کتاب درآمدی بر اقتصاد سیاسی

کتاب درآمدی بر اقتصاد سیاسی نوشتهٔ رزا لوکزامبورگ و ترجمهٔ آرش جلال منش است. نشر چشمه این کتاب را که حاصل درس‌گفتارهای نویسنده است، روانهٔ بازار کرده است.

درباره کتاب درآمدی بر اقتصاد سیاسی

کتاب درآمدی بر اقتصاد سیاسی را بخشی از کار رزا لوکزامبورگ در مقام یک معلم دانسته‌اند. رزا لوکزامبورگ در خلال سال‌های ۱۹۰۷ تا ۱۹۱۴ در مدرسهٔ حزب سوسیال‌دموکرات آلمان در برلین به تدریس تاریخ، اقتصاد و نظریهٔ اجتماعی پرداخت. او زمان و نیروی چشم‌گیری را به تدریس اختصاص داد و در ادامهٔ بحث‌هایش با دانشجویان مدرسهٔ حزب، «درآمدی بر اقتصاد سیاسی» را نوشت. بخشی از این کار، شامل تعدادی دست‌نوشته و درس‌گفتار بود که قبلاً به زبان آلمانی منتشر شده بود (در مجموع هفت مورد از آن‌ها باقی مانده است)، اما فقط یکی از این هفت دست‌نوشته، آن هم تنها بخش کوچکی از آن به زبان انگلیسی منتشر شده است. اکنون با انتشارِ مجموعه‌آثار رزا لوکزامبورگ به زبان انگلیسی که قرار است در چهارده مجلد منتشر شود، همهٔ این دست‌نوشته‌ها به‌طور کامل در دسترس قرار خواهند گرفت. این متن‌ها نشان داده‌اند که لوکزامبورگ تا چه اندازه با آخرین آثار تاریخ اقتصادی، جامعه‌شناسی، مردم‌شناسی و قوم‌شناسی آشنا بوده و از آن‌ها به‌عنوان مکمل مهمی برای نگارش کتاب «درآمدی بر نقد اقتصاد سیاسی» و نیز «انباشت سرمایه» استفاده کرده است. طرح کلی درآمدی بر اقتصاد سیاسی در سال ۱۹۱۶ شامل ده فصل بود که بازتاب بررسی گسترده‌اش از جوامع پیشاسرمایه‌داری به شمار می‌رفت؛ بااین‌حال در زمان مرگ این نویسنده تنها پنج فصل (یعنی فصل‌های اول، سوم، ششم، هفتم و آغاز فصل دهم) در میان مقالات لوکزامبورگ یافت شد. این احتمال وجود دارد که برخی از این نوشته‌ها زمانی که سپاهیان داوطلب، پیش‌قراولان فاشیسم، بلافاصله پس از ترور او در ژانویهٔ ۱۹۱۹ آپارتمانش را غارت کردند، از بین رفته یا گم شده باشد. اکنون یک دست‌نوشتهٔ ناتمام پیش روی شما است.

خواندن کتاب درآمدی بر اقتصاد سیاسی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران حوزهٔ اقتصاد سیاسی پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب درآمدی بر اقتصاد سیاسی

«اقتصاد سیاسی علم غریبی است. همراه با بنیادی‌ترین پرسش، دشواری‌ها و دیدگاه‌های متعارضی در همان نخستین گام در قلمروِ آن مطرح می‌شوند: موضوع خاص این علم چیست؟ کارگر ساده، که از آن‌چه اقتصاد سیاسی می‌آموزاند فقط تصوری گنگ و مبهم دارد، ناآگاهی‌اش از این علم را به آموزش عمومی ناکافی نسبت می‌دهد. ولی او از بعضی جهات در این شوربختی با بسیاری از دکترها و استادان فرهیخته‌ای شریک است که کتاب‌های قطوری دربارهٔ اقتصادی سیاسی می‌نویسند و به دانشجویانِ جوان دانشگاه‌ها درس می‌دهند. این حکم عجیب و باورنکردنی به نظر می‌رسد، اما واقعیت این است که اکثر متخصصان اقتصاد سیاسی خودشان دربارهٔ موضوع واقعی حوزهٔ تخصصی‌شان تصوری آشفته و معوج دارند.

از آن‌جا که رسم این آقایان فرهیخته کار کردن با تعاریف است، یعنی فروکاستن سرشت پیچیده‌ترین چیزها به چند جملهٔ منظم و تروتمیز، ما هم با تبعیت از این عرف به سراغ یکی از نمایندگان رسمی اقتصاد سیاسی می‌رویم تا دریابیم این علم اساساً دربارهٔ چیست. نخست ببینیم پیشکسوتِ دنیای اساتید آلمانی، نویسندهٔ تعداد بی‌شماری کتاب درسی قطور و ترسناک دربارهٔ اقتصاد سیاسی، بنیان‌گذار به‌اصطلاح «مکتب تاریخی»، ویلهلم روشر، دربارهٔ این موضوع چه می‌گوید. در نخستین اثر مهم روشر، بنیادهای اقتصاد سیاسی: کتاب راهنما و درسی برای بازرگانان و دانشجویان، که در سال ۱۸۵۴ منتشر و از آن زمان تا امروز بیست و سه‌بار بازنشر شده است، فصل دوم، بند شانزدهم، می‌خوانیم:

منظور ما از اقتصاد سیاسی نظریهٔ حیات اقتصاد ملی، نظریهٔ قوانین توسعهٔ اقتصاد ملی و نظریهٔ حیات اقتصادی ملت (فلسفهٔ تاریخ اقتصاد ملی) بنابه گفتهٔ [هانس کارل امیل] فون منگولت است. این علم، همچون تمامی علوم مرتبط با حیات ملی، از یک جهت با تأمل در باب فرد انسانی ارتباط می‌یابد و از جهتی دیگر به بررسی کل نوع بشر بسط پیدا می‌کند.»