کتاب علی موحد بود و بس

کتاب علی موحد بود و بس اثر امام موسی صدر در مجموعه پرتوها در انتشارات امام موسی صدر به چاپ رسیده است.

 درباره کتاب علی موحد بود و بس

امام موسی صدر یکی از مجتهدان متفکر مصلح است که خورشید وجودش در قم و نجف از دهه‌های سوم و چهارم درخشیدن گرفته و به لبنان و منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا و حتی برخی کشورهای اروپایی ازجمله آلمان و فرانسه تابیده است.

 آنچه که در این دفتر فراهم آمده، یکی از سخنرانی‌های فارسی امام صدر است که در آرشیو صدای جمهوری اسلامی نگهداری می‌شود. امام موسی صدر در این سخنرانی دیدگاه جدیدی را در پیوند با ضرورت و شناخت حضرت علی (ع) مطرح می‌کنند که پس از ۳۷ سال هنوز حلاوت و تازگی آن حفظ شده است. این ویژگی را شاید از عنوان آن علی (ع) موحّد بود و بس می‌توان استشمام کرد.

خواندن کتاب علی موحد بود و بس را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

 علاقه‌مندان به اندیشه‌های امام موسی صدر مخاطبان این کتاب‌اند.

بخشی از کتاب علی موحد بود و بس

بسم الله الرحمن الرحیم، الحمد لله رب العالمین و الصلوة و السلام علی سیدنا و نبینا و مولانا محمدص و علی الِه الطیبین الطاهرین.

قبل از هر چیز باید برای این فرصتی که به من ارزانی شده و همچنین برای افتخار دیدار کاشان، این شهر عظیم و مقدس، دارالمؤمنین و دارالعلم، از آقایانی که مسبب این دعوت و افتخار بوده‌اند، تشکر کنم. دوست دارم خدمت آقایان عرض کنم دعوت بنده که ساکن لبنان هستم و یا آقای صدر بلاغی که مسافرت‌هایی به خارج کرده‌اند به این مجلس و برای این مناسبتِ عزیز، به این معنا نیست که اینجا کسی برای صحبت یا سخنرانی وجود ندارد. در همه جا خداوند رجال خودش را گماشته است و امیرالمومنین رهبران مردم را تأیید می‌کند. حجت بر نتیجهٔ موفق عمل آقایان همین ایمان مردم است که نتیجه جهاد و جهد و تلاش علمای گذشته و حاضر این شهر مقدس است. منتهی این کار سنت بسیار جالب و مفیدی است که حضار و هموطنان بتوانند مؤمنین، شیعیان و روحانیون خودشان را، در هر جا که هستند، بشناسند. برای شما چقدر دلپذیر است که بدانید یک نفر روحانی، یک نفر عالم دینی، از ایران می‌رود به لبنان و بدانید که در لبنان هفتصد هزار نفر شیعه زندگی می‌کند؛ شیعیانی که حضرت صادق (ع) از آنها به شیعیان استواری تعبیر می‌کند که در روز غربت دین و مذهب، دین را تنها نمی‌گذارند؛ شیعیانی که از برکات وجودی صحابی بزرگ، حضرت ابوذر (ع)، به وجود آمده‌اند.

برای شما خیلی دلپذیر است که بدانید در لبنان هم شیعه هست و یک روحانی، با همین شکلی که امروز پیش شماست، آنجا کار می‌کند و بدانید همان‌گونه که قلب‌های شما با نام عزیز امیرالمؤمنین به لرزه درمی‌آید، در جاهای دیگر، در اروپا، در هامبورگ، در همه جای دنیا، مردمی به این نام مقدّس عشق می‌ورزند و به این شخصیت بزرگ احترام می‌گذارند.

پس اگر ما به این مجلس می‌آییم، فکر می‌کنیم که این داد و ستد، این آشنایی، این بحث تازه و ارائهٔ اطلاعاتِ آن دیار و بیان مناظر جدید، در تقویت ایمان مردم و تربیت آنها اثر بهتری دارد و اِلاّ ما خود آنچه داریم از این دیار برده‌ایم، در همین جاها خوانده‌ایم و پیش همین اساتید فراگرفته‌ایم. چیز تازه‌ای نداریم که برای آقایان عرض کنیم. شاید منبر بنده یا صحبت بنده از نظر شما حاوی یک چیز تازه باشد؛ گاهی از رو می‌خوانم، روضه ندارد، مقدمه ندارد، آواز ندارد، تصویر و صوت ندارد، می‌خواهیم کمی حرف بزنیم، امیدوارم که بتوانم در این روز مبارک جزئی از حق این پیشوای بزرگ را که به نام مبارکش و به نام ولادتش این مجلس عظیم را برپا کرده‌ایم، ادا کنم و جملگی از برکات این بزرگوار توشه‌ای برگیریم، چرا که برای کار در لبنان خیلی به توشه و کمک احتیاج داریم. در صف اول جنگیم، سینه به سینه با دشمن رودررو شده‌ایم. امیدوارم از ایمان شما برادران در قلبم توشه‌ای جمع کنم تا بتوانیم در آنجا کار بیشتری بکنیم. در هر صورت، از آقایان که قبول زحمت فرموده‌اند و تشریف آورده‌اند تشکر می‌کنم و سخن را آغاز می‌کنم.

