دانلود و خرید کتاب صوتی تات‌ نشین‌ های بلوک زهرا

کتاب صوتی تات‌ نشین‌ های بلوک زهرا نوشتهٔ جلال آل‌ احمد است. گویندگی این کتاب صوتی را مهدی فضلی انجام داده و نشر ارس آن را منتشر کرده است؛ ناداستانی حاوی یکی از سفرنامه‌های مشهور نویسنده که در سال ۱۳۳۷ به چاپ رسید.

درباره کتاب صوتی تات‌ نشین‌ های بلوک زهرا

کتاب صوتی تات‌ نشین‌ های بلوک زهرا حاوی سفرنامه‌ای از جلال آل احمد است که به معرفی تات‌های شهرستان تاکستان از بوئین‌زهرا می‌پردازد. این نویسندهٔ مشهور و معاصر و ایرانی در این سفرنامه با نگاهی مردم‌شناسانه، دربارهٔ روستاها و شهرهای میانهٔ راه مانند بوئین‌زهرا و اشتهارد نوشته است. او ضمن این معرفی، جنبه‌های مردم‌شناسی، زبان‌شناسی، جغرافیا، فرهنگ و آداب‌ورسوم مردم را واکاوی کرده‌ است. گفته شده است که همسرِ خواهر بزرگ جلال آل‌احمد، ساکن ابراهیم‌آباد از دهات بلوک زهرا بود و همین نسبت پای آل‌احمد را از نوجوانی به آن اطراف باز کرد. او در تمام دورۀ تحصیلش (نزدیک به ۲۰ سال) همراه با اعضای خانواده، تعطیلات تابستان را یا در اورازان (زادگاه پدری) می‌گذراند یا در ابراهیم‌آباد و سگزآباد که جلگه است و طبیعت دیگری دارد. در این اقامت‌های دوسه‌ماهه، ابتدا از سرِ سرگرمی یا تفنن یادداشت‌هایی برمی‌دارد و سپس به این یادداشت‌ها قرار و قاعده‌ای می‌بخشد تا سروصورتی پیدا کند. او تات‌نشین‌ها را همچون اورازان، تجدید خاطرۀ ایام گذشته می‌داند؛ روزهایی که به‌یاد‌آوردنشان موجب شادی و سرور و فراموش‌کردن غم‌هایش می‌شود. این سفرنامه شامل هشت فصل است. دو فصل پایانی آن حاوی افسانه و مَتَل و لهجه و نکاتی دربارۀ صوت‌شناسی زبان تاتی است و بیش از نیمی از حجم کتاب را در بر می‌گیرد. تأکید نویسنده بر این دو فصل، نشانگر گرایش آل‌احمد به فرهنگ و ادبیات اقوام ایرانی است.

در فصل نخست با عنوان «آشنایی با محل»، نویسنده سابقۀ آشنایی ۲۰سالۀ خود را با محل و انگیزه‌اش را از تألیف و انتشار کتاب شرح داده و سپاس و قدردانی خود را از افرادی که او را در نگارش کتاب یاری رسانده‌اند، ثبت کرده است. فصل دوم با عنوان «کلیات» که با نقشۀ روستاهای بلوک زهرا و بلوک رامند آغاز می‌شود، شامل توصیفی از موقعیت محل و نظر کلی به زندگی مردم و امور کدخدایی و مباشرت ده و تأثیر تاتی و ترکی در یکدیگر و آمار نفوس منطقه است. فصل سوم با عنوان «آب و ملک» به موضوع قنات و هرزآب و تقسیم آب و آسیاب‌ها و وضع مالکیت و سهم اربابی و بادهای محلی پرداخته است. فصل چهارم با عنوان «کاروبار» در تداوم مضامین فصل سوم است که به کشت و زرع و باغستان‌های انگور و بافتن و ساختن قالی و گلیم و گیوه و... می‌پردازد. فصل پنجم با عنوان «خانه و زندگی» حکایت نحوۀ زندگی درونیِ ده‌نشینان بلوک زهرا است. فصل ششم با عنوان «سوگ و سرور» به مراسم عروسی روستاییان پرداخته و نیز به مراسم سوگواری مذهبی و مجالس روضه و ختم قرآن و آیین کفن‌ودفن مردگان. بخش اصلی این فصل توصیف جزئیات مراسم عروسی است. فصل هفتم که به «افسانه و مَتَل» روستاییان اختصاص دارد، شامل بازی‌های کودکان («دورنابازی» و «مُلاداد») و متل‌ها و لغات عامیانۀ محل و سه افسانۀ روستایی است؛ با لهجۀ تاتی و به‌خط لاتین. آنچه در این فصل آمده، از زبان افراد محلی است که نویسنده مشخصات آن‌ها را آورده است. فصل هشتم با عنوان «لهجه» که به‌نحوی در ادامۀ فصل هفتم است، فهرست بلندبالایی است از کلمات تاتیِ بلوک زهرا (تاتی سگزآباد و تاتی ابراهیم‌آباد) با معنی و تلفظ (لاتین) آن‌ها که به‌صورت الفبایی ضبط شده و نویسنده آن را «فرهنگ مختصر تاتیِ بلوک زهرا» نامیده است. این ناداستان از جلال آل احمد را بشنوید.

