لوگو طاقچه
تصویرجلد کتاب‌های تالکین به ترتیب

ترتیب خواندن کتاب‌‌های تالکین

4,369 بازدید

جی.آر.آر. تالکین با نام جان رونالد روئل تالکین نویسنده، شاعر و استاد زبان انگلیسی بوده است. نام او بیشتر به‌ عنوان نویسنده سه‌گانه «هابیت»، «ارباب حلقه‌ها» و «سیلماریلیون» شناخته می‌شود که در مجموع سرزمین میانه را تشکیل می‌دهند. نوشته‌های تالکین به شدت تحت‌تأثیر عشق او به زبان‌های مختلف و اساطیر بود. او شخصیت‌های داستانی پیچیده‌ای مانند الف‌ها و کوتوله‌ها را خلق کرد و اسطوره‌شناسی و تاریخ گسترده‌ای را برای دنیای سرزمین میانه‌اش ایجاد کرد. توجه او به جزئیات در جهان‌سازی، شخصیت‌های پیچیده و داستان‌سرایی حماسی تاثیر عمیقی بر ژانر فانتزی گذاشته است و تا به امروز خوانندگان را مجذوب خود می‌کند. کتاب‌های این نویسنده از بهم‌پیوستگی خاصی برخوردارند که باعث شده تا اگر با ترتیب رخ دادن وقایع داستان‌های سرزمین میانه و نه با ترتیب انتشارشان خوانده شوند اثرگذاری بیشتری داشته باشند و مخاطب با سرزمین میانه و وقایع آن ارتباط بیشتری بگیرند. برای خواندن کتاب‌های تالکین به این روش و بر اساس وقایع و زمان‌بندی‌های داستان‌ها مطالعه را از کتاب «هابیت» شروع کنید. در مرحله‌ی بعد به سراغ سه‌گانه‌ی «ارباب حلقه‌ها» (۱. یاران حلقه، ۲. دو برج و ۳. بازگشت شاه) بروید. کتاب «سیلماریلیون» انتخاب بعدی شما خواهد بود. سپس «قصه‌های ناتمام»، «برن و لوتین»، «فرزندان هورین»، «سقوط گوندولین» و «اطلس سرزمین میانه» را به ترتیب مطالعه کنید. در ادامه هر یک از این کتاب‌ها را معرفی خواهیم کرد. دقت کنید که در نهایت، انتخاب ترتیب خواندن کتاب‌های تالکین به علایق شما بستگی دارد. شروع با «هابیت» و «ارباب حلقه‌ها» یک رویکرد رایج است، زیرا امکان غوطه‌ور شدن تدریجی‌تری در دنیای میانه تالکین را فراهم می‌کند. از آنجا می‌توانید تصمیم بگیرید که آیا اسطوره‌شناسی گسترده در «سیلماریلیون» را دنبال کنید یا به سراغ دیگر آثار مرتبط بروید.

هابیت

هابیت

نویسنده: جی. آر. آر. تالکین

مترجم: فرزاد فربد

انتشارات پریان

اطلاعات بیشتر و خرید

«هابیت» یک رمان فانتزی نوشته‌ی این نویسنده و در سال 1937 منتشر شد. این به عنوان پیش‌درآمدی برای اثر بعدی او، مجموعه‌ی «ارباب حلقه‌ها» در نظر گرفته شده و داستان آن در دنیای خیالی سرزمین میانه اتفاق می‌افتد. داستان کتاب روایتگر ماجراهای بیلبو بگینز، هابیتی است که به زندگی آرام و قابل پیش‌بینی در خانه‌ی راحت خود راضی است. با این حال، زمانی که گندالف جادوگر و گروهی متشکل از سیزده کوتوله به رهبری تورین اوکن‌شیلد به خانه‌ی او می‌رسند، زندگی او تغییر چشمگیری می‌کند. آن‌ها بیلبو را به عنوان یک «سارق» استخدام می‌کنند تا به آن‌ها کمک کند تا سرزمین خود، کوه تنها، را از دست اژدهای مخوف اسماگ پس بگیرند.

