کتاب دختر وزیر

کتاب دختر وزیر نمایش‌نامه‌ای از امین نجفی نمایش‌نامه‌نویس اهل افغانستان است. این کتاب با مقدمه‌ی نغمه ثمینی نمایش‌نامه‌‌نویس و استاد دانشگاه و ستایش او از اثر آغاز شده است. نمایش‌نامه‌ی «دختر وزیر» داستان استبداد شاه و فضای پرخشم و خشونت زاییده‌ی استبداد است. شاه عجیب داستان، باغ‌وحشی هول‌انگیز دارد که از مخالفانش ساخته، کسانی که بر خداوندگار خود شوریده و مسخ شده‌اند. در این میانه و به‌تازگی دختری قصه‌گو بر بالین شاه حاضر شده که داستان‌های مهمی برای گفتن دارد؛ دختر وزیر.

درباره کتاب دختر وزیر

کتاب دختر وزیر نمایش‌نامه‌ای از «امین نجفی» نمایش‌نامه‌نویس جوان افغانستانی است. نمایش‌نامه‌ای که موضوع آن استبداد است و خون و خشونت ناشی از آن و زنانی که قربانیان اولیه و همیشگی این اوضاع هستند. شخصیت‌های نمایش‌نامه عبارتند از: شاه، شاهزاده، کاتب، طبیب، دختر وزیر، وزیر جنگ، سفیر، سرلشکر، معلم۱، معلم۲، معلم۳، منشی۱ و منشی۲، والی، قاضی، مرد۱، مرد۲ و مرد۳.

شاه داستان، خودکامه‌ای است که در ظلم و تحمیل اراده‌ی خود به مردم که در چشم او و امثالش رعیت اویند، هیچ حد و مرزی نمی‌شناسد. در صحنه‌ی ابتدایی نمایش‌نامه با گفت‌وگوی طبیب و کاتب دربار مواجه می‌شویم و با فضای حاکم بر دربار و دورنمایی از شخصیت‌ او آشنا می‌شویم. در صحنه‌ی دوم است که پدیده‌ای عجیب را تجربه می‌کنیم. پادشاه در باغ‌وحش اختصاصی خود نشسته و با کاتب سخن می‌گوید. باغ‌وحشی که با آن‌چه در ذهن ماست، متفاوت و در نوع خود پدیده‌ای جدید و غریب به شمار می‌رود. شگفتی حاصل از بداعت که یکی از ویژگی‌های این اثر است و آن را در بخش‌های دیگری از داستان نیز تجربه می‌کنیم.

شاه ستم‌پیشه‌ مانند بعضی دیگر از شاهان که حکایت‌شان را خوانده‌ایم، عادت به قصه شنیدن پیش از خواب دارد. از طبیب می‌خواهد کسی را پیدا کند تا برایش پیش از خوابیدن قصه بگوید. طبیب دختری قصه‌گو را بدین منظور پیدا و به شاه معرفی می‌کند. دختری که خود را دختر وزیر می‌نامد. شاه او را می‌پسندد و دختر وزیر می‌ماند و به همین نام در دربار شناخته می‌شود. قصه‌های دختر وزیر همیشه چشمان شاه را گرم و او را آرم می‌کند و به خوابش می‌کشاند. شاه به قصه‌های دختر وزیر مانوس می‌شود. این دختر قصه‌های مهمی برای گفتن دارد، قصه‌هایی که سرنوشت‌ساز خواهد شد.

کتاب دختر وزیر را انتشارات افراز با مقدمه‌ی نغمه ثمینی در سال ۱۳۹۷ منتشر کرده است. از ادبیات افغانستان کم‌تر نمایش‌نامه خوانده‌ایم اما آثار نجفی می‌تواند نمونه‌ای ارزشمند از این قالب ادبی و شروعی جدی برای پرداختن بیشتر به ادبیات نمایشی و نمایش‌نامه‌نویسی در افغانستان باشد.

