کتاب تمرین مسئولیت پذیری فردی در زندگی و محل کار

کتاب تمرین مسئولیت پذیری فردی در زندگی و محل کار نوشته‌ٔ جان جی میلر و ترجمهٔ مژگان حیدرعلی است و نشر هورمزد آن را منتشر کرده است. با رویکردِ «سؤال مسئولانه» می‌آموزید که چگونه مسئولیت‌پذیرتر و موفق‌تر باشید.

درباره کتاب تمرین مسئولیت پذیری فردی در زندگی و محل کار

ما همواره به شکل‌های مختلفی این عبارت را می‌شنویم: تقصیر از من نیست؛ این کار من نیست؛ این مشکل من نیست. کتاب تمرین مسئولیت‌ پذیری فردی در زندگی و محل کار دربارهٔ همین موضوع است.

اگرچه این پرسش‌ها معصومانه به نظر می‌رسند، اما کاملاً نشان‌دهندهٔ «عدم پاسخگو بودن» است یا «عدم مسئولیت‌پذیری فردی». توجه بیشتر به پیرامون و پرسیدن سؤالات بیشتری در رابطه با مسئولیت‌پذیری فردی، یکی از قوی‌ترین و تأثیرگذارترین کارهایی است که می‌توانیم برای توسعهٔ سازمان‌ها و زندگی‌ِ فردی‌مان انجام بدهیم.

رویکردِ «سؤال مسئولانه» که در این کتاب با آن آشنا می‌شوید، طی چندین سال، توسعه یافته و ایرادات آن برطرف شده است. این رویکرد، به ما کمک می‌کند تا از خودمان سؤالات درست‌تری بپرسیم و مسئولیت‌پذیری فردی را تمرین کنیم. ما تقریباً هر روز با اخبار خوشحال‌کننده‌ای مواجه هستیم که نشان می‌دهد در سایهٔ به‌کارگیری «سؤال مسئولانه» چه پیشرفت‌های چشمگیری در زمینهٔ افزایش بهره‌وری، توسعهٔ کارِ گروهی، کاهش استرس و شکل‌گیریِ ارتباطات سالم و ارائهٔ خدمات بهتر به مشتریان، به‌دست آمده است.

رویکرد «سؤال مسئولانه» برای افراد از این نظر لذت‌بخش است که با شروع آن، به‌تدریج امور در مسیر بهبود قرار می‌گیرد. درنتیجه، افراد شادترند و زندگیِ آن‌ها به‌سادگی لذت‌بخش‌تر می‌شود؛ بنابراین، اگر شما نیز همواره با سؤالاتی که در بالا اشاره شد مواجه هستید، چه از سوی دیگران و چه از جانب خودتان، این کتاب مختص شماست، از خواندن آن لذت ببرید.

در طول کتاب از سؤالاتی که مطرح شد، با عنوان «سؤالات سمّی» یاد می‌شود؛ سؤالاتی که آثار و نتایج مثبتی در پی ندارند. این‌گونه پرسش‌ها در مقابل «مسئولیت‌پذیری فردی» قرار می‌گیرند؛ زیرا در بطن هرکدام از این سؤالاتِ سمّی، انگشت اتهام به‌سوی فردی دیگر یا چیز دیگری است که این شرایط یا مشکلات را ایجاد کرده است. شایان ذکر است که معمولاً اولین سؤالاتی که به فکر ما خطور می‌کنند، سمّی هستند.

اما خبر خوب این است: لحظات ناامیدی و خستگی، همچنین موقعیت‌های فوق‌العاده‌ای برای مشارکت ما ایجاد می‌کنند و رویکرد یا ابزارِ پرسیدن «سؤال مسئولانه» به ما کمک می‌کند تا از این موقعیت بهره ببریم. ما هنگام شکل گرفتن سؤالات منفی در ذهن، حق انتخاب داریم. ما می‌توانیم این سؤالات منفی را بپذیریم (چرا تمام کارها را من باید انجام بدهم؟) یا اینکه سؤالات مسئولانه‌تری از خودمان بپرسیم و به این روش، افکار منفی را پس بزنیم (من چطور می‌توانم در بهبود این شرایط مؤثر باشم؟ یا اینکه من چطور می‌توان در این شرایط از دیگران بیشتر حمایت کنم؟)

رویکرد «سؤال مسئولانه» این امکان را برای ما ایجاد می‌کند که از طریق انتخاب درست‌تر، مسئولیت‌پذیری فردی را تمرین کنیم. این نوع موفقیت، دستاورد مسئولیت‌پذیری فردی است و در چنین ارتباطی، مشتریان، همکاران، سازمان‌ها و درواقع، همه برنده هستند. احساس رضایتمندیِ حاصل از پرسیدن سؤالات مسئولانه؛ دست زدن به انتخاب‌های درست؛ و تمرین مسئولیت‌پذیری فردی، یک پیروزی و دستاورد مهم است.