بیلبو با اکراه می‌پذیرد و سفر خود را آغاز می‌کند و در طول مسیر با چالش‌ها و خطرات مختلفی مواجه می‌شود. او با غول‌ها، اجنه، عنکبوت‌های عظیم‌الجثه و حتی با موجود مرموز گلوم روبرو می‌شود. بیلبو در طول برخورد خود با گولوم، حلقه‌ای جادویی را کشف می‌کند که به کسی که آن را دست می‌کند قدرت نامرئی شدن می‌دهد، که بعداً به عنصر اصلی «ارباب حلقه‌ها» تبدیل می‌شود. این کتاب مهارت نویسنده در داستان‌سرایی، ترکیب عناصر ماجراجویی، طنز و فانتزی را به نمایش می‌گذارد. او در این کتاب خوانندگان را با دنیای مسحورکننده سرزمین میانه، پر از نژادهای متنوع، موجودات جادویی و مناظر غنی آشنا می‌کند. این کتاب همچنین به بررسی مضامین قهرمانی، دوستی و رشد شخصی می‌پردازد، زیرا بیلبو از یک هابیت ترسو است که به یک قهرمان شجاع و باهوش تبدیل می‌شود.

سه‌گانه ارباب حلقه‌ها

«ارباب حلقه‌ها» یک مجموعه سه‌گانه فانتزی نوشته‌ی تالکین است. سه کتاب این مجموعه عبارتند از: «یاران حلقه» (۱۹۵۴)، «دو برج» (۱۹۵۴)، و «بازگشت پادشاه» (۱۹۵۵). این سه‌گانه نیز در دنیای خیالی سرزمین میانه اتفاق می‌افتد و تلاش حماسی برای از بین بردن حلقه واحد و شکست دادن ارباب تاریکی، سائورون، را روایت می‌کند. در ادامه خلاصه‌ای از داستان هر کتاب آورده شده است:

یاران حلقه (جلد ۱ از ارباب حلقه‌ها)

یاران حلقه (جلد ۱ از ارباب حلقه‌ها)

نویسنده: جی. آر. آر. تالکین

مترجم: رضا علیزاده

انتشارات روزنه

اطلاعات بیشتر و خرید

داستان با کشف حلقه واحد توسط بیلبو بگینز، قهرمان داستان هابیت آغاز می‌شود. بیلبو حلقه را به برادرزاده‌اش فرودو بگینز می‌سپارد که برای نابود کردن حلقه در آتش‌های کوه عذاب عازم سفری خطرناک می‌شود. گروهی از شخصیت‌های مختلف از جمله گندالف جادوگر، آراگورن تکاور، لگولاس جن، گیملی کوتوله و دیگران به فرودو می‌پیوندند. آن‌ها با چالش‌ها و رویارویی‌های متعددی با موجوداتی مانند اورک‌ها و غول‌ها روبرو می‌شوند.

بخشی از کتاب صوتی ارباب حلقه ها (جلد اول یاران حلقه) را بشنوید.

ارباب حلقه ها (جلد اول یاران حلقه) جی. آر. آر. تالکین

گوینده: مریم پاک‌ذات
اطلاعات بیشتر و دانلود کتاب صوتی

قسمتی از فیلم سینمایی ارباب حلقه‌ها ۱ را در ودیو زیر می‌توانید مشاهده کنید.

‌‌

دو برج (جلد ۲ از ارباب حلقه‌ها)

دو برج (جلد ۲ از ارباب حلقه‌ها)

نویسنده: جی. آر. آر. تالکین

مترجم: رضا علیزاده

انتشارات روزنه

اطلاعات بیشتر و خرید

همراهی یاران حلقه پراکنده می‌شود و داستان به زیربخش‌های متعدد تقسیم می‌شود. فرودو و همراه وفادارش سم‌وایز به سفر خود به سمت موردور ادامه می‌دهند و با خطرات و تعقیب بی‌وقفه گولوم، حمل‌کننده‌ی حلقه قبلی روبرو می‌شوند. در همین حال، اعضای باقی‌مانده انجمن همراه با مردم روهان در برابر نیروهای سارومان و اوروک‌های در حال مبارزه هستند. آراگورن، لگولاس و گیملی نیز برای مبارزه با نابودی جنگل فنگورن با انت‌های مرموز اتحاد تشکیل می‌دهند.

بخشی از کتاب صوتی ارباب حلقه ها (جلد دوم دو برج) را بشنوید.