دربارهٔ امیرالمؤمنین بحث‌های زیادی شده. شما حتماً هر کدامتان صدها منبر دربارهٔ این امام بزرگ شنیده‌اید. هر کدام از شما صدها منقبت و روایت و فضیلت از این مرد در ذهن دارید. هر کدام از شما کتاب یا کتاب‌های فراوانی دربارهٔ این امام نامی، پیشوای بزرگ انسان‌ها، در خانه دارید. بنابراین، ما چه می‌توانیم بگوییم که تازه باشد.

دربارهٔ امیرالمؤمنین حرف تازه‌ای نداریم. شنیده‌ام این روایت را، البته خودم ندیده‌ام، که در شب معراج حضرت رسول اکرم (ص)، در آن شهودی که داشتند، به هر معنایی که شهود حضرت در شب معراج تفسیر شود، می‌بینند هزاران شتر و هزاران هزار کتاب در حال حرکتند. وقتی از آنها می‌پرسد گفته می‌شود اینها فضایل علی (ع) است. حالا چه این روایت درست باشد چه نادرست، اگر ما خودمان بیاییم و حساب کنیم و کتاب‌هایی که دربارهٔ امام ما نوشته شده جمع کنیم و بار شتر کنیم، آیا صدها قطار شتر از این کتاب‌ها به وجود نمی‌آید؟ آیا کتابخانه‌های عظیم دربارهٔ امام نوشته نشده و وجود ندارد؟ تصور نکنید آنها که کتاب‌هایی دربارهٔ امیرالمؤمنین نوشته‌اند، همه پیروان او هستند یا همه شیعیان اویند. آنچه مسیحیان و سایر فرَق دربارهٔ علی (ع) نوشته‌اند، خیلی بیشتر از آن چیزی است که شیعه نوشته است. تعبیراتی که بزرگان مسیحی دربارهٔ امیرالمؤمنین می‌کنند آن‌قدر جالب است که هیچ وقت از ذهن خوانندگان این کتاب‌ها فراموش نمی‌شود. از این گذشته، دو سال پیش به بنده در لبنان ابلاغ شد که مؤسسهٔ یونسکو (لابد آقایان شنیده‌اند که یونسکو یک مؤسسهٔ فرهنگی تابعِ سازمان ملل متحد است و شما می‌دانید سازمان ملل مؤسسه‌ای جهانی است که همهٔ کشورهای جهان در آن عضوند و از مهم‌ترین و عظیم‌ترین مؤسسات دنیا است. یکی از شاخه‌های آن، که به امور فرهنگی رسیدگی می‌کند، سازمان یونسکو نام دارد) تصمیم گرفته است که هفته‌ای را به نام تجلیل از مقام مقدس امیرالمؤمنین برپا کند و از دانشمندان بزرگ دنیا خواسته است که هرکدام دربارهٔ یک موضوع از دریای بیکران امیرالمؤمنین مقاله بنویسند. اینجا هم به بعضی از آقایان ابلاغ شده بود که خودشان را برای برپایی چنین مجلسی آماده کنند. حالا ما در مقابل این دریای باعظمت و یا به تعبیری که آقایان در دعوت خود نوشته‌اند، «لایتناهی»، چه باید بگوییم؟

کدام بُعد امام را مورد بحث قرار دهیم؟ بنده، برحسب ذوقم، نکته‌ای را برای صحبتم مورد توجه قرار داده‌ام، که به نظرم نکتهٔ آموزنده‌ای است؛ جنبهٔ تربیتی دارد و به کار روزمرهٔ ما می‌خورد. امیدوارم هدیهٔ متواضعانه‌ای از من به پیشگاه مقدسش باشد. نخست یک مقدمهٔ کوتاه می‌گویم.