کتاب از جنس نور

کتاب از جنس نور اثری از تام هارتمن است که در انتشارات کلک ازادگان به چاپ رسیده است. کتاب‌های تام هارتمن در مجلهٔ تایم و ده‌ها برنامهٔ رادیویی و تلویزیونی، از جمله سی‌ان‌ان و بی‌بی‌سی مطرح شده‌اند. چهرهٔ او دو بار بر صفحهٔ اول وال استریت ژورنال نقش بسته است. طی ۲۰ سال گذشته در ۴ قاره برای بیش از ۱۰۰.۰۰۰ نفر سخنرانی کرده و یکی از کتاب‌هایش برای مجموعهٔ دایمی بنیاد اسمیتسنین انتخاب شده است.

او در فهرست نویسندگان کتاب‌های پرفروش قرار دارد و جوایز متعددی برای نویسندگی دریافت کرده است.

 درباره کتاب از جنس نور

تام هارتمن در این کتاب به شرح ناآگاهاهی خانمان‌سوز بشریت می‌پردازد. این که چگونه از روی غفلت خانهٔ خود را آلوده می‌کنیم، حریصانه منابع زمین را که با سخاوتمندی در اختیارمان گذاشته، چپاول می‌کنیم  و سنگ‌دلانه از فردای هولناک و غم‌انگیز فرزندان و آیندگان خود چشم می‌پوشیم و شانه بالا می‌اندازیم، در حالی که نویسنده هشدار می‌دهد این وضعیت تاسف‌بار و هراس‌انگیز ممکن است تا فردا به تعویق نیفتد و خیلی زودتر از آنچه گمان می‌کنیم، ما و زیستگاهمان را به نابودی بکشد.

 هارتمن در این اثر به طور عمده از بیان استدلالی علمی و آماری یاری می‌گیرد تا واقعیت کریه وضعیتی را که پدید آورده‌ایم، به رخ ما بکشد. او در این اثر، بنیان بسیاری از داستان‌ها و واگویه‌های تاریخی را در هم می‌ریزد و قهرمانانی همچون کریستف کلمب را بر مبنای واقعیات مستند، به عنوان تبهکاران و جانیانی سودجو معرفی می‌کند که برای رسیدن به طلا و دیگر منابع ارزشمند، بی‌رحمانه به نسل‌کشی بومیانی پرداختند که ساکنان بی‌آزار و مالکان حقیقی آن مناطق بودند.

 نگارنده با ارقام و مقالات علمی، ثابت می‌کند که شرکت‌های بزرگ چند‌ملیتی به شدت در تکاپو هستند تا با استفاده از انرژی‌های آلوده، مصرف بی‌رویهٔ منابع سیاره، دفن زباله‌های تجزیه‌نشدنی و بیماری‌زای حاصل از فعالیت‌های سیاه و ناپاک خود همچنان بیشینۀ سود را به چنگ آورند. تام هارتمن برای رساندن منظور خود به گشت و گذار در سراسر سیاره می‌پردازد تا به روشنی نشان دهد چگونه پیشرفت برخی از مناطق زمین، به بهای نیستی زندگی در بخش‌های دیگر انجامیده است. 

قلم تام هارتمن در عین صراحت و لطافت، تند است و حقیقت را عریان نشان می دهد  و به همین دلیل، خواننده را میخکوب می‌کند. این قلم، با راستی حیرت‌آوری، همۀ زمینه‌های درمانی، مصرف انرژی، تغذیه، سوادآموزی و دیگر گوشه‌های نهانی فقر آشکار و ناپیدا را می‌شکافد و عفونت زیرین آن را بیرون می‌ریزد. همین نگرش حقیقت‌بین و بدون ترس در سومین بخش کتاب با بیان  راه حل‌هایی کاربردی، شگفت‌آور و نواندیشانه این بار از زاویه‌ای دیگری خواننده را شگفت‌زده می‌کند و به تفکری عمیق وا‌می‌دارد.

 او در این مبحث به نرمی نشان می‌دهد که درمان کژرفتاری‌های اخیر انسان، بازگشت به برخی از آیین‌های مفید و ژرف نیاکانمان و درآمیختن آن‌ها با دانش امروز است.

 تام هارتمن با گزین‌گویه‌هایی که در همه جای کتاب می‌آورد، رخوت را از ذهنمان پرواز می‌دهد و ما را به زیستن همراه با هشیاری دعوت می‌کند. چنان چه در گزین‌گویه‌ای از جرج برنارد شاو می‌آورد: «بشر در هنر آفرینش زندگی چیزی ابداع نمی‌کند، اما در هنر مرگ‌آفرینی از طبیعت پیشی می‌گیرد و همه گونه کشتار حاصل از بیماری، قحطی و جنگ را از طریق انواع دستگاه‌ها و بر هم کنش‌های شیمیایی به وجود می‌آورد.»

