کتاب منحنی خلاقیت

کتاب منحنی خلاقیت نوشتهٔ آلن گانت و ترجمهٔ فاطمه نبی زاده است و هورمزد آن را منتشر کرده است. با خواندن این کتاب متوجه می‌شویم چگونه بهترین ایده را در بهترین زمان پرورش دهیم؟

درباره کتاب منحنی خلاقیت

همیشه، دربارهٔ ماهیت خلاقیت به ما دروغ گفته‌اند. تا جایی که به یاد می‌آوریم، در فرهنگ ما این افسانه رواج داشته که موفقیت خلاقانه، نتیجهٔ الهام ایده‌ای به ذهن در یک لحظه است. نوشتن رمان‌های پرفروش، خلق نقاشی‌های تحسین‌برانگیز یا توسعهٔ فراگیر برنامه‌های تلفن همراه در شرایطی عرفانی به وجود می‌آیند و ارتباطی با افکار عقلانی و منطق ندارند. این حالات، مختص «نابغه‌ها» است نه انسان‌های معمولی مانند ما.

درحقیقت، قرن‌هاست که حکما و منتقدان با شورواشتیاق دربارهٔ نوابغ خلاق داستان‌هایی نقل می‌کنند تا ما را متقاعد سازند که اساس موفقیت‌های خلاقانه، عوامل فردی، ناخودآگاه و تدابیر به‌ظاهر الهی است.

هدف کتاب منحنی خلاقیتْ آشکارساختن این حقیقت دربارهٔ موفقیت خلاقانه است که حتی ورای آنچه تبدیل به موفقیت می‌شود، دانشی وجود دارد؛ چراکه امروزه، علوم اعصاب امکانات بی‌نظیری را در اختیارمان قرار می‌دهد تا لحظات خاص «دریافت الهام» را مهندسی معکوس و رمزگشایی کرده و اثری محبوب خلق کنیم که مخاطبانشان را از خود بیخود سازد.

خواندن کتاب منحنی خلاقیت را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران کتاب‌های مدیریت و کسب‌وکار و موفقیت پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب منحنی خلاقیت

«وامبر ۱۹۶۳ بود. پل مک‌کارتنی در حالی از خواب بیدار شد که ترانه‌ای را در ذهنش می‌پروراند. ستارهٔ پاپ ۲۱ ساله، روی پیانوی خود خم شد. پیانو در وسط اتاق او در آخرین طبقهٔ ساختمان شمارهٔ ۵۷، واقع در خیابان ویمپل در مرکز لندن قرار داشت.

آن ملودی چه بود؟

پشت پیانو نشست و سعی کرد نت‌های ملودی را دوباره بیافریند.

به‌نظرش خیلی آشنا بود.

بالاخره نت‌ها را کنار هم قرار داد: آکوردِ سُل، گامِ فا دیز مینور درجهٔ هفت، سی، می‌مینور و می؛ نت‌ها را بارهاوبارها نواخت. از آن سبک صدا خوشش آمد؛ اما یقین داشت این ملودی بخشی از آهنگی نیمه‌فراموش‌شده است که قبلاً شنیده بود. مانند بسیاری از آهنگ‌سازان، نگران بود که مبادا ملودی آهنگ دیگری را قرض گرفته باشد. با خود می‌گفت خیلی آشناست. این آهنگ را قبلاً کجا شنیده‌ام؟

آن ملودی که مک‌کارتنی در خواب شنیده بود، سرانجام به آهنگ دیروز تبدیل شد؛ آهنگی که در تاریخ موسیقی سه‌هزار نسخهٔ مختلف از آن بارها بازخوانی شده است. این آهنگ بیش از هفت‌میلیون بار در رادیو و تلویزیون آمریکا پخش شد و چهارمین آهنگ پرفروش تاریخ است.

مک‌کارتنی زمانی درمورد معروفیت ترانه‌اش گفت: «این آهنگ احتمالاً سروصدای زیادی در کشور برپا خواهد کرد.» عملاً دیروز یکی از بزرگ‌ترین آهنگ‌های قرن بیستم است و به نظر می‌رسد که از رؤیا نشئت گرفته است. او طی مصاحبه‌ای دربارهٔ مستند منتخب بیتلز و تجربهٔ تأثیر عمیق آن بر نگرش او به خلاقیت گفت: «خیلی عجیب است که این ایده در خواب به من الهام شد. به همین دلیل اقرار می‌کنم که چیزی نمی‌دانم؛ فکر می‌کنم موسیقی کاملاً عرفانی است.»

ازنظر پژوهشگران حوزهٔ خلاقیت، تجلی ناگهانی ملودی به پل مک‌کارتنی نمونه‌ای کلاسیک از الهام غیرمنتظره در خلاقیت است که به‌صورت بارقه‌ای از نبوغ درآمده است: «لحظهٔ الهام‌گرفتن» که طی آن ناگهان ایده‌ای به ضمیر خودآگاه شخص خطور می‌کند؛ این ماهیت غیرمنتظره‌بودن فوران خلاقیت که بدون هیچ منشأ مشخصی است، به آن کیفیتی فراطبیعی می‌بخشد. کسی که ایدهٔ فوق‌العاده‌ای هنگام دوش‌گرفتن، دویدن یا پیاده‌روی داشته باشد، لحظاتی این‌چنین را تجربه کرده است.

خواه جی‌کی‌رولینگ باشد که ایدهٔ هَری پاتر در قطار لندن به ذهن او خطور کرد یا موتسارت که می‌توانست به‌راحتی آهنگ بسازد، این داستان در حال حاضر به موضوعی مهم تبدیل شده است که من آن را «نظریهٔ الهام خلاقیت» می‌نامم: این عقیده که خلاقیت موفق از فرایند اسرارآمیز درونی نشئت می‌گیرد و هماهنگ با بارقه‌های ناگهانی نبوغ است. فرهنگ ما این ایده را پذیرفته است که شخصی خودکفا با استعدادهای مناسب مادرزادی می‌تواند با الهام محض موفق شود.

از همه مهم‌تر، این نظریه به هنرهای سنتی مانند موسیقی و ادبیات محدود نمی‌شود. استیو جابز، نابغهٔ نمونهٔ عصر دیجیتال، بارها بیان نمود که خلاقیت نوعی فرایند طبیعی است: «زمانی‌که از افراد خلاق سؤال می‌شود که چه اتفاقی برای شما افتاد، احساس گناه می‌کنند؛ چرا که آن‌ها واقعاً کاری انجام نداده‌اند و فقط متوجه چیز مهمی شده‌اند.»

امروزه، نظریهٔ الهام خلاقیت نظر اکثر مردم را درمورد اهمیت نوآوری تحت‌تأثیر قرار داده است؛ اما علت وقوع لحظه‌های ناگهانی الهام چیست؟ آیا علت لحظه‌های ناگهانی الهام صرفاً بهرهٔ هوشی فرد نابغه است؟ اگر زمان و محل وقوع لحظه‌های خلاقانه را مطالعه می‌کردیم، نظریهٔ الهام خلاقیت تأیید یا خلافش ثابت می‌شد؟»