کتاب افغانستان و پنج سال سلطه طالبان

کتاب افغانستان و پنج سال سلطه طالبان نوشتهٔ وحید مژده است. نشر نی این کتاب تحلیلی - تاریخی را منتشر کرده است؛ کتابی حاوی تصویری درونی و دقیق از پنج سال حکومت طالبان.

درباره کتاب افغانستان و پنج سال سلطه طالبان

«محسن مخملباف» گفته است که کتاب افغانستان و پنج سال سلطه طالبان، تصویری درونی و دقیق از پنج سال حکومت طالبان ارائه داده است. این کتاب که به قلم یک کارشناس مسائل سیاسی و نویسندهٔ اهل افغانستان نوشته شده، روایتی از افغانستانِ دورهٔ اول حکومت طالبان است. وحید مژده در کتاب حاضر از عواملی داخلی و خارجی نوشته است که در قدرت‌گرفتن طالبان دخیل بودند. او از نقش غرب در این قضیه سخن گفته و از اینکه غرب برای تأمین امنیت مسیر تجاری خود از آسیای میانه به اقیانوس هند، به طالبان پروبال داده؛ همچنین به چرایی انتخاب طالبان از جانب غرب پرداخته است، اما نویسنده بر سرِ آن نیست که همۀ تقصیر را درمورد سلطۀ طالبان بر افغانستان به گردن عوامل خارجی بیندازد. وحید مژده، بحران‌های داخلی افغانستان را زمینه‌ساز مداخلات خارجی در این زمینه و ظهور طالبان دانسته است. به‌اعتقاد او، سلطۀ نظام قبیله‌ای در افغانستان و ضعف وحدت ملی در این کشور از عوامل داخلی مؤثر در قدرت‌گرفتن طالبان و پنج سال حکومت آن بر افغانستان بوده است؛ این نویسنده همچنین از شکاف میان شهر و روستا به‌عنوان یکی از معضلات افغانستان سخن گفته و دیدگاه‌های افراطیِ طالبان در حوزهٔ تعلیم‌وتربیت را برآمده از همین شکاف دانسته است.

بخش‌های ۱۴گانۀ کتاب افغانستان و پنج سال سلطه طالبان عبارتند از «ظهور طالبان»، «طالبان و محیط تربیتی آنان»، «طالبان از تحریک تا امارات»، «طالبان، شریعت و سیاست»، «داوطلبان خارجی»، «افغانستان، سرزمین بت‌شکنان!»، «در بخش نظامی»، «قضاء و امنیت»، «تعلیم و تربیت»، «در بخش دیپلوماتیک»، «طالبان، بریداس و یونیکال»، «اختلافات داخلی طالبان»، «حکمتیار و طالبان» و «ضعف رهبری و فرجام کار».

خواندن کتاب افغانستان و پنج سال سلطه طالبان را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران گذشته و آیندهٔ افغانستان و علاقه‌مندان به مطالعه برای عبرت ملت‌ها و حکومت‌ها در جوامع بسته‌ٔ دیگر پیشنهاد می‌کنیم.

درباره وحید مژده

«احمد وحید مژده» متولد سال ۱۳۳۲ بود. او در سال ۱۳۹۸، در کابل و به‌ضرب گلولهٔ دو موتورسوار به قتل رسید. وحید مژده تحلیل‌گر و کارشناس مسائل سیاسی، روزنامه‌نگار، فعال صلح و شاعری افغانستانی بود. او تحصیل‌کردهٔ دانشکده اقتصاد کابل در مقطع لیسانس بود. با وقوع کودتای کمونیستی در افغانستان، این کشور را ترک کرد و به نهضت مقاومت افغان‌ها علیه نیروهای کمونیستی پیوست. سال‌ها به فعالیت فرهنگی و نظامی و سیاسی علیه سلطۀ شوروی بر افغانستان پرداخت و در این زمینه با حزب اسلامی و اتحاد اسلامی و مکتب خدمات مجاهدین همکاری کرد و مدتی هم روزنامۀ «شهادت» را برای حزب اسلامی منتشر کرد. در دوران حکومت مجاهدین به کابل برگشت و در وزارت امور خارجۀ افغانستان مشغول به کار شد. با آمدن طالبان به افغانستان و طی دورهٔ اول حکومت آن، در وزارت خارجه مشغول بود. کتاب «روابط سیاسی ایران و افغانستان در قرن بیستم» و «افغانستان و پنج سال سلطه طالبان» از آثار تألیفی وحید مژده است؛ همچنین او یادداشت‌های «عبدالمجید زابلی» (وزیر سابق اقتصاد افغانستان) را گردآوری و بازنویسی و منتشر کرده است. از وحید مژده دفتر شعری به نام «ستیز با توفان» به چاپ رسیده است.

بخشی از کتاب افغانستان و پنج سال سلطه طالبان

«بعضی از تحلیل‌گران سیاسی، ظهور طالبان در افغانستان را با اهداف کمپنی‌های فراملیتی نفتی در آسیای میانه در رابطه دانسته‌اند زیرا جنگ داخلی در افغانستان، مانع امنیت لازم برای احداث خطوط لوله نفت از آسیای میانه به جنوب آسیا بوده است و این کمپنی‌ها سعی داشته‌اند، تا بر جنگ‌سالاران در این کشور اعمال نفوذ نمایند و حتی طرفداران اهداف خود را در این کشور بر سر کار آورند. تردیدی نیست که منافع اقتصادی دو کمپنی نفتی «بریداس» از ارجنتاین «آرژانتین» و «یونیکال» از ایالات متحده امریکا در مقاطعی از زمان با بحران در افغانستان رابطه گرفت، ولی در این مورد بیش از حد، مبالغه شده است. به‌خصوص که خبرنگاران همیشه سعی دارند از مسائل ساده نیز اخبار داغ و هیجان‌انگیز خلق کنند.

جمهوری‌های تازه به استقلال‌رسیده و محاط به خشکه آسیای میانه که آرزو دارند از وابستگی به روسیه نجات یابند، علاقمند بودند تا با پایان جنگ و تأمین امنیت در افغانستان، از این کشور به‌عنوان مسیر ارتباطی به جنوب بهره گیرند. در میان رهبران این جمهوری‌ها، صفرمراد نیازوف رئیس‌جمهور ترکمنستان بیش از دیگران به طالبان چشم امید داشت تا چنین زمینه‌ای را در افغانستان مساعد سازند.

جمهوری ترکمنستان بعد از اعلام استقلال به مشکلات بزرگ اقتصادی ناشی از فروپاشی اتحاد شوروی مواجه بود. نیازوف امید داشت تا کمپنی‌های بزرگ نفتی غربی به سراغ منابع انرژی در این کشور بروند و به‌این‌ترتیب، ترکمنستان بر مشکلات اقتصادی فایق آید اما تا مدت‌ها جز یک کمپنی نفتی از امریکای جنوبی «بریداس» هیچ کمپنی دیگری، به این کشور محصور به خشکه در آسیای میانه توجهی نکرد.»