جی. آر. آر. تالکین
جی آر آر تالکین نویسنده، شاعر، لغت‌شناس و پژوهشگر انگلیسی است. تالکین خالق مجموعه‌ای از مهم‌ترین رمان‌های فانتزی قرن بیستم، «ارباب حلقه‌ها» و «هابیت» است. آثار فانتزی او نقشی اساسی در اقبال به خواندن و نوشتن در این ژانر ادبی داشت. تالکین در جنگ جهانی اول حضور داشت و با درجه ستوان دوم به ارتش بریتانیا خدمت کرد.
تولد و کودکی
جان رونالد رول تالکین در سوم ژانویه‌ی ۱۸۹۲ در بلومفونتن، ایالت اورنج در آفریقای جنوبی که جزء امپراطوری بریتانیا بود، به دنیا آمد. پدرش آرتور تالکین مدیر بانک بود و مادرش میبل سفیلد نام داشت. تالکین سه ساله بود که توسط مادرش، همراه با برادر کوچکترش به انگلستان برده شد. پدرش که در آفریقا مانده بود دچار بیماری تب رماتیسمی شد و درگذشت. مادرش که منبع مالی برای اداره‌ی زندگی نداشت، به کینگز هیثِ بیرمنگام رفت تا با والدینش زندگی کند. تالکین‌ها مدتی بعد به دهکده‌ای در ووسترشر رفتند. حضور در آن منطقه فرصتی استثنایی برای تالکین بود تا از طبیعت کم‌نظیرش استفاده کند. گشت‌وگذار در آن طبیعت بکر و شهر و روستاهای اطراف آن بعدها به تصاویری که تالکین در رمان‌های جذابش ساخت و الهام‌بخشی به او در داستان‌پردازی‌های منحصربه‌فردش، کمکی شایان کرد. مادرش میبل خیلی زود شروع به درس دادن به او در خانه کرد. تالکین بیش از تمامی درس‌هایی که به او آموخته می‌شد، به زبان علاقه نشان می‌داد. او علاقه‌ی ویژه‌ای به نقاشی مناظر زیبایی داشت که به وفور در اطرافش می‌دید. چهارساله بود که می‌توانست بخواند و مدتی بعد نیز می‌توانست به‌راحتی و روانی بنویسد. در سال ۱۹۰۰، مادرش میبل به دلیل تغییر مذهب به مسیحیت کاتولیک از سوی خانواده‌اش طرد شد. چهار سال بعد زمانی که تالکین تنها دوازده سال داشت، مادرش را که ۳۴ سال بیشتر نداشت، در اثر دیابت حاد از دست داد.
ایام جوانی و شکوفایی
اولین برخورد جی آر آر تالکین با یک زبان ساختگی، زبانی بود که عموزاده‌هایش مری و مارجوری ساخته بودند. او خود در حال مطالعه و پژوهش در زبان‌های لاتین و آنگلوساکسون بود. تالکین خود نیز به اختراع زبان‌های جدید علاقه‌ای وافر داشت. او اولین زبان جعلی ثبت‌شده‌ی خود را در سال ۱۹۰۹ با عنوان کتاب فاکسروک در دفتری شانزده صفحه‌ای نوشت. متن این کتاب از اولین الفبای اختراع‌شده‌ی او به زبان اسپرانتو نوشته شده است. تالکین در سال‌هایی که مشغول تحصیل در مدرسه‌ی کینگز ادوارد بود به همراه تعداد معدودی از دوستانش که علاقه‌مند به نوشتن و شعر گفتن بودند، باشگاه چای را تشکیل داد. او و دوستانش در این انجمن در فروشگاه بارو همدیگر را ملاقات می‌کردند و آن‌چه می‌نوشتند را برای هم می‌خواندند و بررسی می‌کردند. این انجمن کوچک چهارنفره دو عضو خود را در طول جنگ خونبار اول جهانی از دست داد.
جی آر آر تالکین در اکتبر سال ۱۹۱۱ وارد کالج اکستر آکسفورد شد. رشته‌ی تحصیلی ابتدایی او در کالج مطالعات کلاسیک بود اما در سال ۱۹۱۳ رشته‌ی خود را به زبان و ادبیات انگلیسی تغییر داد. او در سال ۱۹۱۵ با کسب رتبه‌ی اول در این رشته فارغ‌التحصیل شد. تالکین در سن شانزده‌سالگی با ادیت مری برات که سه سال از او بزرگتر بود، دیدار کرد. آن دو در سال ۱۹۱۶ با هم ازدواج کردند و حاصل ازدواجشان، چهار فرزند بود.
