کتاب به کیمیای ایمان

کتاب به کیمیای ایمان نوشتهٔ موسی صدر و ترجمهٔ احمد ناظم است. انتشارات امام موسی صدر این کتاب را روانهٔ بازار کرده است. این اثر که گفتارهایی دربارهٔ مفهوم «قولوا لا اله الا الله تفلحوا» را در بر دارد، سیزدهمین جلد از مجموعهٔ «در قلمرو اندیشه امام موسی صدر» است.

مؤسسهٔ فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، طرح تاریخ شفاهی را با هدف ثبت و ضبط خاطرات نزدیکان، دوستان، همکاران و مرتبطان با موسی صدر از اردیبهشت ۱۳۸۹ در دستور کار خود قرار داد. جایگاه امام موسی صدر از جهات مختلف بر اهمیت این طرح می‌افزاید. وابستگی به یکی از خاندان مهم شیعه، حضور مؤثر در حوزهٔ علمیه قم و نجف، تحصیل در دانشگاه و ارتباط با مراکز علمی و دانشگاهی، فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی گسترده در ایران، عراق و لبنان، رهبری سیاسی و دینی شیعیان لبنان، ارتباطات گستردهٔ سیاسی و فرهنگی با مجامع بین‌المللی، دولت‌ها، ملت‌ها و نخبگان کشورهای دیگر، ایفای نقش به‌مثابهٔ اندیشمند و متفکر دینی، تعامل گسترده با عالمان ادیان و مذاهب اسلامی و غیراسلامی، تأثیرات عمیق در لبنان و خاورمیانه و… همگی شاهدی بر اهمیت جایگاه امام موسی صدر و ضرورت اجرای این طرح هستند.

درباره کتاب به کیمیای ایمان

کتاب به کیمیای ایمان از معنای ایمان آغاز می‌کند و سپس به اثرات ایمان بر شخصیت انسان می‌پردازد. در بخش‌های بعدی نیز ایمان در جوار مفاهیم دیگری همچون دعوت، توحید، جامعه، اقتصاد و... تعریف و تشریح شده است.

کتاب حاضر ترجمهٔ فارسی کتابی است به نام «قولوا لا إله إلا الله تفلحوا» که «مرکز الإمام السید موسی الصدر للأبحاث و الدراسات» به زبان عربی در لبنان منتشر کرده است.

به کیمیای ایمان درواقع سلسله سخنرانی‌های سید موسی صدر در تبیین مفهوم «قولوا لا إله إلا الله» و تأثیر آن است که برای جمعی از جوانان و دانشجویان در تابستان ۱۹۷۱ میلادی ایراد شده بود. از مباحثِ دیگری که در این سلسله سخنرانی‌ها مطرح شدند می‌توان به علل عقب‌ماندگی مسلمانان اشاره کرد که در جلد دوم «مجموعهٔ گام به گام با امام» منتشر شده است.

خواندن کتاب به کیمیای ایمان را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

خواندن این کتاب را به دوستداران علوم اسلامی پیشنهاد می‌کنیم.

درباره سید موسی صدر

سید موسی صدر در تاریخ ۱۴ خرداد ۱۳۰۷ به دنیا آمد و در تاریخ ۱۰ شهریور ۱۳۵۷ در خارطوم در لیبی گم شد. او روحانی عالم، مجتهد دینی شیعه و مؤسس مجلس اعلای شیعیان لبنان و نیز از رهبران مذهبی و سیاسی لبنان بود. وی در میان برخی از شیعیان به «امام موسی صدر» معروف است.

موسی صدر، از مصلحان و اندیشمندانِ دینیِ مسلمان و غیرمسلمان است که در طول حیاتش ارکان و آموزه‌های اسلام را به‌مثابهٔ دین الهی تعریف و تبیین کرد. تفسیر او از قرآن تفسیری انسانی و برای زندگی است. او ادیان را در خدمت انسان می‌دانست و برای انسان و با رویکردِ انسان در خدمت ادیان موافق نبود.

موسی صدر افزون‌بر تحصیل در حوزه‌های علمیهٔ قم و نجف در دانشگاه تهران نیز درس خواند. او در سال ۱۳۲۹ به‌عنوان نخستین روحانیِ دانشجو و دانشگاهی (البته به‌همراه دوستی به نام عبدالجلیل جلیلی کرمانشاهی) در رشتهٔ «اقتصاد در حقوق» در مقطع لیسانس وارد دانشگاه تهران شد و در سال ۱۳۳۲ فارغ‌التحصیل شد.

آثار مکتوب سید موسی صدر نتیجهٔ گردآوری سخنرانی‌ها، مقاله‌ها و بیانیه‌های او در مجامع و جلسات گوناگون در ایران و لبنان است که «مؤسسهٔ فرهنگی تحقیقاتی سید موسی صدر» به‌صورت کتاب و فایل‌های صوتی منتشر کرده است.

مجموعهٔ در قلمرو اندیشه، مجموعهٔ پرتوها و مجموعهٔ تفسیر قرآن از آثار موسی صدر هستند.

