کتاب بیژن الهی؛ تولید جمعی شعر و کمال ژنریک

کتاب بیژن الهی؛ تولید جمعی شعر و کمال ژنریک نوشتهٔ علی سطوتی قلعه توسط انتشارات اختران منتشر شده است. کتاب حاضر فراتر از یک معرفی صرف از آثار بیژن الهی است؛ این کتاب یک تحلیل روش‌مند و نظری از شعر و نویسنده با نگاهی متفاوت به اشعار الهی، به دنبال کشف لایه‌های پنهان و ارتباطات بینامتنی در آثار او است. نسخهٔ الکترونیکی این کتاب را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب بیژن الهی؛ تولید جمعی شعر و کمال ژنریک

خلاصه کتاب بیژن الهی؛ تولید جمعی شعر و کمال ژنریک

کتاب به تحلیل و نقد شعر بیژن الهی از منظری نظری و با تمرکز بر دو مفهوم کلیدی «تولید جمعی شعر» و «کمال ژنریک» می‌پردازد. فصول ابتدایی به معرفی بیژن الهی و جایگاه او در شعر معاصر ایران اختصاص دارد. سپس، نویسنده به شرح و بسط مفهوم «تولید جمعی شعر» می‌پردازد؛ این بخش شامل بررسی چگونگی تاثیرپذیری شعر از بافت فرهنگی، اجتماعی، تاریخی و حتی دیگر آثار ادبی باشد، به گونه‌ای که شعر نه تنها ساخته یک فرد، بلکه نتیجه یک فرآیند جمعی و بینامتنی تلقی شود. مفهوم «کمال ژنریک» نیز احتمالا به تکامل و بلوغ ژانر شعری یا خود شعر در طول زمان و در ارتباط با سایر نمونه‌های مشابه در ادبیات می‌پردازد. این ممکن است به معنای رسیدن به یک نقطه اوج در تکامل یک فرم یا مضمون شعری در آثار الهی باشد که نتیجه هم‌افزایی با آثار پیشین و هم‌عصر خود است. در بخش‌های دیگر، نویسنده احتمالا به تحلیل موردی اشعار بیژن الهی می‌پردازد و مفاهیم نظری مطرح شده را در مصادیق عینی شعر او پیاده می‌کند. همچنین، کتاب به نقد و بررسی شعر شاعران ایرانی قرن چهاردهم شمسی و تاریخ و نقد شعر فارسی در قرن بیستم نیز می‌پردازد تا زمینهٔ تاریخی و ادبی گسترده‌تری برای فهم بهتر آثار الهی فراهم آورد و نشان دهد که چگونه شعر او در این بستر تاریخی و فرهنگی شکل گرفته و بر آن تأثیر گذاشته است.

چرا باید کتاب بیژن الهی؛ تولید جمعی شعر و کمال ژنریک را بخوانیم؟ 

اگر به دنبال درک عمیق‌تر از یکی از پیچیده‌ترین و تأثیرگذارترین شاعران معاصر ایران، بیژن الهی، هستید و می‌خواهید فراتر از خوانش‌های سطحی، به لایه‌های پنهان و ارتباطات نظری اشعار او پی ببرید، خواندن این کتاب برای شما ضروری است. علی سطوتی قلعه در این اثر، با بهره‌گیری از مفاهیم نظری پیشرفته‌ای چون «تولید جمعی شعر» و «کمال ژنریک»، دیدگاه‌های نوینی را در خصوص فرآیند خلق و تکامل شعر ارائه می‌دهد که نه تنها به فهم بهتر آثار الهی کمک می‌کند، بلکه چشم‌انداز شما را نسبت به شعر و نقد ادبی به طور کلی وسعت می‌بخشد. این کتاب صرفاً یک معرفی نیست، بلکه یک کاوش تحلیلی است که شما را به سفری فکری در ژرفای شعر معاصر ایران می‌برد و نقش خواننده را در تکمیل معنای اثر ادبی برجسته می‌سازد.

خواندن کتاب بیژن الهی؛ تولید جمعی شعر و کمال ژنریک را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

بخشی از کتاب بیژن الهی؛ تولید جمعی شعر و کمال ژنریک

«رویایی تجربه‌ای را از سر گذرانده که به‌لحاظ نظری قادر به تبیین و صورت‌بندیِ آن نیست، و این مسئله در گذشتهٔ شعر جدید فارسی که نقاط گلوگاهی آن بیشتر با وقایع ادبی رقم می‌خورد تا با مسائل نظری، مسئلهٔ غریب و تک‌افتاده‌ای قلمداد نمی‌شود. اینجا مسئله‌ای اساسی‌تر در کار است، و آن شأنیت ژنریکی است که رویایی به تجربه‌های شعری مشترک خود با فرخزاد می‌بخشد. البته احتمالاً اگر رویایی در تبیین این تجربه‌های مشترک از ایدهٔ ذاتِ طبیعیِ شعر رو برمی‌گرداند و این تجربه‌ها را به‌لحاظ نظری در جهتِ فراروی از آن ایده به کار می‌انداخت، گام بلندی در شعر جدید فارسی برمی‌داشت که به‌اعتقاد ما هنوز و همچنان برداشته نشده؛ گامی که امروز می‌شد آن را گذار نظری به سوی درکِ مادی از محتوای ژنریک شعر نامید. اما درعین‌حال، دفاعِ محافظه‌کارانهٔ رویایی از شعرهای مشترک خود و فرخزاد نیز خالی از فایده نبوده و دست‌کم نفسِ تجربه‌های مشترکِ شعری را در همان چارچوب متافیزیکیِ شعر فارسی به رسمیت شناخته و شناسانده است. این رویایی است که تجربه‌های شعری مشترک را از حد تفنن‌های شاعرانه که نمونه‌های آن در شعر قدیم فارسی کم نیست، فراتر می‌بَرد و آن را به امر شعریِ در خور اعتنا بدل می‌کند. در این باره به نظر می‌رسد الهی و ناجی و دوستان در همان مسیری گام نهاده‌اند که رویایی پیش‌تر گشوده است، گرچه چنان‌که از قولِ هاشمی‌نژاد برمی‌آید، گاه در این مسیر به عقب می‌نشستند و همچنان به این تجربه به دید تفنن و بازی می‌نگریستند و گاه گامی به پیش می‌گذاشتند و همچون شعری که در «دفتر شیشه‌ای» به یادگار مانده، ردپاها را می‌ستردند و شعری مشترک را به‌عنوان تجربه‌ای فردی ارائه می‌کردند.»