حضور در جنگ جهانی اول
یکی از رخداد‌های هولناک زندگی جی آر آر تالکین همچون تمام اروپاییانی که دهه‌های ابتدایی قرن نوزده را تجربه کردند، جنگ جهانی اول بود که بریتانیا نیز در اوت ۱۹۱۴ رسما وارد آن شد. تالکین بیش از آن که اهل جنگ و تجربه‌های ویران‌کننده‌ی آن باشد، اهل تخیل و هنرورزی بود، همین ویژگی او را با شکی بزرگ برای پیوستن به ارتش روبه‌رو کرد، شکی که در آن سال‌ها در بین اهالی بریتانیا ناپسند خوانده می‌شود. تالکین در نامه‌ای که بعدها به پسرش نوشت از احوال نامساعد خود در آن روزها گفت. تالکین در ژوئیه‌‌ی ۱۹۱۵ آخرین آزمون خود برای پیوستن به ارتش را با موفقیت پشت سر گذاشت. او پس از ازدواج همراه با همسرش در کنار یکی از کمپ‌ها آموزشی سکنا گزیده بود. تالکین در طول خدمتش در ارتش بریتانیا به درجه ستوان‌دومی رسید. او که در طول جنگ به بیماری نیز مبتلا شد، در سال ۱۹۱۹ به‌طور موقت و با مستمری از کارافتادگی از ارتش خارج شد.
کارهای پژوهشی و دانشگاهی
اولین شغل جی آر آر تالکین پس از خروج او از ارتش در سال ۱۹۲۰، در مجموعه فرهنگ لغت انگلیسی آکسفورد به‌دست آمد. او در آن ایام بیشتر روی تاریخچه و ریشه‌ی کلماتی عمدتا با منشاء آلمانی که با حرف W آغاز می‌شدند، کار می‌کرد. تالکین در سال ۱۹۲۰ به عنوان جوان‌ترین عضو هیئت علمی در دانشگاه لیدز مشغول به کار شد. در مدت کار در دانشگاه لیدز با همراهی همکارش گوردون، کتاب‌های مهمی همچون A Middle English Vocabulary تالیف کرد که برای چندین دهه به عنوان آثار استاندارد آکادمیک در نظر گرفته می‌شد. تالکین در همین سال‌ها ترجمه‌ی حماسه‌ی «بیوولف» را انجام داد، اما منتشرش نکرد تا این‌که توسط پسرش در سال ۲۰۱۴، چهار دهه پس از مرگش ویرایش و منتشر شد. اودر سال ۱۹۴۵ به کالج مرتون آکسفورد رفت و به عنوان استاد زبان و ادبیات انگلیسی کارش را آغاز کرد و تا زمان بازنشستگی‌اش در سال ۱۹۵۹ در این سمت باقی ماند. تالکین در سال ۱۹۵۴ مدرک افتخاری دانشگاه ملی ایرلند را نیز دریافت کرد. توجه‌ها و اقبال دوستداران تالکین پس از دوره‌ی بازنشستگی به او و آثارش خیره‌کننده بود. شهرت عمومی او روز به روز بیشتر و نگاه‌ها بیش از پیش به آثارش جلب می‌شد تا آنجا که درآمد حاصل از فروش کتاب‌هایش به مقداری کم‌سابقه رسید. او در سال ۱۹۶۱ نامزد دریافت جایزه‌ی نوبل ادبیات شد.
آثار داستانی تالکین
تالکین علاوه‌بر علاقه‌اش به خلق زبان‌های نو و داستان‌های اسطوره‌ای، علاقه‌ی ویژه‌ای به نوشتن داستان‌های فانتری برای فرزندانش داشت، که برخی از آن‌ها منتشر نیز شد؛ اما شکوفایی تالکین در قامت یک نویسنده‌ی بزرگ داستان‌های فانتزی، زمانی آغاز شد که برای روایت داستان‌هایی که بخشی از مهم‌ترین آثار تاریخ ادبیات بریتانیا و جهان شدند، سرزمینی خیالی را به‌نام middle-erath یا «سرزمین میانی» برساخت. او بعدها گفت که این سرزمین را ابداع نکرده و تنها حاصل بازآفرینی واژه‌ای کهن بوده که برای دنیای مسکون انسان‌ها به‌کار می‌رفته است. تالکین رمان‌های مهم و دنباله‌داری را در این دنیای خیالی خلق کرده که اولین آن‌ها «هابیت‌ها یا آنجا و بازگشت دوباره» است؛ کتابی که برای فرزندانش نوشته بود اما پس از این‌که سه‌تن از دوستانش سوزان داگنال، جورج آلن و اونوین آن را خواندند، متقاعدش کردند که منتشرش کند. این اثر در سال ۱۹۳۷ وارد بازار کتاب شد و استقبال بی‌نظیر خوانندگان را به دنبال داشت.
