کتاب ساری سبز

کتاب الکترونیکی ساری سبز با عنوان اصلی Le sari vert نوشته‌ی آناندا دوی است و با ترجمه‌ی سپهر یحیوی توسط نشر برج منتشر شده است. رمان ساری سبز در سال ۲۰۰۹ منتشر شده و جایزه‌ی لوئی-گییو را نیز دریافت کرده است. همچنین آناندا دوی در سال ۲۰۲۴ موفق به دریافت جایزه‌ی معتبر نیوشتات، معروف به نوبل آمریکایی شد. کتاب ساری سبز نخستین بار در مجموعه‌ی بلانش نشر گالیمار به چاپ رسید و از همان ابتدا با استقبال منتقدان روبه‌رو شد. این رمان به زندگی سه نسل از زنان یک خانواده در جزیره‌ی موریس می‌پردازد و با روایتی تلخ و بی‌پرده، خشونت‌های خانگی و مناسبات پیچیده‌ی خانوادگی را به تصویر می‌کشد. نویسنده با نگاهی انتقادی به ساختارهای اجتماعی و طبقاتی، داستانی چندلایه و پرتنش را روایت می‌کند که در آن مرز میان واقعیت و خیال، خاطره و وهم، به‌سادگی جابه‌جا می‌شود. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب ساری سبز

آناندا دوی نویسنده‌ی اهل موریس، در این رمان به سراغ زندگی خانواده‌ای هندی‌تبار در جزیره‌ای فقیر و استعمارزده رفته و با تمرکز بر سه نسل از زنان این خانواده، روایت خود را پیش می‌برد. داستان از زاویه‌ی دید پدر خانواده، دکتر بیسام سوبنات، روایت می‌شود؛ مردی که اکنون در بستر مرگ افتاده و در واپسین روزهای زندگی‌اش، به بازخوانی گذشته و روابطش با همسر و دخترش می‌پردازد. ساختار کتاب از جریان سیال ذهن، خاطرات پراکنده و گفت‌وگوهای درونی شکل یافته و مرز میان واقعیت و خیال در آن بارها جابه‌جا شده است. ساری سبز علاوه‌بر پرداختن به خشونت‌های خانگی و مناسبات خانوادگی به مسائل اجتماعی چون شکاف طبقاتی و بهره‌کشی از نیروی کار نیز توجه دارد و تصویری از جامعه‌ی موریس و چالش‌های زنان در این بستر را ارائه می‌دهد.

خلاصه داستان ساری سبز

هشدار: این پاراگراف بخش‌هایی از داستان را فاش می‌کند!

داستان ساری سبز با روایت دکتر بیسام سوبنات، پزشک سالخورده و خشن، آغاز می‌شود که در بستر احتضار افتاده است. او در واپسین روزهای زندگی‌اش، با نگاهی تلخ و بی‌رحم به گذشته‌ی خود و خانواده‌اش بازمی‌گردد. روایت او سرشار از خاطرات، توجیهات و گاه اعترافاتی است که میان واقعیت و خیال، وهم و خاطره، در نوسان‌اند. محور اصلی داستان، رابطه‌ی پیچیده و آزاردهنده‌ی دکتر با همسر و دخترش کیتی است؛ زنانی که هریک به‌نوعی قربانی خشونت‌های جسمی و روحی او شده‌اند. در خلال روایت، راز مرگ همسر دکتر و زخم‌های عمیق روانی کیتی به‌تدریج آشکار می‌شود. حضور ملیکه، نوه‌ی دکتر نیز به این چرخه‌ی خشونت و رنج ابعاد تازه‌ای می‌بخشد و نسل جدیدی از زنان را وارد میدان می‌کند. نویسنده با استفاده از زبان تند و گاه شاعرانه، فضای خفقان‌آور خانه و مناسبات قدرت را به تصویر می‌کشد و در عین حال به مسائل اجتماعی و طبقاتی جامعه‌ی موریس نیز می‌پردازد. داستان تا انتها با تعلیق و ابهام پیش می‌رود و خواننده را با پرسش‌هایی درباره‌ی گناه، رهایی و امکان بخشش تنها می‌گذارد.

