کتاب و داستان هایی دیگر...

کتاب و داستان هایی دیگر... (And other stories) نوشته گئورگی گاسپادینف و ترجمه سهراب طاووسی، مجموعه‌ای از داستان‌های کوتاه بلغاری است که نشر ثالث آن را در سال ۱۴۰۳ منتشر کرده است. این مجموعه داستان کوتاه با روایت‌هایی چندلایه و گاه طنزآمیز، به زندگی روزمره، خاطرات، هویت و تجربه‌های انسانی در بستر جامعه‌ی اروپای شرقی پرداخته است. نویسنده با نگاهی موشکافانه و گاه بازیگوشانه، روایت‌هایی از آدم‌های معمولی، خاطرات کودکی، سفر با قطار، مواجهه با بیماری و تجربه‌های عجیب‌غریب را کنار هم می‌چیند. هر داستان، جهانی مستقل و درعین‌حال مرتبط با دیگر داستان‌ها ساخته و خواننده را به تماشای جزئیات و لایه‌های پنهان زندگی دعوت کرده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب و داستان هایی دیگر... اثر گیورگی گاسپادینف

کتاب و داستان‌هایی دیگر... به قلم گئورگی گاسپادینف، مجموعه‌ای از داستان‌های کوتاه و معاصر و بلغاری است که هرکدام با زاویه‌ی دید و لحن خاص خود، به تجربه‌های انسانی، خاطرات، هویت و مواجهه با جهان پرداخته است. این داستان‌های کوتاه اغلب در بستر زندگی روزمره‌ی اروپای شرقی و به‌ویژه بلغارستان شکل گرفته و با نگاهی ریزبین و گاه طنزآمیز، به روابط انسانی، خاطرات کودکی، سفرها، بیماری، پیری و حتی مرگ پرداخته است. ساختار کتاب به‌گونه‌ای است که هر داستان، مستقل و درعین‌حال در پیوند با فضای کلی کتاب قرار دارد. نویسنده با بهره‌گیری از روایت‌های کوتاه، خاطره‌نویسی، گفت‌وگو و بازی با فرم داستانی، مرز میان واقعیت و خیال را بارها جابه‌جا کرده است. این مجموعه، تصویری چندوجهی از زیستن در جهانی متغیر و گاه بی‌ثبات ارائه می‌دهد و دغدغه‌هایی همچون گذر زمان، معنای زندگی، نقش زبان و خاطره را در کانون توجه قرار داده است.

کتاب حاضر داستان‌هایی دارد که در آن‌ها آدم‌هایی معمولی در موقعیت‌هایی غیرمنتظره قرار می‌گیرند؛ مثل مرد و دختری که در فرودگاه با هم گفت‌وگو می‌کنند و در چند ساعت کوتاه، خاطراتی خیالی از یک زندگی مشترک می‌سازند. در داستانی دیگر، سفر با قطار بهانه‌ای می‌شود برای مرور خاطرات خانوادگی و روایت‌هایی درباره‌ی زبان، ارتباط و تنهایی. داستان‌هایی درباره‌ی ناشنوایی، بیماری و مواجهه با محدودیت‌های جسمی با طنزی تلخ و نگاهی انسانی روایت شده‌اند؛ مثلاً مردی که شنوایی‌اش را از دست می‌دهد و تلاش می‌کند صداهای مهم زندگی‌اش را در ذهن ثبت کند. برخی داستان‌ها به زندگی شخصیت‌هایی می‌پردازند که هویت و نام خود را مدام تغییر می‌دهند و در مرز میان واقعیت و خیال سرگردان هستند. خاطرات کودکی، تجربه‌ی نخستین عشق، شرمساری‌ها و ناکامی‌ها و حتی جزئیات روزمره مثل مزه‌ی اسم‌ها یا خاطره‌ی یک کیک در این مجموعه به داستان‌هایی بدل شده‌اند که همزمان ساده و چندلایه هستند. گئورگی گاسپادینف با روایت‌هایی از زندگی روزمره، مرگ، خاطره و شوخی‌های تلخ، جهانی می‌سازد که در آن هر چیز کوچک می‌تواند به داستانی بزرگ تبدیل شود.