بخش‌هایی از کتاب به کیمیای ایمان

«بسم الله الرحمن الرحیم

برادران عزیز

السلام علیکم و رحمهٔ الله

دوست دارم این مراسم را که از لحاظ هوای دلنشین، صمیمیت مجلس و انس و برادری و الفت میان دل‌ها، از دیگر مراسم‌ها متمایز است، به دو مجموعه از این جلسات پیوند دهم: جلساتی که در این هفته برگزار می‌شود و جلساتی که در آینده استمرار خواهد یافت؛ هم‌چنان‌که دوست دارم این مراسم را به سلسله جلسات دیگری نیز پیوند دهم: جلساتی که با حضور برادر ارجمند اسقف عبد حفظه‌الله وقتی در میان شما در این منطقه حضور داشت، برگزار می‌شد؛ او به دل‌های شما برکت بخشید و در این مکان مقدس عواطفی برجا گذاشت که پس از گذشت چند ماه هنوز ما آن را احساس می‌کنیم. ما در این شب، روح مهربان او را احساس می‌کنیم. من هرگاه به طرابلس در لبنان سفر می‌کنم، روح او را در کنار خود می‌یابم و امشب نیز آن روح در میان ما متجلی است. همچنین، سخنان گران‌قدر عالم بزرگ، اسقف یوسف خوری، در این کلیسا که بیانگر احساس برادرانه و آرامش درونی ایشان بود، در گوشمان طنین‌انداز است. او این فضا را وحدت انسانی می‌خواند و نه وحدت ملی. جناب اسقف یوسف همواره می‌گفت که باید از این عبارات فراتر رویم و بگوییم که ما در خانه و مقرِّ وحدت انسانی حضور داریم. سخنان او در گوش من است. من از این تریبون از شما و از پایه‌گذاران مراسم و از دو عالم بزرگواری که در میان ما نیستند، سپاسگزاری می‌کنم. خداوند همهٔ ما را برای خدمت به دین خود موفق گرداند.

اما سخنان امشب من تبیینی است برای آنچه در دل‌های هریک از ما می‌جوشد. ما چه در وطن و چه در غربت، رغبتی صادقانه برای همنشینی و اجتماع و حضور بر سر یک سفره داریم. دوست داریم که این نشست‌ها ادامه یابد و این همکاری و تعامل که برای وجود جوامع ضروری است، تثبیت شود. همهٔ ما به چنین امری رغبت داریم، ولی عواملی بیرون از اختیار انسان، در دل هریک از ما تردید می‌اندازد. این تردیدها اطمینان و آرامش را از هرکس می‌گیرد. اما انسان این‌گونه است که همواره در تناقض زندگی می‌کند. بنابراین، رغبت صادقانه و درونی انسان او را به همکاری برادرانه تشویق می‌کند، هرچند شرایط و دیدگاه‌ها و باورها ناهمگون باشد. با این حال، این احساس صادقانه با شک و تردیدهایی روبه‌روست. از این رو، نیاز داریم که مواضع خود و فلسفهٔ همکاری با یکدیگر را تبیین کنیم تا خود و فعالیت‌های خود را بهتر بشناسیم و آزادانه و از روی رغبت همکاری کنیم و احساس کنیم که از رهگذر این همکاری، رغبت صادقانه در دل‌هایمان را برآورده و در عین حال، وظیفهٔ دینی‌مان را نیز ادا کرده‌ایم.

از این رو، دوست دارم که از میل و رغبت خود و شما فراتر روم و به سخن خداوند که مفهوم این همکاریِ برادرانه میان ما را تبیین می‌کند، گوش فرا دهیم. در قرآن کریم، غیر از آیاتی که محبت ارزشمند مسیحیان به پیامبر اسلام (ص) و مسلمانان را ستوده است، از جمله: «لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ النَّاسِ عَدَاوَۀً لِلَّذِینَ آمَنُوا الْیهُودَ وَ الَّذِینَ أَشْرَکُوا وَ لَتَجِدَنَّ أَقْرَبَهُمْ مَوَدَّۀً لِلَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ قَالُوا إِنَّا نَصَارَی ذٰلِک بِأَنَّ مِنْهُمْ قِسِّیسِینَ وَ رُهْبَاناً وَ أَنَّهُمْ لاَ یسْتَکْبِرُونَ»؛ غیر از این آیات عاطفی، آیاتی منطقی نیز وجود دارد. در کلام خداوند عاطفهٔ بدون منطق وجود ندارد. تبیین و فلسفهٔ این همکاری در آیه‌ای دیگر از قرآن خلاصه شده است؛ آنجا که خداوند به پیامبرش خطاب کرده است: «قُلْ یا أَهْلَ الْکِتَابِ تَعَالَوْا إِلَی کَلِمَۀٍ سَوَاءٍ بَینَنَا وَ بَینَکُمْ» قرآن کریم می‌خواهد بنیانی قرار دهد که با همکاری صادقانه و برادرانه و خالصانه، تحکیم یافته باشد؛ همکاری‌ای که بتوانیم، چه پنهانی و چه آشکارا، چه وقتی در کنار یکدیگریم و چه وقتی از هم جدا هستیم، چه وقتی با یکدیگر دوستی می‌ورزیم و چه وقتی دشمنی می‌کنیم، به آن ایمان و باور داشته باشیم. ما باید بر این قاعده تکیه کنیم و نقطهٔ شروع حرکت ما از آن باشد تا در بسیاری موارد خود را سرزنش نکنیم. اجازه دهید امشب با صراحت سخن بگویم؛ امشب که آقای ریمون و برادران حاضر با زبان و چهره و بزرگواری و حضور خود در این مراسم تا پاسی از شب، می‌خواهند تأکید کنند که در این عواطف شریف خود، اخلاص دارند و ما این احساس صادقانهٔ آن‌ها را درک می‌کنیم.»