ارباب حلقه ها (جلد دوم دو برج) جی. آر. آر. تالکین

گوینده: آرمان سلطان‌زاده
اطلاعات بیشتر و دانلود کتاب صوتی

بازگشت شاه (جلد ۳ از ارباب حلقه‌ها)

بازگشت شاه (جلد ۳ از ارباب حلقه‌ها)

نویسنده: جی. آر. آر. تالکین

مترجم: رضا علیزاده

انتشارات روزنه

اطلاعات بیشتر و خرید

تالکین در جلد پایانی مجموعه‌ی «ارباب حلقه‌ها» خطوط داستانی را در کنار هم قرار می‌دهد زیرا اعضای باقی‌مانده انجمن برای رویارویی نهایی متحد و همراه می‌شوند. در حالی که آراگورن باید جایگاه واقعی خود را به عنوان پادشاه گوندور به دست آورد و نیروهای خیر را علیه ارتش سائورون جمع کند، فرودو و سم به کوه دووم می‌رسند. سرنوشت سرزمین میانه به نتیجه‌ی نبرد سرزمین پلنور و مبارزه نهایی برای حلقه بستگی دارد.

بخشی از کتاب صوتی ارباب حلقه ها (جلد سوم بازگشت شاه) را بشنوید.

ارباب حلقه ها (جلد سوم بازگشت شاه) جی. آر. آر. تالکین

گوینده: آرمان سلطان‌زاده
اطلاعات بیشتر و دانلود کتاب صوتی

این سه‌گانه به‌خاطر جهان‌سازی پیچیده، شخصیت‌های جذاب و مضامین قهرمانی، فداکاری و مبارزه بین خیر و شر مشهور است. داستان‌سرایی تالکین، اساطیر غنی و توجه به جزئیات، این سه‌گانه را به سنگ بنای ادبیات فانتزی تبدیل کرده است. داستان این کتاب بر کارگردان‌های زیادی تأثیر گذاشته است و توسط پیتر جکسون به اقتباس‌های سینمایی موفقی تبدیل شده است و باعث محبوبیت بیشتر این مجموعه شده و آن را به مخاطبان بیشتری معرفی کرده است.

سیلماریلیون

سیلماریلیون

نویسنده: جی. آر. آر. تالکین

مترجم: رضا علیزاده

انتشارات روزنه

اطلاعات بیشتر و خرید

کتاب «سیلماریلیون» مجموعه‌ای از آثار اسطوره‌ای نویسنده است، که پس از مرگش در سال 1977 منتشر شد. این کتاب به عنوان گزارشی جامع از اسطوره‌شناسی و تاریخ سرزمین میانه در نظر گرفته می‌شود و پس‌زمینه و پایه‌ای را برای کتاب‌ هابیت و مجموعه‌ی ارباب حلقه‌ها فراهم می‌کند. این کتاب به چند قسمت تقسیم شده است و بازه زمانی وسیعی را، از خلقت جهان تا وقایع منتهی به ارباب حلقه‌ها،‌ در بر می‌گیرد.

در ادامه مروری بر بخش‌های اصلی این کتاب خواهیم داشت:

۱. آینولیندل

این بخش آفرینش جهان توسط خدای برتر، ارو ایلوواتار، و موسیقی آینور، موجودات الهی که جهان را بر اساس دیدگاه ایلوواتار شکل دادند، شرح می‌دهد.

۲. والاکونتا

تالکین در این بخش یک نمای کلی از والارها، خدایان قدرتمندی که عوامل اصلی در اداره جهان هستند، و مایارها، ارواح کمتر مرتبط با آن‌ها، روایت می‌کند.

۳. سیلماریلیون داغ

این بخش مرکزی کتاب است و تاریخچه سرزمین میانه را از ورود والار تا وقایع منتهی به وقایع مجموعه‌ی ارباب حلقه‌ها را روایت می‌کند. داستان الف‌ها، ظهور و سقوط پادشاهی‌های آن‌ها، جنگ‌ها علیه ارباب تاریکی مورگوث، و اعمال قهرمانانه شخصیت‌های مختلف مانند فینور، برن، لوتین و تورین تورامبار را روایت می‌کند.

۴. آکالابیث

این بخش سقوط پادشاهی جزیره نومنور را بازگو می‌کند، رویدادی مهم در تاریخ سرزمین میانه، که ناشی از غرور مردم آن و اغوای سائورون است.

۵. از حلقه‌های قدرت و عصر سوم

این بخش گزارشی از جعل حلقه‌های قدرت، فساد سائورون و وقایع منتهی به رخدادهای مجموعه‌ی ارباب حلقه‌ها را ارائه می‌دهد.