خواندن و خرید کتاب دختر وزیر را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن نمایش‌نامه‌ی دختر وزیر را به دوست‌داران ادبیات نمایشی و نمایش‌نامه پیشنهاد می‌کنیم. خواندن این نمایش‌نامه برای کسانی که علاقه به آشنایی بیشتر با فرهنگ و ادبیات نوپای نمایشی در افغانستان دارند، مفید و لذت‌بخش خواهد بود.

چرا باید کتاب دختر وزیر را بخوانیم؟

کتاب دختر وزیر نمایش‌نامه‌ای خواندنی است؛ از نویسنده‌ای که آگاه به ادبیات فارسی و فرهنگ افغانستان و از پیشگامان نمایش‌نامه‌نویسی و مروج این گونه‌ی ادبی در این کشور است. خواندن این نمایش‌نامه علاوه‌بر ظرفیت‌های هنری و جذابیت آن، دریچه‌ای برای آشنایی بیشتر با فرهنگ افغانستان و ادبیات غنی این سرزمین است.

درباره امین نجفی

امین نجفی نمایش‌نامه‌نویس افغانستانی متولد سال ۱۳۶۵ است. او دوره‌ی کارشناسی خود را در رشته‌ی تئاتر دانشگاه هنرهای زیبای کابل گذراند و برای تحصیل در دوره‌ی کارشناسی ارشد به دانشگاه هنرهای زیبای تهران رفت و مدرکش را در رشته‌ی ادبیات نمایشی دریافت کرد. نجفی از دوره‌های آموزشی اساتیدی چون نغمه ثمینی و جلال تهرانی در زمینه‌ی نمایش‌نامه‌نویسی بهره برده است.

نمایش‌نامه‌های نجفی از اولین نمایش‌نامه‌های منتشرشده در افغانستان است. افغانستان با وجود ادبیات غنی، تجربه‌ی کمتری در حوزه‌ی ادبیات نمایشی دارد و نمایش‌نامه‌نویسی هنری نوپا در این کشور است. امین نجفی کوشیده است تمرکز خود را بر نمایش‌نامه‌نویسی در افغانستان و برای افغانستان حفظ کند تا این هنر ارزشمند به یک سنت در این کشور تبدیل شود. از امین نجفی نمایش‌نامه‌هایی چند در ایران و افغانستان منتشر شده است. «دختر وزیر»، «بیوه شاه»، «سلفی، دیوار و فانوس» و «آشفتگی» عناوین برخی آثار منتشرشده از نجفی هستند. یکی از نمایش‌نامه‌های نجفی با نام «حر» در ایران و در تئاتر مولوی روی صحنه رفته است.

مقدمه نغمه ثمینی بر کتاب

نغمه ثمینی، فیلم‌نامه‌نویس، نمایش‌نامه‌نویس، منتقد و استاد دانشگاه ایرانی است. ثمینی که در دانشگاه تهران با امین نجفی نویسنده‌ی کتاب دختر وزیر آشنا شده است، او را فردی باهوش، صبور، آشنا به ادبیات افغانستان و با دایره‌ای غنی از واژگان بومی خوانده است. نویسنده‌ای که ثمینی پس از خواندن اولین نمایش‌نامه از او که اتفاقا «دختر وزیر» بوده، شگفت‌زده شده است. شگفت‌زده از این‌که دانشجویی جوان بدون سابقه‌ای چندان در نمایش‌نامه‌نویسی و بدون پشتوانه‌ی فرهنگی تئاتر، تا این حد با صحنه و نمایش و شخصیت آشنا باشد. ثمینی نمایش‌نامه‌ی «دختر وزیر» را نه تقلیدی از نمایش‌نامه‌های ایرانی، که نسخه‌ای اصیل از یک نمایش‌نامه‌ای متعلق به افغانستان خوانده است؛ با کلماتی متعلق به سرزمین همسایه و با موضوع استبداد عقیده، خشونت و زنان دربند.