کتاب آیا انسان پیروز خواهد شد؟

کتاب آیا انسان پیروز خواهد شد؟ (حقیقت و افسانه در سیاست جهانی)، با عنوان انگلیسی May Man Prevail? An Inquiry Into the Facts and Fictions of Foreign Policy، نوشته اریک فروم با ترجمه عزت‌ الله فولادوند، اثری در حوزه‌ی اندیشه و علوم سیاسی است که انتشارات مروارید در سال ۱۳۶۲ آن را منتشر کرده است. این کتاب که در سال ۱۴۰۳ به چاپ پانزدهم رسیده، به بررسی بحران‌های بزرگ قرن بیستم و ریشه‌های روانی و اجتماعی آن‌ها می‌پردازد و با نگاهی انتقادی، وضعیت سیاست جهانی، رقابت قدرت‌ها، بحران‌های ایدئولوژیک و خطرات پیش‌ روی بشریت را تحلیل می‌کند. فروم، روانکاو و فیلسوف اجتماعی، در این اثر باتکیه‌بر تجربه و دانش خود، به پرسش‌هایی بنیادین درباره‌ی سرنوشت انسان، امکان بقای آزادی و فردیت و نقش عقلانیت در سیاست معاصر می‌پردازد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب آیا انسان پیروز خواهد شد؟ اثر اریک فروم

کتاب آیا انسان پیروز خواهد شد؟، نوشته‌ی اریک فروم، اثری است که در بستر نگرانی‌های عمیق از آینده‌ی بشر و جهان معاصر شکل گرفته است. فروم در این کتاب، با رویکردی تحلیلی و انتقادی، به بررسی بحران‌های سیاسی، اجتماعی و روانی‌ای می‌پردازد که جوامع مدرن را تهدید می‌کند. او با الهام از سخنان ویلیام فاکنر درباره‌ی بقای انسان، پرسش خود را نه با قطعیت، بلکه با تردید و تأمل مطرح کرده است. کتابْ ساختاری پژوهشی دارد و در فصل‌های مختلف، به موضوعاتی چون مسخ سوسیالیسم، بحران سرمایه‌داری، آینده‌ی کشورهای توسعه‌نیافته و مسابقه‌ی تسلیحاتی می‌پردازد.

اریک فروم با بررسی روندهای تاریخی و تحولات سیاسی، تلاش کرده است ریشه‌های بحران‌های کنونی را در نهادهای اجتماعی، روان جمعی و ساختارهای قدرت جست‌وجو کند. او همچنین به نقش ایدئولوژی‌ها، تعصبات و مکانیسم‌های روانی در شکل‌گیری سیاست‌های جهانی اشاره کرده است. کتاب آیا انسان پیروز خواهد شد؟ تصویری کلی از وضعیت جهان ارائه می‌دهد و بدون ورود به جزئیات فنی یا تخصصی، خواننده را با دغدغه‌های اصلی نویسنده درباره‌ی سرنوشت انسان و تمدن معاصر آشنا می‌کند.

خلاصه کتاب آیا انسان پیروز خواهد شد؟

کتاب آیا انسان پیروز خواهد شد؟ با طرح پرسشی بنیادین آغاز می‌شود: آیا بشر می‌تواند بر بحران‌های خودساخته‌ی خویش غلبه کند یا در مسیر نابودی گام برمی‌دارد؟ فروم در مقدمه، چهار محور اصلی نگرانی خود را برمی‌شمارد: مسخ سوسیالیسم، بی‌مهاری سرمایه‌داری، آینده‌ی کشورهای توسعه‌نیافته و مسابقه‌ی تسلیحاتی. او معتقد است که این بحران‌ها نه‌تنها بقای مادی انسان، بلکه آزادی و فردیت او را تهدید می‌کنند. فروم با نگاهی تاریخی، روند دگرگونی جوامع را بررسی کرده و نشان داده است که بیشتر تغییرات به‌جای آنکه با دوراندیشی و عقلانیت رخ دهند، اغلب به‌شکل فاجعه‌آمیز و خشونت‌بار اتفاق افتاده‌اند. او تأکید کرده است که جوامع معمولاً به‌دلیل وابستگی به ارزش‌ها و نهادهای تثبیت‌شده، در برابر تغییر مقاومت می‌کنند و همین امر زمینه‌ساز بحران‌های بزرگ می‌شود. در ادامه، فروم به تحلیل رقابت میان بلوک‌های قدرت، به‌ویژه آمریکا و شوروی، می‌پردازد و نشان می‌دهد که هر دو طرف گرفتار الگوهای فکری قالبی، تعصبات و مکانیسم‌های روانی مانند فرافکنی و پارانویا هستند. او معتقد است که این نوع تفکر مانع از درک واقعیت و یافتن راه‌حل‌های عقلانی برای بحران‌ها می‌شود.