این کتاب مهارت تالکین را در ساختن یک اسطوره پیچیده با مضامین خلقت، دخالت الهی، قهرمانی و عواقب طمع و غرور را به نمایش می‌گذارد. همچنین داستان این کتاب به ریشه‌های سرزمین میانه، نژادهای مختلف و تاریخچه آن‌ها و درگیری‌های عمده‌ای که جهان را شکل داده است، می‌پردازد. در حالی که این کتاب در مقایسه با سایر آثار او خواندنی متراکم و چالش برانگیزتر است، درک عمیق‌تری از افسانه‌های سرزمین میانه را نیز نیاز دارد.

بخشی از کتاب صوتی سیلماریلیون را بشنوید.

سیلماریلیون جی. آر. آر. تالکین

گوینده: محمود هادی‌زاده
اطلاعات بیشتر و دانلود کتاب صوتی

قصه های ناتمام (نومه نور و سرزمین میانه)

قصه های ناتمام (نومه نور و سرزمین میانه)

نویسنده: کریستوفر تالکین

مترجم: ناهید خسروی

انتشارات روزنه

اطلاعات بیشتر و خرید

کتاب «داستان‌های ناتمام» مجموعه‌ای از نوشته‌های ناتمام و تا حدی منتشرنشده تالکین است که توسط پسرش کریستوفر تالکین ویرایش و گردآوری شده است. این کتاب اولین‌بار در سال 1980 منتشر شد و عمق و جزئیات بیشتری را به داستان‌ها و شخصیت‌های سرزمین میانه اضافه می‌کند. این کتاب شامل روایت‌ها، مقالات و قطعات مختلفی است که بر اساس اساطیر و تاریخ سرزمین میانه نگارش شده‌اند.

در اینجا برخی از بخش‌های قابل‌توجه ذکر شده است:

۱٫ «توور و آمدن او به گوندولین»: این روایت به داستان توور، مردی فانی که درگیر وقایع عصر اول می‌شود، می‌پردازد. این بخش راوی جزئیات سفر او به شهر مخفی الف گاندولین و نقش او در سقوط آن است.

۲٫ «داستان فرزندان هورین»: این بخش روایت گسترده‌تری از داستان غم‌انگیز تورین تورامبار و خانواده‌اش را روایت می‌کند. این کتاب به وقایع پیرامون زندگی تورین، برخوردهایش با مورگوث و عواقب نفرینی که خانواده‌اش را مبتلا می‌کند، می‌پردازد.

۳. «جستجوی اربور»: این بخش داستان تلاش تورین اوکنشیلد و گروهی از کوتوله‌ها را برای بازپس‌گیری سرزمین مادری خود اربور از دست اژدها اسماگ روایت می‌کند. این بخش جزئیات و پس‌زمینه‌ی بیشتری از رویدادهایی که در «هابیت» رخ می‌دهد، ارائه می‌کند.

۴٫ «فاجعه وقایع سرزمین شادی»: این بخش سرنوشت ایزیلدور را که حلقه یگانه را از دست سائورون برید و اتفاقات غم‌انگیزی که پس از نبرد آخرین اتحاد برای او و گروهش رخ می‌دهد را روایت می‌کند.

۵٫ «مقالات و نوشته‌های دیگر»: این کتاب شامل مقالاتی در مورد موضوعاتی مانند جادوگران، دیدن سنگ‌ها، تاریخ سرزمین شادی و سله‌بورن، و دروداین است.

این کتاب به خوانندگان کاوش عمیق‌تری در دنیای تالکین ارائه می‌دهد و بینش‌هایی را در مورد شخصیت‌ها، رویدادها و مناطقی ارائه می‌کند که به آن‌ها اشاره شده است اما در آثار دیگر او به طور کامل توسعه نیافته‌اند. ویرایش و حاشیه‌نویسی دقیق کریستوفر تالکین به زمینه‌سازی مطالب ناتمام کمک می‌کند و به خوانندگان نگاهی اجمالی به فرآیند خلاقانه تالکین می‌دهد.

