کتاب تماشای مجهول

کتاب تماشای مجهول نوشته سردار شمس‌ آوری که توسط نشر حکمت کلمه منتشر شده، مجموعه‌ای از جستارها و نقدهای ادبی است که به بررسی شعر، داستان و مسائل نظری ادبیات معاصر ایران پرداخته است. این کتاب با نگاهی تحلیلی و انتقادی، موضوعاتی چون زبان، روایت، نقد ادبی و جایگاه هنرمند را در بستر اجتماعی و تاریخی بررسی می‌کند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب تماشای مجهول

کتاب تماشای مجهول (مجموعه‌ای از آزمون و خطا و سؤال‌ها درباره‌ی شعر و داستان و ادبیات) مجموعه‌ای از نوشته‌های انتقادی و تحلیلی درباره‌ی شعر، داستان و ادبیات معاصر ایران است که در سال ۱۳۹۶ منتشر شده. این کتاب حاصل سال‌ها تأمل و تجربه‌ی سردار شمس‌آوری در مواجهه با ادبیات و نقد ادبی است و به دغدغه‌های نظری و عملی نویسنده درباره‌ی جایگاه زبان، روایت، نقد و نقش هنرمند در جامعه می‌پردازد. متن کتاب از دل زیست روزمره و اضطرارهای اجتماعی و فرهنگی برآمده و به گفته‌ی نویسنده، بیشتر سیاه‌مشق‌هایی است که در مسیر آزمون و خطا و تلاش برای فهم بهتر ادبیات و هنر نوشته شده‌اند. 

تماشای مجهول با رویکردی انتقادی، به بررسی آثار و شخصیت‌هایی چون ابوتراب خسروی، احمدرضا احمدی، شیرکو بیکس و علیشاه مولوی می‌پردازد و در کنار آن، به موضوعاتی مانند زبان در شعر، نسبت ادبیات و مبارزه، و نقد آثار معاصر نیز توجه دارد. این کتاب برای علاقه‌مندان به نقد ادبی، پژوهشگران و کسانی که به‌دنبال فهم عمیق‌تر جریان‌های ادبی معاصر ایران هستند، تصویری از دغدغه‌ها و پرسش‌های مهم این حوزه ارائه می‌دهد.

خلاصه کتاب تماشای مجهول

در تماشای مجهول، سردار شمس‌آوری با مجموعه‌ای از جستارها و نقدها، به بررسی ابعاد مختلف شعر و داستان معاصر ایران می‌پردازد. نویسنده در مقدمه، از اضطرار و شتاب‌زدگی زیست جمعی و تأثیر آن بر نوشتن و نقد ادبی سخن می‌گوید و تأکید می‌کند که نوشتن، نوعی افشاگری و اعتراف است که هم نویسنده و هم جامعه را در معرض داوری قرار می‌دهد. بخش‌هایی از کتاب به تحلیل آثار نویسندگان و شاعران معاصر اختصاص دارد؛ برای مثال، در جستاری درباره‌ی رمان ملکان عذاب اثر ابوتراب خسروی، نویسنده به بررسی جایگاه این رمان در کارنامه‌ی خسروی و نسبت آن با تحولات ادبی و اجتماعی ایران می‌پردازد و به نقش زبان، روایت و نوشتن در مواجهه با فراموشی و هویت اشاره می‌کند. 

در بخش دیگری، با نگاهی به مجموعه داستان مرا با کبوترها پر بده از ماهرخ غلامحسین‌پور، بحث‌هایی درباره‌ی جنسیت در روایت، نقش تجربه‌های زیسته و اهمیت تکنیک در داستان کوتاه مطرح می‌شود. جستارهایی درباره‌ی والتر بنیامین، احمدرضا احمدی و شیرکو بیکس نیز در کتاب آمده که هر یک به جنبه‌هایی از زیبایی‌شناسی، مبارزه، زبان و هویت در ادبیات می‌پردازند. نویسنده در بخش‌هایی از کتاب، به نقش زبان در شعر و ادبیات، لایه‌های مختلف زبان و اهمیت اندیشه و اجرا در خلق اثر ادبی اشاره می‌کند و در نهایت، نسبت ادبیات و مبارزه را از منظر شعر علیشاه مولوی بررسی می‌کند. دغدغه‌ی اصلی کتاب، فهم پیچیدگی‌های ادبیات معاصر و نقد جریان‌های فکری و هنری است که در بستر جامعه‌ی ایرانی شکل گرفته‌اند.

چرا باید کتاب تماشای مجهول را خواند؟

کتاب تماشای مجهول با گردآوری جستارها و نقدهایی درباره‌ی شعر و داستان معاصر ایران، فرصتی برای مواجهه با پرسش‌های اساسی ادبیات امروز فراهم می‌کند. خواننده با مطالعهٔ‌ی آن می‌تواند با رویکردهای انتقادی به آثار و جریان‌های ادبی آشنا شود و نگاهی تازه به نقش زبان، روایت و هویت در ادبیات معاصر پیدا کند؛ همچنین تحلیل‌های کتاب درباره‌ی نویسندگان و شاعران معاصر، زمینه‌ای برای فهم بهتر تحولات فکری و هنری در ایران فراهم می‌آورد.

خواندن کتاب تماشای مجهول را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعه‌ی این کتاب برای علاقه‌مندان به نقد ادبی، دانشجویان و پژوهشگران ادبیات، نویسندگان جوان و کسانی که دغدغه‌ی فهم جریان‌های ادبی معاصر ایران را دارند، مفید است؛ همچنین به کسانی که به‌دنبال تحلیل‌های عمیق‌تر درباره‌ی زبان، روایت و نقش ادبیات در جامعه هستند، پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب تماشای مجهول

«در جمع‌آوری و منتشر کردن این نوشته‌ها اضطراری بود. یک‌طوری از تعجیل و جبر که در زندگی و زیست جمعی ما امری روزمره است. نوعی از اجبار همه‌جا حتی در انتخاب‌هایمان با ما هست. نه از آن‌روی که در جامعه‌ای احیاناً با آزادی‌های محدود سیاسی و اقتصادی و اجتماعی به هم بسته شده‌ایم، نه! به این دلیل نیست. و البته می‌دانیم که آزادی در هر جامعهٔ مفروض و معین، محدودیت‌های مخصوص به خود را دارد که تابعی از شرایط سیاسی و اقتصادی و منطقه‌ای آن جامعه است. مجبوری ما نه به آن دلیل که به خاطر سرعت فزایندهٔ خواسته‌ها و نیازها و آرزوهای جمعی ما و فشار نیروهای بیرون از ما است که این نیازمندی‌ها را عقب انداخته و به همین دلیل است که در ما و در رفتارهای ما و بخصوص در همهٔ کارهایمان اضطراری هست. یک شتاب‌زدگی معلوم و مشخص برای جبران کرد حسرت‌هایی که از پس آرزوها و آرمان‌های برآورده نشده‌مان روی دستمان کوب شده است. اگر نه در کشوری که نقد ادبی هنوز برای خودش یک کرسی ساده هم در دانشگاه‌ها ندارد، گرد هم آوردن تعدادی نوشته‌های (بلاشک) هنوز نابالغ در یک مجموعه به قصد گره گشودن از هیچ اتفاق و فضای ادبی‌ای نیست و کاری هم نمی‌تواند در آن‌چنان وضعیتی بکند که ما در آن گرفتارانیم.»