کتاب دورکم

کتاب دورکم نوشته‌ی آنتونی گیدنز با ترجمه‌ی یوسف اباذری، اثری پژوهشی و تحلیلی درباره‌ی زندگی، اندیشه‌ها و آثار امیل دورکم، یکی از چهره‌های برجسته‌ی جامعه‌شناسی مدرن است. این کتاب به‌عنوان یکی از منابع مهم در حوزه‌ی جامعه‌شناسی، به بررسی دقیق و منسجم نظریات دورکم و تأثیرات گسترده‌ی او بر علوم اجتماعی می‌پردازد. گیدنز در این اثر، با رویکردی تحلیلی و انتقادی، سعی کرده است پیوستگی و انسجام اندیشه‌های دورکم را در زمینه‌های مختلفی چون تقسیم کار اجتماعی، روش‌شناسی جامعه‌شناسی، دین، سیاست و اخلاق نشان دهد. ساختار کتاب به گونه‌ای است که هم به زندگی شخصی و حرفه‌ای دورکم می‌پردازد و هم آثار کلیدی او را به تفصیل بررسی می‌کند. انتشارات خوارزمی آن را منتشر کرده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب دورکم

کتاب دورکم نوشته‌ی آنتونی گیدنز، اثری تحلیلی درباره‌ی زندگی و آثار امیل دورکم، جامعه‌شناس فرانسوی، است که نقش مهمی در شکل‌گیری جامعه‌شناسی مدرن ایفا کرده است. این کتاب با نگاهی جامع، به بررسی سیر تحول فکری دورکم و تأثیر او بر رشته‌های مختلف علوم اجتماعی می‌پردازد. گیدنز تلاش کرده است تا انسجام و پیوستگی اندیشه‌های دورکم را در زمینه‌هایی چون تقسیم کار اجتماعی، روش‌شناسی، دین، سیاست و اخلاق برجسته کند و ارتباط میان دیدگاه‌های نظری و زمینه‌های اجتماعی-تاریخی زمان دورکم را نشان دهد. ساختار کتاب شامل بخش‌هایی درباره‌ی زندگی دورکم، آثار مهم او، تحلیل نظریه‌های کلیدی و نقدهای وارد بر آن‌هاست. همچنین، کتاب به تأثیر دورکم بر مکاتب فکری مختلف، از جمله ساخت‌گرایی و کارکردگرایی، و نفوذ اندیشه‌های او در کشورهای مختلف اشاره دارد. گیدنز در این اثر، علاوه‌بر شرح نظریات دورکم، به زمینه‌های اجتماعی و سیاسی دوران او نیز پرداخته است و تلاش کرده تا جایگاه دورکم را در تاریخ اندیشه اجتماعی به‌روشنی ترسیم کند.

خلاصه کتاب دورکم

کتاب دورکم با مروری بر زندگی و آثار امیل دورکم آغاز می‌شود و سپس به تحلیل عمیق نظریات او می‌پردازد. گیدنز در ابتدا به تأثیر دورکم بر تحول اندیشه اجتماعی جدید و نقش او در گردآوردن شاگردان و همکاران برجسته اشاره کرده است. سپس، به بررسی سه محور اصلی اندیشه دورکم می‌پردازد: تلاش برای بنیان‌گذاری جامعه‌شناسی بر پایه‌ی تجربی، تحلیل پیدایش فردگرایی در جامعه‌ی مدرن و بررسی سرچشمه‌ها و سرشت نیروی اخلاقی در جوامع. در بخش‌های بعدی، کتاب به مهم‌ترین آثار دورکم مانند تقسیم کار اجتماعی، قواعد روش جامعه‌شناسی و خودکشی می‌پردازد. در تحلیل تقسیم کار اجتماعی، گیدنز نشان داده است که دورکم چگونه میان دو نوع همبستگی اجتماعی—مکانیکی و ارگانیک—تفاوت قائل شده و گذار از جوامع ساده به جوامع پیچیده را با رشد تقسیم کار مرتبط دانسته است. همچنین، به نقد دیدگاه‌های فایده‌گرایانه و محافظه‌کارانه درباره‌ی نظم اجتماعی پرداخته و نقش اخلاق و وجدان جمعی را در انسجام جامعه برجسته کرده است. در بخش مربوط به روش‌شناسی، کتاب به تأکید دورکم بر مطالعه‌ی تجربی پدیده‌های اجتماعی و تمایز جامعه‌شناسی از روان‌شناسی و فلسفه اشاره دارد. گیدنز شرح داده است که دورکم چگونه پدیده‌های اجتماعی را به‌عنوان «چیز» تلقی کرده و بر ضرورت تبیین علی و کارکردی در تحلیل‌های جامعه‌شناختی تأکید داشته است. در فصل مربوط به کتاب خودکشی، گیدنز به تحلیل دورکم از انواع خودکشی (خودپرستانه، بی‌هنجار و نوع‌پرستانه) و ارتباط آن‌ها با میزان همبستگی اجتماعی و نظم اخلاقی می‌پردازد. همچنین، تأثیر عوامل اجتماعی مانند دین، خانواده و وضعیت اقتصادی بر نرخ خودکشی بررسی شده است. در ادامه، کتاب به دیدگاه‌های دورکم درباره‌ی دولت، سیاست، سوسیالیسم و تفاوت میان سوسیالیسم و کمونیسم می‌پردازد. گیدنز نشان داده است که دورکم چگونه نقش دولت را در تنظیم اخلاقی جامعه و گذار از همبستگی مکانیکی به ارگانیک برجسته کرده و انتقادات خود را به نظریه‌های مارکسیستی و سوسیالیستی مطرح ساخته است. در نهایت، کتاب با مروری بر آثار متأخر دورکم و تأثیر او بر اندیشه اجتماعی معاصر به پایان می‌رسد.

چرا باید کتاب دورکم را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی تحلیلی و انتقادی، تصویری روشن از سیر تحول اندیشه‌های دورکم و جایگاه او در تاریخ جامعه‌شناسی ارائه می‌دهد. یکی از ویژگی‌های شاخص کتاب، تمرکز بر پیوستگی و انسجام نظریات دورکم در حوزه‌های مختلف است؛ به‌گونه‌ای که خواننده می‌تواند ارتباط میان مفاهیمی مانند همبستگی اجتماعی، اخلاق، دین و سیاست را در چارچوبی منسجم دنبال کند. همچنین، کتاب با بررسی انتقادی آثار کلیدی دورکم و نقد دیدگاه‌های مخالف، امکان مقایسه‌ی رویکردهای مختلف در جامعه‌شناسی را فراهم می‌کند. پرداختن به زمینه‌های اجتماعی و تاریخی دوران دورکم و تأثیر او بر مکاتب فکری بعدی، این اثر را به منبعی ارزشمند برای شناخت ریشه‌های جامعه‌شناسی مدرن تبدیل کرده است. علاوه‌براین، زبان تحلیلی و ساختار منظم کتاب، فهم نظریات پیچیده‌ی دورکم را برای علاقه‌مندان به علوم اجتماعی تسهیل می‌کند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به دانشجویان و پژوهشگران علوم اجتماعی، علاقه‌مندان به جامعه‌شناسی، کسانی که به دنبال درک عمیق‌تر از نظریات کلاسیک جامعه‌شناسی هستند و افرادی که دغدغه‌ی فهم تحولات اجتماعی، اخلاقی و سیاسی جوامع مدرن را دارند، پیشنهاد می‌شود.