چرا باید کتاب و داستان هایی دیگر... را بخوانیم؟

این کتاب با داستان‌های کوتاه و متنوع خود، تصویری تازه و گاه غیرمنتظره از زندگی روزمره و تجربه‌های انسانی ارائه می‌دهد. هر داستان، فرصتی برای تماشای جزئیات و لایه‌های پنهان زندگی است؛ از خاطرات کودکی و سفر با قطار تا مواجهه با بیماری و پیری. نویسنده با نگاهی موشکافانه و طنزآمیز، مرز میان واقعیت و خیال را جابه‌جا می‌کند و خواننده را به تأمل درباره‌ی هویت، خاطره و معنای زیستن دعوت می‌کند. این مجموعه برای کسانی که به داستان‌های کوتاه با رویکردی انسانی و چندوجهی علاقه دارند، تجربه‌ای تأمل‌برانگیز خواهد بود.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به علاقه‌مندان داستان کوتاه معاصر بلغارستان، کسانی که دغدغه‌ی هویت، خاطره، زبان و تجربه‌های انسانی را دارند و همچنین افرادی که به داستان‌های چندلایه و طنز تلخ علاقه‌مند هستند، پیشنهاد می‌شود.

درباره گیورگی گاسپادینف

گئورگی گاسپادینف (Georgi Gospodinov) زاده‌ی سال ۱۹۶۸‏ میلادی، نویسنده‌ای برجسته و پرآوازه از بلغارستان است که پس از سال ۱۹۸۹، بیشترین ترجمه‌ها و جوایز بین‌المللی را در میان نویسندگان بلغاری به خود اختصاص داده است. او یکی از صداهای شاخص ادبیات معاصر اروپا به شمار می‌آید. داستان‌های پیچیده و چندلایه‌ی این نویسنده، با خاطرات گذشته‌ی نزدیک اروپای شرقی و دغدغه‌های امروز اروپا و جهان در هم تنیده است. آثار او با وجود ژرفای انسانی، فراتر از مرزهای انسان‌محوری گام می‌گذارند و دعوتی به همدلی گسترده‌تر با جهان پیرامون هستند. گئورگی گاسپادینف با درآمیختن شعر در متن داستان، سبکی شاعرانه، فلسفی، روان، طنزآمیز و خودانتقادی خلق کرده است. آثار این نویسنده به ۲۵ زبان، ازجمله آلمانی، انگلیسی، فرانسوی، اسپانیایی، ایتالیایی، دانمارکی، لهستانی، ترکی، آلبانیایی، ایسلندی و پارسی ترجمه شده است.

این کتاب یا نویسنده چه جوایز و افتخاراتی کسب کرده است؟

گئورگی گاسپادینف جوایز متعددی در عرصه‌ی ادبیات بین‌المللی دریافت کرده است، ازجمله جایزه‌ی ادبی ژان میخالسکی در سال ۲۰۱۶، جایزه‌ی آنجلس در سال ۲۰۱۹، جایزه‌ی استرگا اروپا در سال ۲۰۲۱، جایزه‌ی یوزدوم برای ادبیات اروپا در همان سال، جایزه‌ی زینکلار برای بهترین داستان کوتاه در سال ۲۰۲۱ و جایزه‌ی بین‌المللی بوکر در سال ۲۰۲۳. همچنین او در سال ۲۰۲۴ میلادی به‌عنوان نویسنده‌ی بین‌المللی به انجمن سلطنتی ادبیات پیوست. از جوایز کتاب حاضر (کتاب و داستان‌هایی دیگر...) می‌توان اشاره کرد به:

- نامزدی جایزه‌ی فرانک اوکانر در سال ۲۰۰۷،

- نامزدی جایزه‌ی ادبیات اروپای مرکزی آنجلوس در سال ۲۰۱۲،

- قرارگرفتن در فهرست بهترین داستان اروپایی در سال ۲۰۱۰،

- قرارگرفتن در فهرست بهترین داستان‌های اسرارآمیز نویسندگان جنایی بین‌المللی در سال ۲۰۰۷.

