسی رمان‌های تاریخی و اجتماعی می‌پردازد و ویژگی‌های آن‌ها را از نظر مضمون، زبان و شخصیت‌پردازی واکاوی می‌کند. نقش زنان، مسائل اجتماعی و تحولات شهری و روستایی، از جمله موضوعاتی هستند که در این بخش‌ها مورد توجه قرار گرفته‌اند. نویسنده همچنین به جریان‌های مدرن و پسامدرن، ورود شگردهای روایی تازه و تأثیر اندیشه‌های فلسفی و جامعه‌شناختی بر داستان‌نویسی معاصر می‌پردازد. در بخش‌هایی از کتاب آثار شاخصی مانند بوف کور هدایت و داستان‌های دولت‌آبادی، گلستان، گلشیری و دیگر نویسندگان معاصر تحلیل شده‌اند. کتاب با نگاهی تطبیقی و انتقادی تلاش کرده است پیوندهای میان جریان‌های مختلف را نشان دهد و نقش عوامل اجتماعی، فرهنگی و فلسفی را در شکل‌گیری ادبیات معاصر ایران برجسته کند. در مجموع این اثر تصویری چندلایه و تحلیلی از فرازونشیب‌های داستان‌نویسی ایرانی ارائه می‌دهد و به‌جای تمرکز صرف بر نویسندگان، بر جریان‌ها و تحولات کلی تأکید دارد.

چرا باید کتاب گزاره هایی در ادبیات معاصر ایران (داستان) را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی تحلیلی و موضوع‌محور، امکان آشنایی عمیق با سیر تحول داستان‌نویسی ایرانی را فراهم می‌کند. یکی از ویژگی‌های شاخص آن، توجه به پیوندهای پنهان میان جریان‌های مختلف و بررسی تأثیر عوامل اجتماعی، فلسفی و زبانی بر شکل‌گیری ادبیات معاصر است. خواننده با مطالعه‌ی این اثر نه‌تنها با آثار و نویسندگان شاخص آشنا می‌شود بلکه می‌تواند روند تغییرات زبان، مضمون و فرم داستان را در بستر تحولات تاریخی و اجتماعی ایران دنبال کند. همچنین کتاب با ارائه‌ی نمونه‌های متنوع و تحلیل‌های تطبیقی، دیدی جامع و چندوجهی نسبت به ادبیات داستانی ایران ارائه می‌دهد.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به پژوهشگران و دانشجویان ادبیات فارسی، علاقه‌مندان به تاریخ ادبیات داستانی ایران و کسانی که به‌دنبال شناخت جریان‌ها و تحولات فکری و اجتماعی در بستر ادبیات معاصر هستند، پیشنهاد می‌شود. همچنین برای کسانی که دغدغه‌ی تحلیل و نقد ادبی دارند یا به‌دنبال درک عمیق‌تر از سیر تحول زبان و روایت در داستان‌نویسی ایرانی‌اند، مناسب است.

بخشی از کتاب گزاره هایی در ادبیات معاصر ایران (داستان)

«داستان‌وارهٔ پیش در زمان مشروطه (یک روزه)، در مکان اداره و با علیتِ جست‌جوی مترجم و ترجمهٔ عجیب او و بحث جاهلانه بر سر ترجمهٔ نامناسب و خاتمهٔ بحث با پادرمیانی راوی، نوشته شده است. زبان آن نسبتاً واقع‌نماست. چرا که "آقا"ی فاضل‌مآب، با نحو، لحن و نشانه‌های زبانی خود سخن می‌گوید و راوی، زیرکانه با برجسته‌سازی‌های آن عناصر، به واقع‌پردازی رو آورده است. اما در شخصیت‌پردازی راوی و دو شبه‌کاراکتر دیگر، از مرتبهٔ کاریکاتورسازی نیز تا حدی فراتر رفته است. تصویر حالات و حوادث جذاب مشهدی و آقا بسیار تازه است، و نشان می‌دهد که دهخدا در این کار تعمّد داشته است. چرا که داستان کوتاهی هم از او نقل می‌کنند: «داستان کوتاه "قندرون" حکایت از تسلط وی بر داستان‌نویسی دارد و او را به‌عنوان یکی از پیشروان داستان ایرانی می‌شناسند.۶» داستان «فارسی شکر است» از مجموعهٔ یکی بود یکی نبود جمالزاده را که جز طنز، شباهت های دیگر با این طنز چرند و پرند دارد، پیش رو می‌گذاریم و به ابعاد چهارگانه‌اش نظر می‌کنیم. زمان: یک روز از اواخر سال‌های قرن سیزدهم شمسی؛ مکان: انزلی و بازداشتگاهش؛ زبان: محاوره، عامیانه و چند زبانی (زبان روشنفکری و عربی‌مآب و عامیانه) البته به‌ضرورت موضوع؛ ولی نگارنده نمی‌تواند شکر بودن فارسی را با زبان راوی و رمضان که تهرانی و محاوره است در این متن اثبات کند. مگر اینکه اصل فهم‌پذیری فارسی رایج را برای عوام ایرانی، معیار قرار داده! و یا قابلیت طنزپذیری زبان را عملاً نشان داده باشد. وگرنه عناصرِ افراطی خارجی در هر زبان، می‌تواند این دشواری را پدید آورد که خاص زبان فارسی نیست. علیت: داستان دارای دو پاره است که ارتباط چندانی با هم ندارند. پارهٔ اول تصویر فضای آشفتهٔ ایران را در آن ایام رقم می‌زند و تنها مقدمه‌ای برای پارهٔ دوم فراهم می‌آورد. مقدمهٔ سرگرم‌کننده برای علت راهی‌شدن به بازداشتگاه انزلی، علیت پارهٔ دوم (ماجرای بازداشتگاه) بحث دربارهٔ سبب بازداشت شدن راوی و سه تن دیگر با زبان التقاطی است که موجب وحشت اغراق‌آمیز رمضان می‌شود و با شکر زبان راوی، هراسش از بین می‌رود.»