کتاب ۱۱۰ روش برای آموزش سینما به کودکان و نوجوانان

کتاب ۱۱۰ روش برای آموزش سینما به کودکان و نوجوانان نوشتهٔ رامون برئو پانوئلا و سینا اسکندری و نیز ترجمهٔ سینا اسکندری است. انتشارات مهراندیش این کتاب را روانهٔ بازار کرده است. این اثر معلم‌ها را برای تدریس هنر و فن سینما به کودکان و نوجوانان راهنمایی و یاری می‌کند.

درباره کتاب ۱۱۰ روش برای آموزش سینما به کودکان و نوجوانان

کتاب ۱۱۰ روش برای آموزش سینما به کودکان و نوجوانان نخستین کتاب یا جزو نخستین کتاب‌هایی است که درخصوص آموزش تخصصیِ مفاهیم سینما، فن و فرهنگ سمعی - بصری در دسترس آموزگاران و مربیان آموزشی قرار می‌گیرد؛ مدرس‌هایی که قصد دارند سینما و موضوع سمعی - بصری را به دانش‌آموزان آموزش بدهند. در این کتاب سیر تاریخی پیدایش سینما از آغاز تا سینمای صامت و سینمای مدرن و دیجیتال توضیح داده شده است.

سینا اسکندری در ابتدای کتاب حاضر توضیح داده است که این کتاب را نباید جایگزین آموزش تخصصی هنر سینما دانست، بلکه باید از آن به‌عنوان ابزاری انگیزشی برای علاقه‌مندکردن دانش‌آموزان به سینما و زبان سمعی - بصری استفاده کرد. می‌توان انتظار داشت با استفاده از این کتاب آموزش سینما به کودک، نوجوان و جوان در سطح مدارس، آموزشگاه‌ها و البته آموزشِ آزاد به‌خوبی انجام شود. نحوهٔ آموزش با این کتاب بسیار ساده است. در هر درس عنوان، گروه سنی، هدف، تمرین و مواد لازم برای انجام فعالیت مشخص شده است. پیش از شروع کلاس بهتر است معلم‌ها مواد لازم را بررسی کنند و اگر همهٔ امکاناتِ لازم را در دسترس داشتند، شروع به آموزش کنند. پس در همهٔ سرفصل‌ها به ردهٔ سنی دانش‌آموز اشاره شده است و می‌توان به‌دلخواه فعالیت‌ها و کلاس‌ها را انتخاب کرد.

پیش‌فرض کتاب ۱۱۰ روش برای آموزش سینما به کودکان و نوجوانان نوشتهٔ رامون برئو پانوئلا این است که دانش‌آموزانی که توسط آموزه‌های این کتاب تعلیم می‌بینند، در پایان دوره، فرهنگ سینما را فرا گرفته و با مفاهیم سینمایی و جزئیات مشاغل، واژگان و کلیات فیلم‌سازی آشنا شده باشند.

خواندن کتاب ۱۱۰ روش برای آموزش سینما به کودکان و نوجوانان را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

خواندن این کتاب را به معلم‌های که به کودکان و نوجوانان سینما درس می‌دهند، پیشنهاد می‌کنیم.

بخش‌هایی از کتاب ۱۱۰ روش برای آموزش سینما به کودکان و نوجوانان

«فصل ششم: سینمای ایران

۱۰۲. سینمای کودک و نوجوان +۱۲

سینمای کودک و نوجوان همان‌طور که از نامش پیداست، برای مخاطب گروه سنی الف تا دال ساخته می‌شود. یعنی از پیش‌دبستانی تا سال‌های هفتم و هشتم و نهم راهنمایی. سال‌های طلایی سینمای کودک در ایران به دههٔ ۶۰ و ۷۰ برمی‌گردد. در آن دوران، سینمای کودک به یک گونهٔ بسیار مهم و تأثیرگذار تبدیل شده بود و سالیانه تعداد قابل‌توجهی از محصولات سینمای ایران را تشکیل می‌داد که به لحاظ گیشه هم موفق بودند. اگرچه هدف اصلی سینمای کودک سرگرمی است، اما باید خاطرنشان کرد سینما نقش مهمی در آموزش غیرمستقیم مباحث اجتماعی و فرهنگی به کودکان و نوجوانان نیز دارد.