نظر افراد یا مجله‌های مشهور درباره این کتاب چیست؟

- دیمیتِر کِناور (Dimiter Kenarov, Boston Review) معتقد است این کتابِ کوتاه با بسیاری از آثار ادبی پسامدرنِ معاصر که پرحجم هستند، تفاوت دارد و نثر موجز و همراه با سکوتِ نویسنده‌اش، حال‌وهوایی شاعرانه همچون هایکوهای ژاپنی به کتاب بخشیده است. این مجموعه داستان کوتاه که از نمایش‌گری‌های پرزرق‌وبرق پرهیز کرده، می‌تواند همچون کبریتی که ذهن را روشن می‌کند عمل کند. این کتاب آرامش و لذتی دارد که ماندگار است و واژه‌های آن موادی رقیق نیستند؛ هر کدام طعمی ویژه دارند.

- آلش دبِل‌یَک (Aleš Debeljak, World Literature Today) معتقد است نوشتار گیورگی گاسپادینف که با طنزی ظریف شناخته می‌شود، اغلب با لحنی طعنه‌آمیز و خودانتقادگرانه همراه است؛ درحالی‌که همزمان می‌کوشد مسائل جدی را بررسی کند؛ انگار متافیکشن غربی با متافیزیک اروپای شرقی ملاقات کرده باشد. داستان‌های گیورگی گاسپادینف پر از شگفتی‌های دلنشین، پیچش‌های خلاقانه و زبانی جذاب هستند، اما دغدغه‌ی اصلی آن‌ها جست‌وجوی فاصله‌ای رستگارانه از واقعیت زشت و فوری است. این مجموعه داستان کوتاه سرگرم‌کننده است؛ زیرا ما را وادار می‌کند ببینیم که بلغاری‌های دوران جنگ سرد «خارج» را به‌عنوان کشوری مستقل در سطح فرانسه و ایتالیا در نظر می‌گرفتند.

چه نسخه‌های دیگری از این کتاب در ایران منتشر شده است؟

کتاب و داستان‌های دیگر... با ترجمه‌ی شایان شاهرودی و توسط نشر گویا در سال ‏‫۱۴۰۳ روانه‌ی بازار کتاب ایران شده است.

بخشی از کتاب و داستان هایی دیگر...

«در دستشویی‌های آلمان ـ منظورم دستشویی مردانه است ـ سنگ توالتشان به این شرح است: از تمیزی برق می‌زند، که قابل‌درک است، اما در وسط آن یک مگس دیده می‌شود. ابتدا، حال آدم را به هم می‌زند، بعد متوجه می‌شوی که مگس روی سنگ نقاشی شده. رئالیسم کامل. مگس آن‌جا دست‌کم دو کاربرد دارد: اول؛ حضور کاملاً ناهمگونش در آن‌جا بر تمیزبودن دستشویی مردانه، به‌ویژه سنگ توالت آن، تأکید می‌کند.

دوم؛ چیزی که من در نتیجهٔ تحقیقاتم به آن دست پیدا کردم، کاملاً عملگرایانه‌ست. مردی که روبه‌روی سنگ می‌ایستد به چیزی نیاز دارد تا آن را مورد هدف قرار بگیرد. مگس سیبل خوبی‌ست، یک موجود اعصاب خردکن، که آدم ناخودآگاه دوست دارد سر به تنش نباشد. و همین سیستم ساده، «هدف، نشانه‌گیری مستقیم» احتمال شلیک‌های پراکنده را به‌شدت کم می‌کند. با یک تیر دو نشان می‌زنید: مگس تیر می‌خورد، توالت مردها تمیز باقی می‌ماند و مرد شلیک‌کننده راضی‌ست.

همهٔ این اتفاق‌ها فقط می‌تواند در توالت‌های آلمان که مگس روی آن نقاشی شده است، رخ دهد. اگر جایی در جزایر بالکان به دستشویی می‌رفتیم، چه اتفاقی می‌افتاد؟ (ما این‌جا به دلایل قانع‌کننده‌ای به آن مستراح می‌گوییم.) اول از همه؛ تعداد مگس‌ها بیشتر از یکی‌ست. دوم؛ مگس‌ها واقعی‌اند و سوم؛ مگس‌ها در جای خود ثابت نیستند.»