جی آر آر تالکین پس از درخواست‌هایی که از او مبنی برخلق مجموعه‌ای دنباله‌دار می‌شد، نوشتن «ارباب حلقه‌ها» را آغاز کرد. حدود ده سال وقت تالکین که بخشی از آن در میانه‌ی جنگ جهانی دوم بود، صرف نوشتن این رمان سه‌گانه شد. افراد مهمی در طول نوشتن رمان از تالکین و اثر تاریخ‌ساز او حمایت کردند، از جمله اعضای گروه ادبی Inkling که دوست نزدیکش سی اس لوئیس نویسنده‌ی رمان «سرگذشت نارنیا» نیز عضوی از آن بود. مجموعه‌ی ارباب حلقه‌ها از سه بخش یاران حلقه (جلد اول)، دو برج (جلد دوم) و شاه (جلد سوم) تشکیل شده است که به نوبت در طول سال‌های ۱۹۵۴ تا ۱۹۵۵ منتشر شدند. داستان این سه‌گانه در پس‌زمینه‌ی ماجرای رمان «سیلماریلیون» اما متاخر از آن اتفاق می‌افتد. او بر ان بود تا ارباب حلقه‌ها را نیز مانند هابیت‌ها در فضایی کودکان روایت کند، اما مدتی پس از آغاز نوشتن رمان، تغییر رویه داد، از این رو ارباب حلقه‌ها مخاطبان گسترده‌تری نسبت به رمان پیشین او پیدا کرد و علاوه‌بر موفقیت در فروش، تاثیری بسیار قابل توجه بر ژانر فانتزی پس از خود گذاشت. سال‌های دهه‌ی ۱۹۶۰ دوره‌ی اوج محبوبیت ارباب حلقه‌ها و تالکین بود، محبوبیتی که بعد از آن نیز تدوام یافت و از آن کاسته نشد. در نظرسنجی بی‌بی‌سی که در سال ۲۰۰۳ صورت گرفت، عنوان دوست‌داشتنی‌ترین رمان بریتانیا را به خود اختصاص داد و پیش از این در نظرسنجی سال ۱۹۹۹ از مشتریان سایت آمازون، عنوان کتاب محبوب هزاره را به دست آورد. اقتباس سه‌گانه‌ی سینمایی پیتر جکسون از «ارباب حلقه‌ها» نیز که از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۲ روی پرده رفت، به موفقیتی چشمگیر دست پیدا کرد. تالکین بر آن بود تا حماسه‌ی تاریخی «سیلماریلیون» را نیز همراه با «ارباب حلقه‌ها» منتشر نماید که با مخالفت ناشران همراه شد. این کتاب را پسرش کریستوفر تالکین پس از درگذشت او، به کمک گای گاوریل کی ویرایش و در سال ۱۹۷۷ منتشر کرد. کریستوفر تالکین در سال ۱۹۸۰ پرده از آثار ناتمام پدرش برداشت و آن‌ها را با عنوان «داستان‌های ناتمام نومه‌نور و سرزمین میانه» به انتشار رساند. از سال ۱۹۸۳ تا ۱۹۹۳ نیز مجموعه‌ای دوازده جلدی با عنوان «تاریخ سرزمین میانه» که حاوی یادداشت‌ها و تفسیرهای مفصی تالکین بود، به همت کریستوفر چاپ شد. تالکین جدا از نویسندگی، به نقاشی نیز علاقه داشت و مناظر و نقشه‌های داستانش را خود خلق می‌کرد؛ ناشر رمان هایش از برخی از آن‌ها استفاده کرد. در سال ۱۹۹۵ کتابی شامل آثار هنری تالکین منتشر شد.
قدردانی‌ها و درگذشت
از جی آر آر تالکین در زمان حیات و پس از مرگش به طرق مختلف قدردانی شد. جایزه‌ی بین‌المللی داستان خیال‌پردازی در سال ۱۹۵۷، نخستین جایزه‌ی گندالف (جایزه‌ای که به افتخار یکی از شخصیت‌های داستانش نام‌گذاری شد) در سال ۱۹۷۳، جایزه‌ي لوکوس در سال ۱۹۷۸ و جایزه‌ی مای‌تاپیک در سال ۱۹۸۱ بخشی از افتخارات پرشمار تالکین است. تالکین در ۸۱سالگی به تاریخ دوم سپتامبر ۱۹۷۳ در اثر بیماری زخم معده و عفونت قفسه سینه در همپشایر انگلستان درگذشت و در قبرستان ولورکات در آکسفورد به خاک سپرده شد.