در یک تقسیم‌بندی می‌توان ادبیات را به دو گونهٔ داستانی و غیرداستانی تقسیم کرد. ناداستان (nonfiction) معمولاً به مجموعه نوشته‌هایی که باید جزو ادبیات غیرداستانی قرار بگیرد، اطلاق می‌شود. در این گونه، نویسنده با نیت خیر، برای توسعهٔ حقیقت، تشریح وقایع، معرفی اشخاص یا ارائهٔ اطلاعات و به‌دلایلی دیگر شروع به نوشتن می‌کند. در مقابل، در نوشته‌های غیرواقعیت‌محور (داستان)، خالق اثر صریحاً یا تلویحاً از واقعیت سر باز می‌زند و این گونه به‌عنوان ادبیات داستانی (غیرواقعیت‌محور) طبقه‌بندی می‌شود. هدف ادبیات غیرداستانی تعلیم هم‌نوعان است (البته نه به‌معنای آموزش کلاسیک و کاملاً علمی و تخصصی که عاری از ملاحظات زیباشناختی است)؛ همچنین تغییر و اصلاح نگرش، رشد افکار، ترغیب یا بیان تجارب و واقعیات از طریق مکاشفهٔ مبتنی بر واقعیت، از هدف‌های دیگر ناداستان‌نویسی است. ژانر ادبیات غیرداستانی به مضمون‌های بی‌شماری می‌پردازد و فرم‌های گوناگونی دارد. انواع ادبی غیرداستانی می‌تواند شامل این‌ها باشند: جستارها، زندگی‌نامه‌ها، کتاب‌های تاریخی، کتاب‌های علمی - آموزشی، گزارش‌های ویژه، یادداشت‌ها، گفت‌وگوها، یادداشت‌های روزانه، سفرنامه‌ها، نامه‌ها، سندها، خاطره‌ها و نقدهای ادبی.

شنیدن کتاب صوتی تات‌ نشین‌ های بلوک زهرا را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب صوتی را به دوستداران ناداستان و قالب سفرنامه پیشنهاد می‌کنیم.

درباره جلال آل احمد

سید جلال‌الدین سادات آل‌احمد در ۱۱ آذر ۱۳۰۲ در خانواده‌ای مذهبی و روحانی در محلهٔ سید نصرالدین شهر تهران به دنیا آمد. او نویسنده، روشنفکر سوسیالیست، منتقد ادبی و مترجم ایرانی، پسرعموی سید محمود طالقانی و همسر سیمین دانشور بود. در دههٔ ۱۳۴۰ به شهرت رسید و در جنبش روشنفکری و نویسندگی ایران تأثیر بسزایی گذاشت. دانش‌آموختهٔ رشتهٔ زبان و ادبیات فارسی در دانشسرای عالی تهران بود. تحصیل را تا دورهٔ دکترای ادبیات فارسی ادامه داد، اما سرانجام از ادامهٔ آن صرف‌نظر کرد. در جوانی (با حفظ گرایش‌های مذهبی)، به‌نوعی به روحانیت پشت کرد و نیز به جریان توده پیوست. تأثیری گسترده بر جریان روشنفکری دوران خود داشت و افزون بر نگارش داستان، به نوشتن مقالات اجتماعی، پژوهش‌های مردم‌شناسی، سفرنامه‌ها و ترجمه‌های متعدد می‌پرداخت. می‌توان مهم‌ترین ویژگی ادبی آل‌احمد را نثر او دانست؛ نثری فشرده، موجز و درعین‌حال عصبی و پرخاشگر که نمونه‌های خوب آن را در سفرنامه‌های «خسی در میقات» یا ناداستان «سنگی بر گوری» می‌توان دید و خواند.

