کتاب بازیگر و هدف

کتاب الکترونیکی بازیگر و هدف نوشتۀ دکلان دونلن با ترجمۀ علی منصوری در انتشارات افراز منتشر شده است. این کتاب با عنوان اصلی The Actor and the Target دیدگاهی متفاوت و درونی به بازیگری ارائه می‌دهد؛ دیدگاهی که بر رهایی بازیگر از موانع درونی و بیرونی، و بازگشت به غرایز ابتدایی بازیگری تأکید دارد. دکلان دونلن کارگردان تئاتر اهل بریتانیاست. او مدیر هنری مشترک کمپانی Cheek by Jowl و از چهره‌های مؤثر در عرصه تئاتر اروپا به‌شمار می‌رود. کتاب بازیگر و هدف از آثار آموزشی برجستۀ اوست که به چندین زبان ترجمه شده و در آموزشگاه‌های بازیگری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

درباره کتاب بازیگر و هدف

این کتاب راهکاری عملی برای عبور از بن‌بست‌های رایج در مسیر بازیگری است. دونلن، که خود کارگردانی باسابقه در تئاتر بین‌المللی است، در این اثر تلاش کرده است نشان دهد که بازیگری نه یک مهارت اکتسابی صرف، بلکه امری ذاتی و غریزی در انسان است. کتاب از زاویه‌ای متفاوت به مفهوم نقش، بدن، خیال، هدف و تمرین می‌پردازد و بازیگر را به کشف شخصی‌تر و درونی‌تری از عمل بازیگری دعوت می‌کند. ساختار کتاب به گونه‌ای طراحی شده که هر فصل به یکی از پرسش‌ها یا موقعیت‌هایی اختصاص دارد که بازیگران اغلب در آن احساس سردرگمی، انزوا یا انسداد می‌کنند. فصل‌هایی مانند «نمی‌دانم چه می‌گویم»، «نمی‌دانم کجا هستم»، «ترس»، «هویت»، «نقاب»، و «مرئی و نامرئی» از جمله مباحث کلیدی کتاب‌اند که در آن‌ها نویسنده با زبان روشن، اما با لایه‌های فلسفی و روان‌شناختی، به بررسی زیربنای روانی بازیگری می‌پردازد.

یکی از مفاهیم محوری کتاب، توجه به «هدف» است؛ دونلن معتقد است تمرکز بیرونی بر هدفی مشخص، می‌تواند بازیگر را از درگیری‌های درونی نجات دهد و مسیر بازی را هموار کند. همچنین تأکید می‌کند که بازیگری خوب نه در نمایش احساسات، بلکه در ایجاد رابطه‌ای زنده و واقعی میان بازیگر، هدف، و مخاطب معنا می‌یابد. بخش‌هایی از کتاب به تمرین‌های عملی اختصاص دارد و نویسنده با استفاده از استعاره‌ها و مثال‌های ملموس، پیچیدگی مفاهیم را ساده و کاربردی می‌کند. همچنین یادداشت مؤلف در پایان کتاب، روند نگارش و بازنویسی‌های متعدد اثر را توضیح می‌دهد که در نهایت نسخه‌ای جامع و پرورده را شکل داده است.

کتاب بازیگر و هدف را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب مناسب بازیگران تئاتر و سینما، دانشجویان بازیگری، کارگردانان، و مربیان تئاتر است؛ به‌ویژه آن‌هایی که درگیر پرسش‌های بنیادین درباره شیوه بازی‌ خود هستند و به دنبال درک عمیق‌تری از فرآیند بازیگری‌اند.

بخشی از کتاب بازیگر و هدف

«خیال‌پردازی، متن، حرکت، تنفس، تکنیک و احساسات بازیگر اساساً جدایی‌ناپذیرند. بله، ساده‌تر بود اگر می‌شد یک توالی قدم‌به‌قدم پیدا کرد، اما همچین چیزی وجود ندارد. این هشت مشکل به ظاهر متفاوت مطلقاً به هم پیوسته‌اند. نمی‌توان وانمود کرد که می‌شود تک‌تک به سراغ مشکلات رفت، یکی از آن‌ها را حل کرد و بعد به سراغ دیگری رفت. آسیب از یک ناحیه به ناحیه‌ای دیگر شیوع پیدا می‌کند و قابل قرنطینه هم نیست.

هر چند، علت اصلی مشکلات یک بازیگر بسیار ساده‌تر از پیامدهای متعدد و متفرقه‌اش است درست مثل [مواجهه با] یک بمب [پیش از انفجار] که ساده‌تر از رویارویی با ویرانی‌های آن است. اما با وجود این‌که این «بمب» خاص چیز ساده‌ای است، اما تشریح و منزوی ساختنش کاری دشوار است.

پیش از آن‌که بتوانیم این بمب را شناسایی و خنثی کنیم، به ابزارهایی احتیاج داریم. این ابزارها، قالب انتخاب‌ها و قواعد را به خود می‌گیرند. قواعد باید دو ویژگی داشته باشند؛ یعنی این‌که الف) اندک و ب) مفید باشند. بنابراین: الف) این کتاب قواعد زیادی پیش پایتان نمی‌گذارد و ب) خواهید فهمید که آن‌ها تنها در عمل برای شما کارایی خواهند داشت. به‌طور معمول ما قواعد و قوانین را با در نظر گرفتن این‌که آیا با آن‌ها موافق هستیم و یا قبول‌شان داریم، می‌سنجیم. اما این قوانین که داعیهٔ حکومت بر یک کشور و یا نجات زندگی ما را ندارند؛ آن‌ها فقط به ما کمک می‌کنند تا باور کنیم. از این رو، این‌که ما با این قواعد موافق یا مخالف باشیم، بحث دیگری است. این قواعد قیود اخلاقی نیستند و تنها در صورتی که به‌کار گرفته شوند، به‌بار خواهند نشست.»