کتاب تاریخ شفاهی زندگی و مبارزات امام خمینی (ره) در نجف

کتاب تاریخ شفاهی زندگی و مبارزات امام خمینی (ره) در نجف به‌قلم اکبر فلاحی را انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر کرده است. این کتاب به بیان فعالیت‌ها و شرح زندگی و مبارزات امام‌خمینی (ره) در دوران تبعید در نجف می‌پردازد.

درباره کتاب تاریخ شفاهی زندگی و مبارزات امام خمینی (ره)

امام‌خمینی (ره) یکی از شخصیت‌های مطرح و مهم تاریخ معاصر ایران و جهان است که از سال ۱۳۴۲ فعالیت‌های جدی خود را برای روشنگری و دعوت مردم به مبارزه با رژیم پهلوی آغاز کرد. این اقدامات منجر به تبعید ایشان از ایران به ترکیه و پس از آن به نجف شد. دوره‌ای که با وجود سختی‌های فراوان برای ایشان و خانواده‌شان، آزادی عمل بیشتری برای انجام فعالیت‌های مبارزاتی به ایشان داد و زمینه‌ساز اتفاقات بعدی و وقوع انقلاب سال ۵۷ شد. کتاب حاضر حاصل دوازده مصاحبه با یاران و شاگردان امام است. همچنین برای تکمیل کار از خاطرات چاپ شده و مصاحبه‌هایی که توسط یاران و شاگردان امام در روزنامه‌ها و مجلات صورت گرفته استفاده شده است. تفاوت این اثر با آثار دیگر پرداختن گسترده به مباحث مطرح شده و تنوع منابع مورد استفاده است؛ چرا که علاوه‌بر مصاحبه‌های انجام‌شده سعی بر آن بوده از مصاحبه‌های ارزشمند مرکز اسناد انقلاب اسلامی قم و تهران استفاده شود. این اثر در چهارده فصل تدوین و تلاش شده است تا اثری متفاوت از دیگر اثرهای تألیف و تدوین شده در این زمینه باشد. 

خواندن کتاب تاریخ شفاهی زندگی و مبارزات امام خمینی (ره) را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

علاقه‌مندان به مطالعهٔ تاریخ معاصر ایران و نیز دوستداران زندگی‌نامه‌ها از خواندن این کتاب سود خواهند برد.

بخشی از کتاب تاریخ شفاهی زندگی و مبارزات امام خمینی (ره)

«رژیم شاه برای برون‌رفت از فشارهای داخلی و خارجی تصمیم به تبعید امام خمینی به عراق گرفت این رژیم حوزهٔ نجف را خوب می‌شناخت و امام خمینی و فرزندش حاج‌آقا مصطفی اولین تبعیدی‌های رژیم پهلوی به عراق نبودند، بلکه در زمان رضا‌شاه پس از واقعهٔ مسجد گوهرشاد آیت‌الله آقا حسین قمی و آیت‌الله سیدعبدالله شیرازی به نجف تبعید شده بودند. برای جواب دادن به این سؤال که چرا رژیم شاه نجف را به‌عنوان تبعیدگاه دوم امام خمینی انتخاب کرد دلایل مختلفی را می‌توان برشمرد.

(الف) فضای غیرسیاسی حوزهٔ نجف

حوزهٔ نجف قدیمی‌ترین حوزهٔ جهان تشیع و دارای قدمتی هزارساله است. این کانون مذهبی طی سال‌های فعالیت خود علمای بزرگی را در دامن خود پرورش داده است که تأثیرات مهمی در فضای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعهٔ ایران و عراق داشته‌اند. در جریان جنگ‌های ایران و روس با صدور فتواها و فرمان‌هایی مردم را به جهاد با کفار دعوت کردند. علامهٔ نائینی و آخوند خراسانی از شخصیت‌های تأثیرگذار در نهضت مشروطه بودند که نقش بسیار مهمی در جهت‌دهی به مبارزات مشروطه‌خواهان داشتند. علامه نائینی با نوشتن کتاب تنبيه‌الامه و تنزیه‌المله کوشید تا مبانی مشروطه را به اسلام نزدیک کند. همچنین انقلاب ۱۹۲۰ مردم عراق با عنوان انقلاب «ثوره‌العشرين» از نجف شروع شد و مراجع نجف در حمایت آن فتواهایی صادر کردند. علاوه‌براین طلبه‌های نجف اسلحه به دست گرفته و همراه مردم با انگلیسی‌ها جنگیدند و آن‌ها را شکست دادند. بنابراین حوزهٔ نجف سدی محکم در برابر استبداد و استعمار بود و در میدان علم و سیاست چهره‌های درخشانی پرورش داد. درنتیجه عوامل استکبار و استعمار کوشیدند با القای جدایی دین از سیاست به علما و طلاب، آن را تضعیف کنند. آیت‌الله اشرفی شاهرودی دربارهٔ دلایل عدم دخالت علمای نجف در امور سیاسی این چنین می‌گوید: «نجف دارای محیط بسته‌ای است... چون علمای آنجا اولاً از امور سیاسی خارج بودند... ازطرفی این ذهنیت بود که مسائل سیاسی آن روز حالت تضاد با دیانت دارد. لذا علما و حوزهٔ نجف از مسائل سیاسی و اجتماعی وقوف لازم را نداشتند. اگر کسی می‌خواست در این رشته وارد شود به او انگ ضدفقهی نیز می‌زدند، بلکه گفته می‌شد آدم وارسته‌ای نیست.» لذا مستر همفر می‌گوید: «من وقتی می‌خواستم اختلاف بین مسلمین ایجاد کرده و مسلک وهابیت را در ذهن محمدبن‌عبدالوهاب جا بیندازم در مدتی که در بصره مشغول ساختن محمد‌بن‌عبدالوهاب بودم، شنیدم در عراق مرکزی است به نام نجف که شخصیت‌های آن در ایران فوق‌العاده نفوذ دارند. به نجف آمدم و در آنجا مدت‌ها مشغول درس و بحث شدم. تعجب کردم که بزرگان آنجا با آن همه شخصیتی که در ایران دارند چرا این‌قدر از مسائل سیاسی و اجتماعی بری هستند که هیچ خبری ندارند و هیچ کاری هم نمی‌کنند. نجف این‌گونه بود که هیچ کاری با مسائل سیاسی و اجتماعی نداشتند.»