کتاب برن و لوتین

کتاب «برن و لوتین» کتابی است که در سال ۲۰۱۷ منتشر شده و نسخه‌ای گسترده و عمیق از داستان عشق بی‌انتهای بین برن، مردی فانی و لوتین، شاهزاده خانم الف را روایت می‌کند. این کتاب توسط کریستوفر تالکین و با استفاده از نوشته‌های پدرش جی.آر.آر تالکین ویرایش و گردآوری شده است. داستان این کتاب بخشی جدایی‌ناپذیر از افسانه تالکین است و در سیلماریلیون و به طور خلاصه در ارباب حلقه‌ها به آن اشاره شده است. داستان این کتاب در اولین عصر سرزمین میانه می‌گذرد و عشق و شجاعت فوق‌العاده این زوج را به نمایش می‌گذارد. این کتاب شامل نسخه‌های مختلفی از داستان است که پیشرفت آن را در طول زمان روایت می‌کند. داستان با نسخه اولیه شروع می‌شود و از طریق تکرارهای مختلف پیشرفت می‌کند و ایده‌های در حال تحول تالکین و انتخاب‌های روایی را روشن می‌کند. این نسخه‌ها از فرم‌های شاعرانه تا نثر را شامل می‌شود و بینشی را در مورد عمق داستان‌سرایی نویسنده و کاوش او در موضوعاتی مانند عشق، فداکاری و برخورد سرنوشت‌های فانی و جاودانه ارائه می‌دهد. علاوه‌بر خود داستان، کتاب شامل تفسیر و تحلیل گسترده‌ای از کریستوفر تالکین است که تغییرات روایی را توضیح می‌دهد، زمینه‌های تاریخی را ارائه می‌دهد و بینش‌هایی را درباره فرآیند خلاقیت پدرش بیان می‌کند. انتشار این کتاب به خوانندگان این امکان را می‌دهد تا عمیق‌تر در این داستان عاشقانه جذاب تامل کنند و درک عمیق‌تری از شخصیت‌ها، انگیزه‌های آن‌ها و اسطوره‌شناسی بزرگ‌تر سرزمین میانه به دست آورند. 

فرزندان هورین

فرزندان هورین

نویسنده: جی. آر. آر. تالکین

مترجم: ابراهیم تقوی

انتشارات روزنه

اطلاعات بیشتر و خرید

کتاب «فرزندان هورین» رمانی است که در سال 2007 منتشر شد و توسط کریستوفر تالکین از نوشته‌های پدرش گردآوری شده است. این کتاب نسخه‌ای مستقل از داستان غم‌انگیز تورین تورامبار را ارائه می‌کند که در سیلماریلیون و قصه‌های ناتمام نیز حضور دارد. او در این کتاب درباره‌ی تورین، یک قهرمان انسانی عصر اول سرزمین میانه، کاوش می‌کند و آزمایشات و مصیبت‌های زندگی او را بررسی می‌کند. تورین پسر هورین، یک جنگجوی نجیب است که از لرد تاریکی مورگوث و مورون سرپیچی می‌کند. در طول داستان، تورین با سختی‌های متعددی از جمله جدایی از خانواده‌اش، زمان گذراندن در قلمرو الف‌های دوریات، نبرد با اورک‌ها و اژدها، و روابط پیچیده‌اش با دوستانش روبرو می‌شود.

تراژدی و اندوهی که بر سر تورین و اطرافیانش می‌آید، فرزندان هورین را به داستانی تاریک و تلخ تبدیل می‌کند. این کتاب داستانی را که در سیلماریلیون روایت‌شده، گسترش می‌دهد و جزئیات بیشتر، شخصیت‌های عمیق‌تر و روایت منسجم‌تری را ارائه می‌کند. کار ویرایشی کریستوفر تالکین شامل جمع‌آوری نسخه‌های مختلف داستان، پر کردن شکاف‌ها در روایت و ارائه تفسیری شفاف بر نوشته‌های پدرش است. این کتاب مهارت تالکین در ساختن داستان‌های حماسی و غم‌انگیز در دنیای خیال‌انگیز او از سرزمین میانه را نشان می‌دهد. نویسنده در این کتاب موضوعاتی از سرنوشت، اراده آزاد، قهرمانی و قدرت ویرانگر شر را بررسی می‌کند. این رمان به خوانندگان این امکان را می‌دهد تا نسخه‌ای جامع‌تر و مستقل‌تر از حماسه تورین را مطالعه کنند و درک عمیق‌تری از یکی از پیچیده‌ترین و تراژیک‌ترین شخصیت‌های کتاب‌های تالکین داشته باشند.