خواندن کتاب تمرین مسئولیت پذیری فردی در زندگی و محل کار را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

 این کتاب برای چه کسانی مناسب است؟ برای تمام افرادی که تاکنون این پرسش‌ها به گوششان خورده است یا خودشان این سؤالات را از دیگران پرسیده‌اند:

چه زمانی این شرکت کار خود را درست انجام می‌دهد؟

چرا این افراد برخورد مناسبی ندارند؟

مقصر کیست؟

چرا باید این تغییرات را بپذیریم؟

چه زمانی یک نفر این را به من یاد می‌دهد؟

چرا ما کارکنان بهتری را پیدا نمی‌کنیم؟

چه کسی می‌تواند دیدگاه ما را بهبود بدهد؟

بخشی از کتاب تمرین مسئولیت پذیری فردی در زندگی و محل کار

«اکنون در مورد رویکردی صحبت می‌کنیم که موجب شکل گرفتن مسئولیت‌پذیری فردی در زندگی می‌شود: رویکردی به نام سؤال مسئولانه. این رویکرد درنتیجهٔ مشاهدهٔ اولین واکنش‌های افراد شکل گرفته است. واکنش‌هایی که معمولاً منفی هستند و پرسش‌های سمّی را در ذهن ایجاد می‌کنند. نکتهٔ قابل توجه این است که اگر بتوانیم در لحظات اولیهٔ تصمیم‌گیری‌ها، با کمک یک نظم و ترتیب درونی به آن‌سویِ سؤالاتِ سمّی نگاه کنیم و سؤالات مسئولانهٔ بهتری از خودمان بپرسیم، به نتایج بهتری می‌رسیم.

یکی از خطوط راهنمای ما در این رویکرد این است: «پاسخ‌ها همواره در دل پرسش‌ها پنهان هستند» و این حقیقت را تأیید می‌کند: «اگر ما از خودمان سؤالات درست‌تری بپرسیم، به پاسخ‌های بهتری می‌رسیم». اکنون پرسش این است: چگونه می‌توان «سؤال خوب» را از «سؤال بد» تشخیص داد؟ در طول کتاب یاد می‌گیریم که به چه روشی از خودمان سؤالات بهتری بپرسیم. درواقع، سؤالات مسئولانه، سؤالاتی هستند که ما از خودمان می‌پرسیم نه از دیگران. این سؤالات، سؤالاتی را شامل می‌شود که ما با صدای بلند از همکار، مشتری، اعضای خانواده و دوست خود نمی‌پرسیم، اما همواره در ذهن ما وجود دارند.

در اینجا به سه راهکار برای خلق سؤالات مسئولانه اشاره می‌کنیم:

۱. به‌جای «چرا، چه وقت، یا چه کسی» با کلمات پرسشیِ «چه و چطور» شروع کنید.

۲. به‌جای «آن‌ها، ما و شما» با ضمیر «من»، خودتان را مورد خطاب قرار بدهید.

۳. بر روی یک «کار یا فعل» تمرکز کنید.

به‌عنوان‌مثال، در سؤالِ «من چه‌کاری می‌توانم انجام بدهم؟» تمام موارد بالا رعایت شده است. ابتدا با کلمهٔ پرسشیِ «چه» شروع می‌شود، «من» مورد خطاب است و «انجام دادن» که یک فعل است مورد توجه قرار گرفته است. به همین سادگی که گفته شد، اما مراقب باشید به‌اشتباه نیفتید. سؤال مسئولانه مانند یک نگین جواهر از سطوح متعددی برخوردار است. در بخش بعدی به کشف سطوح و ابعاد آن می‌پردازیم و خواهیم دید که سؤال مسئولانه چه تأثیری می‌تواند بر زندگی ما داشته باشد؟»