کتاب اصطلاحات کلیدی در فلسفه دین

کتاب اصطلاحات کلیدی در فلسفه دین نوشتهٔ ریموند ون آراگون و ترجمهٔ حسن احمدی زاده است. انتشارات علمی و فرهنگی این کتاب را منتشر کرده است؛ کتابی حاوی *.

درباره کتاب اصطلاحات کلیدی در فلسفه دین

برای پژوهشگران فلسفهٔ دین، ضرورت در اختیار داشتن اصطلاح‌نامه یا واژه‌نامه‌ای که مهم‌ترین اصطلاحات این حوزهٔ معرفتی را به‌خوبی توضیح دهد، کمتر از در اختیار داشتن دیگر آثار پژوهشی و مرجع در این زمینه نیست. کتاب اصطلاحات کلیدی در فلسفه دین نوشتهٔ ریموند ون‌ آراگون، اثری در فلسفهٔ دین است که تا اندازه‌ای، نیاز پژوهشیِ محققان به فهمی صحیح و اجمالی از مهم‌ترین اصطلاحات فلسفهٔ دین را برآورده کرده است. این کتاب دربردارندهٔ همهٔ اصطلاحات مطرح در فلسفهٔ دین نیست و نویسندهٔ آن نیز چنین ادعایی ندارد. کتاب «اصطلاحات کلیدی در فلسفهٔ دین» برای هر اصطلاح، توضیح کافی داده شده تا خواننده به درکی روشن از آن برسد. در انتهای توضیحات هر اصطلاح، منابعی برای مطالعهٔ بیشتر معرفی شده است. علاوه‌بر توضیح مهم‌ترین اصطلاحات فلسفهٔ دین، مهم‌ترین آثار و نیز مهم‌ترین اندیشمندان این حوزه نیز معرفی شده‌اند. نویسنده، در پیشگفتار کتاب، علاوه‌بر بیان نحوهٔ مطالعهٔ آن، توضیحاتی دربارهٔ زمینه و زمانهٔ فلسفهٔ دین و مباحث آن ارائه نموده است. این کتاب را، علاوه‌بر اثری اصطلاح‌شناسانه در فلسفهٔ دین، درآمدی بر فلسفهٔ دین نیز دانست.

این اثر در چهار فصل نگاشته شده که فصل نخست درآمدی است بر موضوع این کتاب همراه با توضیح مختصری دربارهٔ سرشت دین، ارتباط فلسفه با دین (یا ارتباط عقل با ایمان)، موضوعات مهم در فلسفهٔ دین، و روش‌های فلسفه. فصل دوم، که طولانی‌ترین فصل این کتاب است، اصطلاحات کلیدی در فلسفهٔ دین را در بر می‌گیرد. فصل‌های سوم و چهارم به مهم‌ترین اندیشمندان فلسفهٔ دین و آثار کلیدیِ آن‌ها در این زمینه می‌پردازد.

خواندن کتاب اصطلاحات کلیدی در فلسفه دین را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به طلاب و دانشجویان فلسفه پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب اصطلاحات کلیدی در فلسفه دین

«توماس، نخست جامع علیه مشرکان را نوشت و آن را در ۱۲۶۴ به اتمام رساند. این اثر دربرگیرندهٔ چهار کتاب است. کتاب اولِ این مجموعه شاید برای کسانی که تازه به فلسفهٔ دین علاقه‌مند شده‌اند جالب باشد؛ زیرا در این کتاب، از این مباحث سخن به میان آمده است: دیدگاه‌های توماس دربارهٔ ایمان و عقل، براهین توماس بر اثبات وجود خدا، و تأملات او دربارهٔ صفات خدا (که شامل تبیین توماس از نظریهٔ تشابه می‌شود، نظریه‌ای که بیانگر نحوهٔ اطلاق مفاهیم ذهنیِ ما بر خداوند است). در کتاب دوم، هم بحث توماس دربارهٔ خلقت مطرح می‌شود (بحثی که او در آن، با ارسطو مخالف است؛ زیرا ارسطو جهان را حادث نمی‌دانست) و هم دیدگاه او دربارهٔ انسان، دیدگاهی که به نظر می‌رسد آمیزه‌ای است از دوئالیسم و ماتریالسم. توماس، در کتاب سوم، به بحث از سعادت انسان و غایت یا هدف او می‌پردازد و بر این باور است که این غایت، در نهایت، تأمل در خداوند است. او، در کتاب چهارم، از برخی ظرافت‌های آموزه‌های مسیحیت بحث می‌کند و بیشتر دربارهٔ حقیقت وحیانی سخن می‌گوید تا حقیقتی که به کمک عقل به دست آمده است.

کتاب جامع‌الکلام نیز برخی از همان مباحث کتاب قبلی را مطرح می‌کند، البته با جزئیاتی بیشتر. هرچند توماس پیش از تمام کردن این کتاب از دنیا رفت، باز هم حجمش زیاد است. (او، در مقدمه، از تمایل خود برای مطرح کردن آموزه‌های دین مسیحیت به نحوی متناسب با درک و فهم مبتدیان سخن می‌گوید؛ اما شاید در این زمینه چندان موفق نبوده است.) توماس نظام‌مند می‌نویسد و مباحث او از این ساختار پیروی می‌کنند: او پرسشی مطرح و پاسخ‌هایی ارائه می‌کند که متفاوت با دیدگاه خودش هستند، و در نهایت، اشتباهات آن پاسخ‌ها را توضیح می‌دهد. در این بحث‌ها، به‌کرات، نام چهره‌های معروفی چون آگوستین و ارسطو به میان می‌آید. او ارسطو را گاهی متکلم و گاهی فیلسوف خطاب می‌کند.

این اثر به سه بخش عمده تقسیم می‌شود و بخش دوم، خودش به دو فصل تقسیم می‌گرددد. (در کتاب‌های دیگر، وقتی به جامع‌الکلام ارجاع داده می‌شود، از اعداد استفاده می‌شود؛ مثلاً برای ارجاع به بحث دربارهٔ نظریهٔ تشابه، چنین ارجاع داده می‌شود: ۱. ۱۳. ۵؛ یعنی این بحث در سطر نخست، پرسش سیزدهم، مقالهٔ پنجم آمده است.) در بخش نخست این کتاب، مباحثی دربارهٔ وجود و سرشت خداوند و نیز سرشت انسان مطرح شده است. در بخش دوم، از سعادت انسان (غایت یا کارکرد او)، فضیلت‌ها و شرور، و قانون طبیعی و ارتباط آن با قانون بشری بحث شده است. در بخش سوم، به طور خاص، دربارهٔ مباحث مربوط به ایمان بحث شده است؛ برای نمونه، از آموزهٔ تجسد و برخی شعائر دینی.»