چرا باید کتاب ساری سبز را بخوانیم؟

ساری سبز با روایتی بی‌پرده و صریح، به لایه‌های پنهان خشونت خانگی و تأثیرات آن بر زنان و نسل‌های بعدی می‌پردازد. این کتاب در خلال روایت یک خانواده‌ی خاص، بازتابی از ساختارهای اجتماعی و فرهنگی جامعه‌ای را نشان می‌دهد که در آن سکوت و سرکوب، بخشی از زندگی روزمره شده است. روایت چندلایه و استفاده از جریان سیال ذهن، تجربه‌ای متفاوت از خواندن یک رمان خانوادگی را رقم می‌زند. مواجهه با شخصیت‌هایی که در مرز میان قربانی و آزارگر قرار دارند، فرصتی برای تأمل درباره‌ی قدرت، پشیمانی و امکان رهایی فراهم می‌کند. این اثر برای کسانی که به ادبیات اجتماعی و موضوعات مربوط به زنان علاقه‌مندند، تجربه‌ای تأثیرگذار خواهد بود.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای علاقه‌مندان به رمان‌های اجتماعی، داستان‌های خانوادگی و آثاری که به موضوع خشونت خانگی و مناسبات قدرت می‌پردازند، مناسب است. همچنین خواندن آن به کسانی که دغدغه‌ی مسائل زنان، آسیب‌های روانی و اجتماعی و نقد ساختارهای سنتی را دارند، پیشنهاد می‌شود. به دلیل محتوای تلخ و توصیف خشونت، مطالعه‌ی آن برای افراد زیر ۱۸ سال توصیه نمی‌شود.

درباره آناندا دوی

آناندا دوی نیریسملو-آنندن که بیشتر با نام آناندا دوی شناخته می‌شود، در ۲۳ مارس ۱۹۵۷ در روستای تروآ-بوتیک در منطقه گراند‌پور موریس به دنیا آمد. او یکی از  نویسندگان برجسته‌ی فرانسوی‌زبان موریس است. او در سال ۲۰۲۴ جایزه‌ی معتبر نیوشتات را کسب کرد. این جایزه به نوبل آمریکایی مشهور است. پدرش بالگوپال و مادرش سراسواتی از تبار تلوگو و از مهاجران هندی‌تبار موریسی بودند. آناندا در کنار دو خواهرش، سوریه و سلونی، رشد کرد و از نوجوانی نشانه‌های استعداد ادبی خود را نشان داد؛ به طوری که در پانزده‌سالگی برنده‌ی جایزه‌ی داستان کوتاه رادیو فرانس اینترناسیونال شد. او تحصیلات دانشگاهی خود را در مدرسه‌ی مطالعات شرقی و آفریقایی لندن (SOAS) ادامه داد و دکترای انسان‌شناسی اجتماعی گرفت. نخستین مجموعه داستانش با عنوان انقلاب خورشیدی (Solstices) در سال ۱۹۷۷ منتشر شد. پس از چند سال اقامت در برازویلِ کنگو، در سال ۱۹۸۹ به فرنی-وُلتِر فرانسه نقل مکان کرد؛ همان سالی که نخستین رمانش، خیابان باروت‌ساز (Rue la Poudrière) به چاپ رسید. این آغاز دوره‌ای پربار در نویسندگی او بود که آثاری چون پرده‌ی دراوپادی (۱۹۹۳, Le Voile de Draupadi)، درخت شلاق (۱۹۹۷, L’Arbre fouet) و من، زن ممنوعه (Moi, l’interdite, ۲۰۰۰) را در پی داشت. رمان اخیر جایزه‌ی رادیو فرانس برای کتاب اقیانوس هند را برای او به ارمغان آورد.

رمان حوّا از میان ویرانه‌هایش (Ève de ses décombres) نقطه‌عطفی در کارنامه‌ی دوی بود؛ اثری که در سال ۲۰۰۶ برنده‌ی جایزه‌ی پنج قاره‌ی فرانکوفونی و چند جایزه‌ی دیگر شد و بعدها توسط شاروان و هاریکریشنا آنندن به فیلمی سینمایی تبدیل شد. از دیگر آثار برجسته‌ی او می‌توان به ساری سبز (برنده‌ی جایزه لویی گییو)، خوردن دیگری (Manger l’autre) برنده‌ی جایزه‌ی اوئست-فرانس اتونان وویایاژور، و خنده‌ی الهه‌ها (Le rire des déesses) برنده‌ی جایزه فمینا دانش‌آموزان دبیرستانی اشاره کرد. آناندا دوی در طول چهار دهه فعالیت ادبی خود، مجموعه‌ای غنی از رمان‌ها، داستان‌های کوتاه و شعرها را به زبان فرانسه نوشته است. او برای مجموع آثارش، جایزه‌ی درخشش زبان و ادبیات فرانسه از آکادمی فرانسز را دریافت کرد و در سال ۲۰۱۰ از سوی دولت فرانسه عنوان شوالیه‌ی هنر و ادب به او اعطا شد. در سال ۲۰۲۳، دریافت دو جایزه‌ی بزرگ دیگر، جایزه زبان فرانسه و جایزه نیوشتات، جایگاه او را به‌عنوان یکی از صداهای برجسته‌ی ادبیات فرانکوفون و جهانی تثبیت کرد. او با هاریکریشنا آنندن، کارگردان فیلم، ازدواج کرده است. آثار دوی اغلب به بررسی هویت، زن، استعمار، تبعید، و رنج انسانی می‌پردازند و نثر شاعرانه‌ی او در کنار نگاه انسان‌محورش، او را به یکی از چهره‌های مهم ادبیات معاصر جهان تبدیل کرده است.