نخستین مجموعهٔ داستان او «دیدوبازدید» نام داشت. در سال ۱۳۲۶ دومین کتابش، «از رنجی که می‌بریم» را هم‌زمان با کناره‌گیری از حزب توده چاپ کرد؛ کتابی که بیانگر داستان‌های شکست مبارزاتش در این حزب است. پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ به‌عنوان ضربه‌ای سنگینی بر پیکر آزادی‌خواهان، آل‌احمد نیز افسرده شد. در این سال‌ها، کتابی را تحت‌عنوان «سرگذشت کندوها» به چاپ رساند. کتاب‌های «اورازان»، «تات‌نشین‌های بلوک زهرا» و «مدیر مدرسه» در همین دوران نوشته شدند. جلال آل‌احمد را ادامه‌دهندهٔ راهی می‌دانند که پیش از او، محمدعلی جمالزاده و صادق هدایت در ساده‌نویسی و استفاده از زبان و لحن عموم مردم در محاوراتْ آغاز کرده بودند؛ استفاده از زبان محاوره‌ای به‌وسیلهٔ جلال به اوج رسید و گسترش یافت.

برخی از داستان‌ها و ناداستان‌های آل احمد: پنج داستان (۱۳۵۰)، نفرین زمین (۱۳۴۶)، سنگی بر گوری (نوشتهٔ ۱۳۴۲، چاپ ۱۳۶۰)، نون والقلم (۱۳۴۰)، مدیر مدرسه (۱۳۳۷)، سرگذشت کندوها (۱۳۳۷)، زن زیادی (۱۳۳۱)، سه تار (۱۳۲۷)، از رنجی که می‌بریم (۱۳۲۶)، دید و بازدید (۱۳۲۴) و...

مقاله‌ها: «گزارش‌ها» (۱۳۲۵)، «حزب توده سر دو راه» (۱۳۲۶)، «هفت مقاله» (۱۳۳۲)، «غرب زدگی» (۱۳۴۱)، «کارنامه سه ساله» (۱۳۴۱)، «ارزیابی شتاب‌زده» (۱۳۴۳)، «یک چاه و دو چاله» (۱۳۵۶)، «در خدمت و خیانت روشنفکران» (۱۳۵۶)، «اسرائیل، عامل امپریالیسم» و...

مشاهدات و سفرنامه‌ها: اورازان (۱۳۳۳)، تات‌نشین‌های بلوک زهرا (۱۳۳۷)، جزیرهٔ خارک درّ یتیم خلیج فارس (۱۳۳۹)، خسی در میقات (۱۳۴۵)، سفر به ولایت عزرائیل (۱۳۶۳)، سفر روس (۱۳۶۹) و...

ترجمه‌ها: تشنگی و گشنگی اثر اوژن یونسکو (۱۳۵۱ - با همکاری منوچهر هزارخانی)، چهل طوطی، قصه‌های کهن هندوستان (با سیمین دانشور، ۱۳۵۱)، عبور از خط اثر ارنست یونگر (با محمود هومن، ۱۳۴۶)، مائده‌های زمینی اثر آندره ژید (با پرویز داریوش، ۱۳۴۳)، کرگدن اثر اوژن یونسکو (۱۳۴۵)، بازگشت از شوروی اثر آندره ژید (۱۳۳۳)، دست‌های آلوده اثر ژان پل سارتر (۱۳۳۱)، سوءتفاهم اثر آلبر کامو (۱۳۲۹)، بیگانه اثر آلبر کامو (با خبره‌زاده، ۱۳۲۸)، قمارباز اثر فئودور داستایوفسکی (۱۳۲۷)، محمد و آخرالزمان اثر پل کازانوا (۱۳۲۵) و... .