اریک فروم همچنین به بحران معنوی و روانی انسان مدرن اشاره کرده و توضیح داده است که علی‌رغم پیشرفت‌های علمی و فنی، بشر هنوز از نظر عاطفی در مرحله‌ی ابتدایی مانده است. او بت‌پرستی مدرن را در قالب پرستش نهادها، ایدئولوژی‌ها و قدرت‌های اجتماعی تحلیل کرده و هشدار داده است که بدون بازگشت به ارزش‌های اصیل انسانی و خردورزی، خطر نابودی تمدن جدی است. در بخش‌هایی از کتاب، فروم به بررسی ماهیت نظام شوروی و سرمایه‌داری غربی پرداخته و نشان داده است که هر دو نظام به‌نوعی از آرمان‌های اولیه‌ی خود فاصله گرفته‌اند و بیشتر به حفظ قدرت و ساختارهای بوروکراتیک گرایش دارند. او راه‌حل را در بازاندیشی در ارزش‌ها، خلع‌سلاح روانی و اقتصادی و تقویت سازمان‌های بین‌المللی می‌داند. در نهایت، کتاب باتأکیدبر ضرورت واقع‌بینی، نقد افسانه‌ها و خودفریبی‌ها و بازگشت به سنت‌های انسان‌گرایانه، چشم‌اندازی از امید و امکان تغییر را پیش‌ روی خواننده قرار می‌دهد.

چرا باید کتاب آیا انسان پیروز خواهد شد؟ را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی تحلیلی و روان‌شناسانه، به ریشه‌های بحران‌های سیاسی و اجتماعی معاصر می‌پردازد و تلاش می‌کند فراتر از روایت‌های رسمی و تبلیغاتی، واقعیت‌های پنهان سیاست جهانی را آشکار کند. اریک فروم با ترکیب دانش روانکاوی و جامعه‌شناسی، نشان داده است که بسیاری از بحران‌های سیاسی ریشه در ساختارهای روانی و فرهنگی جوامع دارند. این کتاب خواننده را به بازاندیشی در ارزش‌ها، نقد تعصبات و افسانه‌های سیاسی و جست‌وجوی راه‌حل‌های عقلانی و انسانی دعوت می‌کند. همچنین با بررسی روندهای تاریخی و تحلیل ساختار قدرت، امکان مقایسه‌ی نظام‌های سیاسی و اقتصادی را فراهم می‌آورد. مطالعه‌ی این اثر فرصتی برای درک عمیق‌تر وضعیت جهان و نقش انسان در شکل‌دهی به آینده است.

خواندن کتاب آیا انسان پیروز خواهد شد؟ را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به علاقه‌مندان به علوم سیاسی، جامعه‌شناسی، روان‌شناسی اجتماعی و کسانی که دغدغه‌ی فهم بحران‌های جهانی، نقد ایدئولوژی‌ها و بررسی ریشه‌های روانی و اجتماعی سیاست معاصر را دارند، پیشنهاد می‌شود. همچنین برای پژوهشگران و دانشجویان حوزه‌ی مطالعات بین‌الملل و کسانی که به‌دنبال تحلیل‌های عمیق‌تر درباره‌ی سرنوشت انسان و تمدن هستند، مناسب است.

درباره اریک فروم

اریک فروم (Erich Seligmann Fromm) در ۲۳ مارس ۱۹۰۰ زاده شد. او روان‌کاو، جامعه‌شناس و روان‌شناس اجتماعی آلمانی‌تبار آمریکایی و از برجسته‌ترین اندیشمندان مکتب فرانکفورت بود. فروم از خانواده‌ای یهودی برخاست و پس از به‌قدرت‌رسیدن نازی‌ها از آلمان گریخت و در ایالات متحده ساکن شد. او از بنیان‌گذاران مؤسسه‌ی روان‌پزشکی، روان‌کاوی و روان‌شناسی ویلیام الیسن وایت در نیویورک و از چهره‌های شاخص اندیشه‌ی اومانیستی و جریان سوسیال‌دموکرات بود.

فروم در آثارش کوشید پیوند میان روان‌شناسی و جامعه را تبیین کند و باور داشت که با به‌کارگیری اصول روان‌کاوی، می‌توان راهی برای درمان ناهنجاری‌های فرهنگی و ساخت جامعه‌ای انسانی و متعادل یافت. از دیدگاه او، شناخت ساختارهای روانی انسان تنها در بستر شرایط اجتماعی و اقتصادی معنا دارد.