خواندن کتاب از جنس نور را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

خواندن این کتاب برای مدیران و مسؤولان سازمان‌ها و نهاد‌های خصوصی و اجتماعی، بسیار مفید و راهگشا است. از سوی دیگر، مطالعهٔ این اثر برای همهٔ مادر و پدرها و آموزگاران که نقش بنیادی در دگرگونی نگرش نسل آینده دارند نیز راهنمای مؤثری است. برنامه‌ریزها و دست اندر کاران مسائل بوم‌زیستی هم می‌توانند از دیدگاه‌ها و راهکارهای این کتاب استفاده کنند. این اثربرای هر خوانندهٔ معمولی نیز، کاربرد دارد و می‌تواند نگرش او به زندگی و جهان را دگرگون کند.

 بخشی از کتاب از جنس نور

روزگاری همهٔ انسان‌ها می‌دانستند چگونه در هماهنگی با طبیعت به صورت پایدار زندگی کنند و هنوز هم برخی انسان‌ها این را می‌دانند. اما در گذشته‌ای نه چندان دور، در پی بیش از ۵۰۰۰ نسل همکاری، سلطه‌گری در میان انسان‌ها رخنه کرد و همچون ویروسی در سراسر جهان پخش شد و طی ۵۰ نسل توانست کل سیاره را آلوده کند. تمدن‌های مدرن به راستی باور کرده‌اند که راه زندگی بهتر، مصرف‌گرایی و به کار گیری هوش و استعدادها در راه استثمار «ماشین طبیعت» به نفع خود است. با وجود شواهد بسیار فراوانی که برخلاف این باور هستند، هنوز این دو اصل همزاد فرهنگ نوخاسته، الگوی سعادت ما محسوب می‌شوند.

برای نمونه، در ماه اکتبر سال ۱۹۹۷ صنایع چوب آمریکا همراه با نیوت گینگریچ اعلام کردند که اجازهٔ چوب‌بری تجاری در جنگل‌های دولتی بیش‌تر، به ویژه در آلاسکا در واقع برای حل مسألهٔ پخش گازهای کربن مفید خواهد بود، زیرا درختان به کاغذ و خانه تبدیل می‌شوند و در نتیجه کربن را ثابت نگه می‌دارند. ظاهراً آن‌ها سال بعد را در نظر نگرفته بودند: کاغذ و خانه دی اکسید کربن را فرونمی‌برند و اکسیژن خارج نمی‌کنند، خاک زراعی به وجود نمی‌آورند و خاک یا چرخهٔ آب را ثابت نگه نمی‌دارند. ما در محراب سود کوتاه‌مدت و در برابر خدای دروغین مصرف‌گرایی، جهان را چپاول می‌کنیم، آیندهٔ فرزندان خود را به خطر می‌اندازیم و حتی تحصیل‌کرده‌ترین آدم‌ها متوجه چگونگی و علت این وضعیت نیستند.

اما حتی با وجود آسیب روزافزون و بسیار زیادی که به سیاره و حتی نژاد خود وارد می‌کنیم که بخشی از آن از طریق آلوده‌سازی محیط زیست است، هنوز امکان دگرگونی وجود دارد. شیوهٔ تازهٔ زندگی در برابر سیاستمداران و شرکت‌های بزرگ مقاومت می‌کند؛ شاید سنگریزه‌های داستان‌های باستانی فرهنگ‌های دیرین به پیشانی فرهنگ‌های نوخاسته اصابت کند و دنیا را به گونه‌ای به تکاپو بیندازد که جهانی نو زاده شود.

با وجود آن که بخش عمدهٔ این کتاب به شرح وخامت وضعیت موجود و آیندهٔ احتمالاً مصیبتبار اختصاص داده شده، اما در مقایسه با برخی کتاب‌های مشابه بسیار خوش‌بینانه است. سپس شرح داده شده که چگونه به این مرحله از تاریخ جهان و بشر رسیدیم. این مطالب، بخش عمدهٔ کتاب را تشکیل می‌دهند، زیرا در واقع تاریخ ۵۰۰۰ تا ۱۰.۰۰۰ سال را مرور کردیم. برای سر و سامان دادن به آینده باید به گونه‌ای ملموس و روشن، گذشته را درک کنیم.