سقوط گوندولین

سقوط گوندولین

نویسنده: کریستوفر تالکین

مترجم: ناهید خسروی

انتشارات روزنه

اطلاعات بیشتر و خرید

کتاب «سقوط گوندولین» کتابی است که در سال 2018 منتشر شده است که توسط کریستوفر تالکین از نوشته‌های پدرش ویرایش و تکمیل شده است. نوشته‌های او در این کتاب نسخه کامل از داستان سقوط گوندولین، یک رویداد مهم در تاریخ سرزمین میانه را ارائه می‌دهد. داستان این کتاب یکی از اولین روایت‌هایی است که در اولین عصر سرزمین میانه می‌گذرد. همچنین در این کتاب داستان شهر مخفی جن‌ها گوندولین، یکی از بزرگ‌ترین قلمروهای الف‌ها، و سقوط نهایی آن به دست مورگوث را روایت می‌کند.

در این کتاب، خوانندگان در داستان حماسی تورگون، الف پادشاه گوندولین، و تلاش‌های او برای محافظت از شهرش در برابر نیروهای مورگوت غرق می‌شوند. این کتاب مجموعه‌ای از شخصیت‌های به یاد ماندنی را از جمله قهرمان توور، الف گلورفیندل و مگلین خیانتکار معرفی می‌کند. این نبردها، داستان عشق غم‌انگیز بین توور و ادریل، و نابودی نهایی گوندولین در یک درگیری فاجعه‌آمیز ارتش‌ها را توصیف می‌کند. مشابه دیگر آثار منتشرشده پس از مرگ جی.آر.آر.، کریستوفر تالکین در این کتاب نیز تفسیر، یادداشت‌ها و نسخه‌های جایگزین داستان را ارائه می‌کند و به خوانندگان بینشی از روند خلاقیت پدرش و تکامل روایت می‌دهد.

اطلس سرزمین میانه

اطلس سرزمین میانه

نویسنده: کارن وین فونستاد

مترجم: رضا علیزاده

انتشارات روزنه

اطلاعات بیشتر و خرید

کتاب «اطلس سرزمین میانه» یک کتاب مرجع نوشته‌شده توسط جی.آر.آر و کارن وین فونستاد است که اولین‌بار در سال 1981 منتشر شده است. این کتاب مجموعه‌ای جامع از نقشه‌ها و تصاویر است که جزئیات جغرافیایی، تاریخ و مکان‌های مختلف در دنیای خیالی تالکین -سرزمین میانه- را مشخص می‌کند و شامل نقشه‌هایی است که دوره‌ها و مناطق مختلف سرزمین میانه، مانند بلریاند و نومنور توصیف شده‌اند. این اطلس مناطقی که در هابیت و ارباب حلقه‌ها کاوش شده‌اند را نیز پوشش می‌دهد. این اطلس مناظر، رودخانه‌ها، کوه‌ها و نشانه‌های مهم هر منطقه را به نمایش می‌گذارد و به خوانندگان کمک می‌کند تا دنیای گسترده نویسنده را تجسم و تصور کنند.

علاوه‌بر نقشه‌ها، داستان این کتاب توضیحات روشن‌گری درباره وقایع، شخصیت‌ها و فرهنگ‌های مرتبط با هر مکان داستان‌های تالکین ارائه می‌دهد. این کتاب درک عمیق‌تری از جغرافیا و تاریخ سرزمین میانه را در اختیار خوانندگان قرار می‌دهد و قدردانی آ‌ن‌ها از آثار تالکین را افزایش می‌دهد. همچنین کتاب منبع ارزشمندی برای طرفداران افسانه‌های نوشته‌شده توسط تالکین است که به آن‌ها اجازه می‌دهد تا در جزئیات پیچیده دنیایی که او خلق کرده است جستجو کنند و با سرزمین میانه و تاریخ و وقایع آن بیشتر ارتباط بگیرند.

4,370 بازدید
برچسب ها

Avatar

فاطمه حسین‌خانی


اشتراک گذاری یادداشت
0 0 رای
امتیاز مطلب
اشتراک
اطلاع از
guest
0 دیدگاه ها
بازخورد داخلی
نمایش همه کامنت ها
یادداشت های مشابه

دانلود کتاب از اپلیکیشن طاقچه

نصب طاقچه