کتاب میراث فرانسوی نیچه

کتاب میراث فرانسوی نیچه (تبارشناسی پساساختارگرایی) نوشتهٔ آلن د. شریفت و ترجمهٔ سیدمحمدجواد سیدی است. این اثر از مجموعهٔ «استخوان‌های روح» این نشر است؛ مجموعه‌ای که شامل دفترهایی در باب فلسفه و نظریه‌ٔ مدرن هستند.

درباره کتاب میراث فرانسوی نیچه

در فضای فلسفی دنیای انگلیسی‌زبان اعتقاد بر آن است که فرانسوی‌ها بی‌دلیل مبهم می‌نویسند و آثارشان تقریباً غیرقابل‌خواندن است. آلن د. شریفت در کتاب میراث فرانسوی نیچه در تلاش است تا این باور را رد کند و نشان دهد که می‌توان ارتباطی عمیق میان آثار چندین متفکر فرانسوی متأخر و آثار نیچه برقرار کرد. نیچه اغلب اشاره می‌کرد که آثار او به پس از مرگ تعلق دارند؛ یعنی پیش‌بینی می‌کرد که یک قرن بعد وارثان برحق خود را پیدا می‌کند؛ یعنی «فلاسفهٔ آینده» که مخاطب آثار او هستند. اینکه این وارثان فرانسوی باشند (یعنی کسانی که نیچه با فرهنگ و زبانشان احساس قرابت می‌کرد)، نه موجب شگفتی‌اش می‌شد و نه موجب رنجشش. فردریش نیچه اغلب اشاره می‌کرد که نسبت به فرانسوی‌ها احساس راحتی بیشتری می‌کند تا نسبت به آلمانی‌ها. او پس از مرگش دستخوش فهم‌ها و سوء‌فهم‌های بسیار شده و به جنبش‌های فلسفی بسیاری شکل داده و نیز در موسیقی، ادبیات و فرهنگ عامه‌پسند نیز نفوذ کرده است، اما نیچه‌ٔ فرانسوی پدیده‌‌ای دیگر است و امروزه بدل به سنتی شده که پژوهشگران و نظریه‌پردازان پرنفوذی به آن توجه داشته‌اند. کتاب آلن د. شریفت در زمره‌ٔ پژوهش‌های پیشگام و کلاسیک در این حوزه به‌ شمار می‌آید. این کتاب به تأثیر نیچه بر فلسفه‌ٔ فرانسه در دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ میلادی که امروزه پساساختارگرا نامیده می‌شود، می‌پردازد و می‌کوشد با مطالعه‌ٔ آثار دریدا، دلوز، فوکو و فمینیست‌های فرانسوی سه محور قدرت، میل و زنانگی را در این فیلسوفان نیچه‌ای بررسی کند.

این کتاب شامل پنج فصل اصلی است که عبارت‌اند از «فصل اول. دریدا: نقد تفکر تقابلی و ارزیابی ارزش‌ها»، «فصل دوم. فوکو: تبارشناسی، قدرت و صورت‌بندی مجدد سوژه»، «فصل سوم. دلوز: به‌کارگرفتن نیچه: تبارشناسی، خواست قدرت، و دیگر ماشین‌های میل‌گر»، «فصل چهارم. سیکسو: در باب فضیلت هدیه‌دادن به‌مثابهٔ اقتصاد زنانه» و «فصل پنجم. چرا فرانسوی‌ها دیگر نیچه‌ای نیستند؟». در انتهای کتاب بخشی با عنوان «در باب فلاسفهٔ جدید» قرار داده شده است و پس از آن گفت‌وگویی با «ژیل دلوز» به آن ضمیمه شده است.

خواندن کتاب میراث فرانسوی نیچه را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران فلسفهٔ نیچه و علاقه‌مندان به تبارشناسی پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب میراث فرانسوی نیچه

«مدتی است که سازوکار سیاسی ما مبتنی است بر انتخابات. انتخابات جایگاهی خاص، یا روزی خاص در تقویم نیست. بیشتر شبیه چهارچوبی است که شیوهٔ فهم و ادراک ما از چیزها را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. همه‌چیز در این چهارچوب طراحی می‌شود و درنتیجه معوج می‌شود. شرایط خاص انتخابات امروز سطح معمول اباطیل را بالا برده است. فلاسفهٔ جدید خود را از آغاز درون این چهارچوب قرار دادند. چندان مهم نیست که برخی از آن‌ها ابتدا با وحدت چپ مخالف بودند، و دیگران می‌خواستند همچون تیم فکری در خدمت میتران درآیند. این دو تمایل از نظر مخالفت با چپ یکسان بودند، اما به‌خصوص در قالب مضمونی وحدت یافتند که در نخستین کتاب‌های آن‌ها دیده می‌شد: نفرت از می ۶۸. و آن‌ها موضوع خود را براساس این نفرت بنا کردند: «ما در سال ۶۸ در جریان اوضاع بودیم (واقعاً بودند؟)، و باید بگوییم که احمقانه بود، اصلاً دلیلی ندارد که دوباره انجامش دهیم». تمام آنچه عرضه می‌کنند همین است: تلخی ۶۸. به این معنا کاملاً برای چهارچوب انتخاباتی کنونی مناسب‌اند، با هر سوگیری سیاسی دلخواه. همه‌چیز از فیلتر این چهارچوب می‌گذرد: مارکسیسم، مائوئیسم، سوسیالیسم و غیره. و نه به این دلیل که نزاع‌های واقعی دشمنان جدید، مسائل جدید یا راه‌حل‌های تازه یافته‌اند. صرفاً به این دلیل که انقلاب باید ناممکن اعلام شود ـ همه‌جا و در همهٔ زمان‌ها. همین مسئله توضیح می‌دهد که چرا مفاهیمی که داشتند به‌شیوه‌ای کاملاً متفاوت عمل می‌کردند (قدرت‌ها، مقاومت‌ها، امیال، حتا «عوام») بار دیگر جهانی شده‌اند، و در وحدت کسل‌کنندهٔ قدرت، قانون، دولت و غیره گرد آمده‌اند. این نکته همچنین توضیح می‌دهد که چرا سوژهٔ متفکر بازگشته است: تنها امکان انقلاب، البته از نظر فلاسفهٔ جدید، کنش ناب متفکری است که فکر می‌کند انقلاب ناممکن است.»