کتاب دیانت و عقلانیت

کتاب «دیانت و عقلانیت» نوشتۀ رضا بابایی است و نشر آرما آن را منتشر کرده است. این کتاب جستارهایی در قلمرو دین‌پژوهی و آسیب‌شناسی دینی است.

درباره کتاب دیانت و عقلانیت

از دو منظر می‌توان به دین نگاه عقلانی داشت؛ عقل خود بنیاد بشری که در این روش دعاوی دینی به خرد ناب سپرده می‌شود. روش دوم عقلانیت درون دینی نام دارد. در این روش ابتدا دین به‌عنوان امری عقلانی، مفید و بدون تناقض پذیرفته شده، بعد از آن باورها و رفتارهای منتسب به دین با عقلانیت سنجیده می‌شود. کتاب دیانت و عقلانیت بر اساس روش دوم نوشته شده است و رویکردهای انتقادی آن باهدف رسیدن به فهمی از متون و تاریخ دین است.

 کتاب دیانت و عقلانیت در ۵ فصل تنظیم شده است؛ فصل اول با عنوان دین و متون دینی، جایگاه قرآن، روایات و اسناد تاریخی را در دین‌شناسی بررسی می‌کند و دربارۀ منطق فهم متن دینی بحث می‌کند. فصل دوم کتاب دین و نواندیشی انتقادی است که به دستاوردهای روشنفکری دینی در حوزۀ دین‌شناسی اشاره دارد. فصل سوم کتاب دیانت و عقلانیت، دین و آسیب‌ها نام دارد که برخی باورها و رفتارهای رایج در میان دین‌داران را آسیب‌شناسی می‌کند. فصل چهارم، دین و معرفت‌های تاریخی، در تاریخ دین به‌مثابه یکی از منابع معرفت دینی نگاه می‌کند. فصل پنجم با عنوان اخلاق، ‌عرفان و معنویت به سویه‌های معنوی و عرفانی دین نظر می‌کند.

در پشت جلد کتاب دیانت و عقلانیت، این متن آمده است: «کتاب حاضر، ازآنجاکه روی سخن با اصحاب دین دارد، بیشتر بر طریق عقلانیت دینی سیر می کند. رویکرد انتقادی کتاب نیز به انگیزه نفی قرائتی از دین و اثبات قرائتی دیگر نیست؛ بلکه برای رسیدن به فهمی از متون و تاریخ دین است که مهم‌ترین ویژگی آن، سازوارگی همه اجزای دین با یکدیگر و نیز سازگاری با روح و اهداف ادیان بزرگ است.»

خواندن کتاب دیانت و عقلانیت را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

خواندن این کتاب را به دوستداران کتاب‌های دینی و مذهبی پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب دیانت و عقلانیت

«متون دینی در خلأ پدید نیامده‌اند و از همین رو ردپای عرف زمان نزول یا صدور در آن‌ها مراعات شده است. مثلاً متون دینی برخی فضائل اخلاقی را بسیار برجسته می‌کنند آن‌قدر که انسان معاصر دلیل آن را نمی‌فهمد. مانند «رد امانت به صاحبش». شمار روایاتی که دربارۀ فضیلت امانت‌داری وارد شده است، بسیار بیش از نیاز انسان عصر حاضر به این صفت اخلاقی است. زیرا اموری مانند پس‌دادن امانت به صاحبش از مسائل مهم و روزمرۀ مردم این روزگار نیست؛ اما به گواهی تاریخ، یکی از مشکلات جدی مردم حجاز در عصر رسالت، هنگام مسافرت یا ترک خانه، امنیت اموال نقدی و غیر نقدی‌شان بود.»