فروم تحصیلات خود را از سال ۱۹۱۸ در دانشگاه فرانکفورت آغاز کرد و سپس در دانشگاه هایدلبرگ زیر نظر آلفرد وبر، کارل یاسپرس و هاینریش ریکرت جامعه‌شناسی آموخت و در سال ۱۹۲۲ دکترای خود را دریافت کرد. در سال‌های نخست جوانی به جنبش صهیونیستی پیوست، اما به‌سبب باور به آرمان‌های جهان‌گرایانه و اومانیستی، از آن فاصله گرفت. در اواسط دهه‌ی ۱۹۲۰ آموزش روان‌کاوی را نزد فریدا رایشمن آغاز کرد و از سال ۱۹۲۷ به‌صورت مستقل به روان‌کاوی پرداخت. او در سال ۱۹۳۰ به مؤسسه‌ی پژوهش‌های اجتماعی فرانکفورت پیوست و پس از مهاجرت به آمریکا، در دانشگاه کلمبیا تدریس کرد. فروم از چهره‌های برجسته‌ی مکتب نوفرویدی و همکار کارن هورنای و هری استک سالیوان بود.

از میان آثار مهم او می‌توان به گریز از آزادی (۱۹۴۱)، انسان برای خویشتن (۱۹۴۷)، هنر عشق‌ورزیدن (۱۹۵۶)، هنر بودن، روان‌کاوی و دین، انسان برای خویشتن و انقلاب امید اشاره کرد. کتاب گریز از آزادی از آثار پایه‌ای در شکل‌گیری روان‌شناسی سیاسی به‌ شمار می‌رود و کتاب هنر عشق‌ورزیدن با ترجمه به بیش از ۲۰ زبان، شهرت جهانی برایش به ارمغان آورد.

هسته‌ی فلسفه‌ی اومانیستی فروم در تفسیر او از داستان آدم و حوا آشکار است. او این روایت را نماد جدایی انسان از طبیعت و آغاز خودآگاهی می‌داند؛ گامی دردناک اما ضروری برای رسیدن به آزادی. فروم در نقد نظام سرمایه‌داری و نظم مدرن، بر ارزش‌های انسانی، عشق، خلاقیت و مسئولیت فردی تأکید می‌کرد. نقطه‌ی اوج اندیشه‌ی اجتماعی‌اش در کتاب جامعه‌ی سالم (۱۹۵۵) نمایان شد؛ اثری که در آن از سوسیالیسمی انسان‌گرا و دموکراتیک دفاع می‌کند.

فروم با الهام از نوشته‌های نخستین کارل مارکس، مفهوم آزادی را بازتعریف کرد و نظام‌های سرمایه‌داری و کمونیستی را به‌یکسان ازخودبیگانه و غیرانسانی دانست. او در دهه‌ی ۱۹۵۰ به حزب سوسیالیست آمریکا پیوست و از منتقدان سرسخت فضای مک‌کارتیستی بود. همچنین از بنیان‌گذاران سازمان SANE، در جنبش جهانی صلح، به شمار می‌رفت و با مسابقه‌ی تسلیحات هسته‌ای و جنگ ویتنام مخالفت کرد.

فروم در سال ۱۹۷۹ به پاس کوشش‌های فکری و انسانی‌اش جایزه‌ی نلی زاکس را دریافت کرد و یک سال بعد، در ۱۸ مارس ۱۹۸۰، چشم از جهان فروبست.

بخشی از کتاب آیا انسان پیروز خواهد شد؟

«هر جامعه، حیاتی خاص خود دارد و بر وجود بعضی نیروهای مولد و اوضاع جغرافیایی، اقلیمی، فنون تولیدی، معانی و ارزش‌ها و نیز بر نوعی منش یا خوی انسانی که در آن اوضاع و احوال پرورش می‌یابد بنیاد گذاشته شده است، به‌علاوه، هر جامعه به نحوی سازمان داده می‌شود و به صورتی خود را انطباق می‌دهد که بتواند در آن شرایط به هستی ادامه بخشد. معمولاً اهل هر جامعه بر این باورند که نحوۀ زندگی آن‌ها طبیعی و اجتناب‌ناپذیر است و به سختی امکانات دیگر را درنظرمی‌گیرند و به این عقیده متمایل می‌شوند که هرگونه دگرگونی بنیادی در این شیوۀ زندگی به آشفتگی و ویرانی می‌انجامد. چنین کسان اعتقاد راسخ پیدا می‌کنند که راهشان که می‌پندارند از سوی خدایان یا به وسیلۀ قوانین حاکم بر فطرت انسانی تجویز شده، تنها راه درست است و تنها شقی که می‌تواند در برابر ادامۀ زندگی به آن شیوۀ خاص وجود داشته باشد، نابودی است. این اعتقاد، نتیجه القای محض نیست، بلکه در بخش انفعالی انسان؛ یعنی ساختار خوی او ریشه دارد که در قالب ترتیبات اجتماعی و فرهنگی شکل می‌گیرد؛ این شکل‌گیری به نحوی است که آدمی آنچه را باید انجام دهد بخواهد بکند و نیرویش در مجرای کمک به وظیفه‌ای که باید به عنوان عضو مفید جامعه ادا کند، جریان یابد. علت این‌که الگوهای فکری چنین پابرجا می‌مانند و در مقابل دگرگونی ایستادگی می‌کنند. درست همین است که این الگوها، از الگوهای احساسی مایه می‌گیرند.»