کتاب بازتاب احادیث در ضرب المثل های مازندرانی

کتاب «بازتاب احادیث در ضرب‌المثل‌های مازندرانی» نوشتهٔ علی رزاقی‌شانی اثری پژوهشی است که نشر طرح و نشر آن را منتشر کرده است. این کتاب به بررسی پیوند میان ضرب‌المثل‌های بومی مازندران و احادیث پیامبر اسلام و امامان شیعه می‌پردازد و تلاش می‌کند ریشه‌های اخلاقی و تربیتی این امثال را در متون دینی جست‌وجو کند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب بازتاب احادیث در ضرب المثل های مازندرانی

در «بازتاب احادیث در ضرب‌المثل‌های مازندرانی»، علی رزاقی‌شانی با رویکردی پژوهشی به سراغ ضرب‌المثل‌های رایج در فرهنگ مازندران رفته و آن‌ها را با احادیث پیامبر اسلام و امامان شیعه تطبیق داده است. این کتاب در قالب ناداستان و پژوهش ادبی-دینی تدوین شده و ساختاری منظم دارد: ابتدا ضرب‌المثل‌ها با ذکر منبع و آوانگاری ثبت شده‌اند، سپس معنای هر مثل، مفهوم و کاربرد آن توضیح داده شده و در ادامه حدیثی مرتبط با همان مضمون آورده شده است. نویسنده با گردآوری حدود ۱۴۰۰ ضرب‌المثل، تلاش کرده است تا نشان دهد چگونه آموزه‌های دینی در لایه‌های عمیق فرهنگ عامه و زبان مردم مازندران نفوذ کرده‌اند. کتاب علاوه‌بر ارائهٔ تطبیق‌های معنایی، به جنبه‌های اخلاقی و تربیتی مشترک میان احادیث و امثال توجه ویژه‌ای دارد و تصویری از تأثیرپذیری فرهنگ بومی از منابع دینی ارائه می‌دهد. این اثر نه‌تنها برای علاقه‌مندان به فرهنگ مازندران، بلکه برای پژوهشگران حوزهٔ ادبیات عامه و مطالعات دینی نیز قابل توجه است.

خلاصه کتاب بازتاب احادیث در ضرب المثل های مازندرانی

کتاب «بازتاب احادیث در ضرب‌المثل‌های مازندرانی» با هدف بررسی پیوند میان فرهنگ عامه و آموزه‌های دینی، مجموعه‌ای از ضرب‌المثل‌های رایج در مازندران را گردآوری و تحلیل کرده است. نویسنده ابتدا هر ضرب‌المثل را با ذکر منبع و آوانگاری ثبت می‌کند، سپس معنای تحت‌اللفظی، مفهوم و کاربرد آن را توضیح می‌دهد. در ادامه، حدیثی از پیامبر اسلام یا امامان شیعه که با مضمون آن مثل هم‌خوانی دارد، آورده می‌شود. این تطبیق‌ها اغلب بر محور موضوعات اخلاقی و تربیتی شکل گرفته‌اند؛ برای مثال، ضرب‌المثل‌هایی دربارهٔ قناعت، صداقت، شجاعت، صبر، پرهیز از حرص و حسادت، اهمیت همسایه، ارزش علم و دانش، و پرهیز از دروغ و ریا با احادیثی مرتبط شده‌اند که همان پیام را در قالبی دینی بیان می‌کنند. در این کتاب، ضرب‌المثل‌ها نه‌تنها به‌عنوان بخشی از ادبیات عامه، بلکه به‌عنوان بازتاب‌دهندهٔ باورها و ارزش‌های دینی مردم مازندران معرفی شده‌اند. نویسنده نشان داده است که بسیاری از این امثال، ریشه در آموزه‌های اسلامی دارند و به‌گونه‌ای در زبان و رفتار مردم جاری شده‌اند که گاه مرز میان فرهنگ بومی و تعالیم دینی محو می‌شود. در مجموع، کتاب تلاش می‌کند تا با تطبیق دقیق میان ضرب‌المثل‌ها و احادیث، پیوند عمیق میان سنت شفاهی مردم و منابع مکتوب دینی را آشکار کند و نقش دین را در شکل‌گیری و تداوم فرهنگ عامه به تصویر بکشد.

چرا باید کتاب بازتاب احادیث در ضرب المثل های مازندرانی را بخوانیم؟

این کتاب فرصتی فراهم می‌کند تا خواننده با لایه‌های پنهان پیوند میان فرهنگ بومی و آموزه‌های دینی آشنا شود. «بازتاب احادیث در ضرب‌المثل‌های مازندرانی» نشان می‌دهد که چگونه ارزش‌ها و مفاهیم اخلاقی اسلامی در قالب ضرب‌المثل‌ها وارد زندگی روزمره مردم شده‌اند و به بخشی از هویت فرهنگی آن‌ها بدل گشته‌اند. مطالعهٔ این اثر نه‌تنها به شناخت بهتر ضرب‌المثل‌های مازندرانی کمک می‌کند، بلکه دریچه‌ای به سوی فهم تأثیر متقابل دین و فرهنگ عامه می‌گشاید. همچنین، این کتاب برای کسانی که به دنبال نمونه‌های عینی از حضور دین در زبان و رفتار مردم هستند، منبعی غنی به‌شمار می‌آید.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب برای علاقه‌مندان به فرهنگ و زبان مازندرانی، پژوهشگران حوزهٔ ادبیات عامه، دانشجویان رشته‌های الهیات و علوم اجتماعی، و کسانی که به بررسی تأثیر دین بر فرهنگ بومی علاقه دارند، مفید است. همچنین، برای معلمان و مربیانی که به دنبال نمونه‌های ملموس از آموزه‌های اخلاقی در فرهنگ ایرانی هستند، این اثر پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب بازتاب احادیث در ضرب المثل های مازندرانی

«اثری که پیش روی شماست حاصل کندوکاوی در ضرب‌المثل‌های مازندرانی است که سال‌ها ذهن و کار نگارنده را به خود مشغول کرده است. مأنوس بودن چندین سالهٔ نگارنده با ضرب‌المثل‌های مازندرانی، وی را بر آن داشت تا این شاخهٔ نغز و پرمغز ادب عامیانه را با سخنان پیامبر اکرم (ص) و امامان شیعه تطبیق دهد و تجلّی کلام آنان را در امثال مازندرانی بازنماید. امید است که مورد پسند خوانندگان فرهیخته قرار گیرد. با ورود اسلام به ایران و پذیرش آن در این سامان؛ در کنار رهنمودهای قرآن، سخن و کلام پیامبر اکرم (ص) و امامان شیعه و نیز شیوهٔ رفتاری آنان با گذشت قرون، در فرهنگ مردم باایمان ایران تأثیر گذارد و در گفتار و کردار مردم ایران تجلی نمود و سبب غنای گفتار و خلق آثار ماندگار گردید. یکی از شاخه‌های سیب ادبیات عامه، فولکلور یا ضرب‌المثل‌ها هستند که ریشه در اعماق هر جامعه دارد و انعکاس‌دهندهٔ راستین عواطف، تفکرات، اعتقادات، رسوم و آرزوهای هر ملت است. مَثل را مؤثرترین، رساترین و صادق‌ترین نمایندهٔ زندگی اجتماعی اقوام و ملل دانسته‌اند. ضرب‌المثل‌ها به‌عنوان شاخه‌ای از ادبیات عامه، نقش مهم و تأثیرگذار در صحنه‌های گوناگون زندگی بشری جوامع مختلف بر عهده داشته است.»