هدف

آشنایی با سینمای کودک و نوجوان ایران.

تمرین

پیشنهاد می‌شود چند فیلم برجستهٔ سینمای کودک و نوجوان ایران را در کلاس به اتفاق دانش‌آموزان تماشا کنیم و از دانش‌آموزان بخواهیم در پایان فیلم نظرشان را در مورد فیلم بیان کنند و تفاوت این گونه فیلم‌ها با فیلم‌های بزرگ‌سال را بیان کنند.

فیلم شهر موش‌ها ۱ و ۲ به کارگردانی مرضیه برومند.

فیلم کلاه قرمزی و پسرخاله به کارگردانی ایرج طهماسب.

آهوی پیشونی سفید به کارگردانی جواد هاشمی.

بادکنک سفید به کارگردانی جعفر پناهی.

مواد لازم:

دی‌وی‌دی فیلم‌ها، ویدیو پروژکتور، پردهٔ نمایش، بلندگو.

۱۰۳. فیلم‌فارسی +۱۲

 این اصطلاح پیش از انقلاب اسلامی توسط هوشنگ کاووسی سر زبان‌ها افتاد. فیلم‌فارسی به معنای محصولی سینمایی است که مؤلفه‌هایی همچون داستان‌پردازیِ عجولانه، قهرمان‌سازی، رقص و آوازِ کاباره‌ای بدون ارتباط به داستان، نبود روابط علت و معلولی، عشق‌های غیرواقعی، حادثه‌پردازی و غیره دارد. این فیلم‌ها عموماً با نسخه‌برداری از سینمای هالیوود و هند و در فضایی ایرانیزه ساخته می‌شدند. فیلم‌ها دربرگیرنده موضوعاتی دراماتیک بودند و عموماً یک بخش موزیکال داشتند. به پایانِ خوش وفادار بودند و تضاد ثروت و فقر، عشق یا ثروت همیشه در بین موضوعات مطرح بود.

در این آثار که در ژانر سینمای اجتماعی ایران قرار گرفته، سعی می‌شد قصه‌ها و داستان‌هایی اخلاقی و آموزنده در حوزهٔ زندگی فردی و اجتماعی به مخاطب ارائه شود و در تصویر نمودن این شخصیت‌ها همواره با وجود یک قهرمان و یک ضدقهرمان، منش و ویژگی‌های اخلاقی و آموزندهٔ اشخاص به چالش کشیده می‌شد و در نهایت «نیروی شر» مغلوب «نیروی خیر» شده و اکثراً نیز دارای پایانی خوش بود.

پس از انقلاب هم فیلم‌هایی با تقلید از ویژگی‌های این سبک ساخته شده است. ازجمله فیلم‌های معروف پیش از انقلاب می‌توان به فیلم دشنه به کارگردانی فریدون گله و فیلم گنج قارون به کارگردانی سیامک یاسمی اشاره کرد. پس از انقلاب هم فیلم‌هایی نظیر سلام بر عشق در ۱۳۸۸ ساخته شد که نسخهٔ به‌روزشدهٔ فیلم سلام بر عشق به کارگردانی عزیزالله بهادری در ۱۳۵۳ بود. فیلم بوی گندم به کارگردانی محمد رضا خاکی نیز به سبک فیلم‌فارسی ساخته شده است.

هدف

آشنایی با تاریخ سینمای ایران و شناختِ فیلم‌فارسی.

تمرین

دانش‌آموزان را به گروه‌های ۴ نفره تقسیم می‌کنیم و از آن‌ها درخواست می‌کنیم تا با مصاحبه از بزرگ‌ترهایشان در مورد سینمای پیش از انقلاب اطلاعات کسب کنند و ویژگی‌های فیلم‌های فارسی را در کلاس مطرح کنند.

در صورت امکان چند سکانس از فیلم‌های فارسی را تماشا می‌کنیم و در مورد ویژگی‌های فیلم‌فارسی و عواملی که بر این سبک تأثیرگذار بوده‌اند، بحث و تبادل‌نظر می‌کنیم.»