جوایز و افتخارات کتاب ساری سبز و آناندا دوی

جایزه‌ی رادیو فرانس برای کتاب اقیانوس هند (Prix Radio France du Livre de l’Océan Indien) برای رمان من، زن ممنوعه (Moi, l’interdite) – ۲۰۰۰

جایزه‌ی پنج قاره‌ی فرانکوفونی (Prix des cinq continents de la Francophonie) برای رمان حوّا از میان ویرانه‌هایش (Ève de ses décombres) – ۲۰۰۶

جایزه‌ی آر.اِف.او دو لیور (Prix RFO du Livre) برای رمان حوّا از میان ویرانه‌هایش (Ève de ses décombres) – ۲۰۰۶

جایزه‌ی تلویزیون سوئیس رماندی (Prix Télévision Suisse Romande) برای رمان حوّا از میان ویرانه‌هایش (Ève de ses décombres) – ۲۰۰۶

جایزه‌ی لویی گییو (Prix Louis-Guilloux) برای رمان ساری سبز (Le Sari vert) – ۲۰۰۹

جایزه‌ی اوئست-فرانس اتونان وویایاژور (Prix Ouest-France Étonnants Voyageurs) برای رمان خوردن دیگری (Manger l’autre) – ۲۰۱۸

جایزه‌ی فمینا دانش‌آموزان دبیرستانی (Prix Femina des lycéens) برای رمان خنده‌ی الهه‌ها (Le rire des déesses) – ۲۰۲۱

جایزه‌ی درخشش زبان و ادبیات فرانسه از آکادمی فرانسز (Prix du Rayonnement de la langue et de la littérature françaises) برای مجموعه‌ی آثار آناندا دوی – حدود ۲۰۱۰

نشان شوالیه‌ی هنر و ادب از دولت فرانسه (Chevalier des Arts et des Lettres) به پاس خدمات به ادبیات فرانکوفون – ۲۰۱۰

جایزه‌ی زبان فرانسه (Prix de la langue française) برای مجموع آثار – ۲۰۲۳

جایزه‌ی بین‌المللی ادبیات نیوشتات (Neustadt International Prize for Literature) برای مجموعه‌ی آثار – ۲۰۲۴

بخشی از کتاب ساری سبز

«من رسول مؤدبانه‌سخن‌گفتن نیستم. زیر بار دوروییِ عبارات توخالی و زیبایی که عصر ما شیفته‌شان است نمی‌روم. من نه جوانم نه ثروتمند، نه ضعیفم نه مهربان، نه زنم نه سفید و نه سیاه، نه فقیرم نه گرسنه و نه چاق، نه خوشگلم نه بزک‌کرده، نه اقلیت آزاردیده‌ام نه اکثریت تأثرناپذیر، نه سیاست‌مدار ورّاجم نه پیغمبر آخرالزمان، نه مادر ترزایم نه برلوسکونی؛ خلاصه نه بهترینم نه بدترین. من مَردَم و در حال ناپدیدشدن. من پیرم و در حال تجزیه‌شدن. اگر انتظار شنیدن حرف‌های سرخوشانه دارید، راهتان را بکشید و بروید. اگر فکر می‌کنید با دلی سرشار از احساسات مثبت اینجا را ترک خواهید کرد، بدانید که اشتباه آمده‌اید. ای آدم‌هایی که با صدایی کرکننده فریاد می‌زنید، بدون آنکه حرف خاصی برای گفتن داشته باشید! اگر می‌خواهید بمانید باید به من گوش بدهید، وگرنه گورتان را گم کنید. برای من هیچ‌یک از این‌ها فرقی ندارد.»