از میان خدمات دیگرِ این نویسنده و متفکر به ادبیات فارسی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: معرفی آلبر کامو به جامعهٔ ادبی، معرفی بیشتر شعر نو نیمایی و کمک به گسترش آن، حمایت از شاعرانی چون احمد شاملو و نصرت رحمانی، ایجاد جهشی بی‌سابقه در نثر فارسی با نثر خودش، ایجاد تشکل‌های ادبی و صنفی (از جمله کانون نویسندگان ایران و انتشار مقالات گوناگون).

جلال آل احمد ۱۸ شهریور ۱۳۴۸ درگذشت.

بخشی از کتاب صوتی تات‌ نشین‌ های بلوک زهرا

«وقتی هنوز خیلی کوچک بودم یکی از خواهرانم را (بزرگ‌ترین آن‌ها را) به شوهری دادند که یکی از طلاب علوم دینی قم بود و قرار بود به‌زودی به جای پدرش آخوند دهات بلوک زهرا بشود.‌ این شوهرخواهر که اولین داماد خانوادهٔ ما بود اصلاً از اهالی ابراهیم‌آباد بود که یکی از دو ده مورد بحث درین دفتر است.‌ و پدرش چند سالی بود که از آنجا رخت بر بسته به ده مجاور یعنی سگزآباد کوچ کرده بود که دومین ده مورد بحث درین مختصر است.‌ یاد این پدر بخیر باد که معروف به حاج شیخ‌روح‌الله بود و مرد بسیار محترمی بود و نفوذ کلامی داشت و در تمام بلوک زهرا- که امور دینی و روحانی خود را زیر نظر او می‌رسیدند- حتی اشرار و پادارکشان نیز گفته‌اش را روی چشم می‌گذاشتند.‌ یادم نیست که پدر دامادمان کی مرد و نیز یادم نیست که او را هیچ دیده‌ام یا نه.‌ اما خاطرات بسیار گنگی ازو دارم که نمی‌دانم اثر گفته‌های دیگران است یا خاطرات شخصی دوران کودکی.‌ و نیز می‌دانم که وقتی مرد در شاهزاده حسین (Shazda - Husayn شازده حوسین) قزوین دفنش کردند و در یکی از سفرها که با پدرم از راه قزوین به همان نواحی می‌رفتیم فاتحه‌ای هم سر قبرش خوانده‌ام.‌ پس از مرگ این پدر لازم بود که پسر جانشین او بشود.‌ اما پسر جوان بود. و به زحمت می‌توانست جانشین چنان پدری بشود و حالا می‌فهمم که چرا پدرم آن سفر طولانی را به آن نواحی کرد و دامادش را با خودش به یک بلوک گردشی مفصل برد و او را همه‌جا معرفی کرد و پشت سرش در مسجد یا تکیهٔ هر دهی نماز خواند و پای منبرش نشست و وقتی مطمئن شد که دامادش در آن نواحی مستقر شده است برگشت. یادم است من هنوز کلاس‌های اول یا دوم دبستان را طی می‌کردم (در حدود سال ۹-۱۳۰۸)‌ که یک تابستان پدرم مرا و خواهر دیگرم را برداشت و با عروس و داماد از راه قزوین به «سگزآباد» رفتیم.‌ این اولین سفر من به خارج از تهران هم بود.‌ با آن ماشین‌های سیمی ناراحت که تهران تا قزوین را یک روز و نیمه می‌رفت.‌ و از قزوین به بعد را با یک درشکه رفتیم که سر آفتاب راه افتادیم و اول شب به ده رسیدیم.‌ مدتی در «سگزآباد»‌ ماندیم و خواهرها را گذاشتیم و بعد پدرم و داماد،‌ مرا هم با خودشان برداشتند و با یک دستهٔ تقریباً ده نفری از حواشی و مریدان با اسب و الاغ اغلب دهات بلوک «زهرا» و «دشتابی»‌ و بعضی از دهات «خرقان»‌ را گشتیم.‌ و من ازین سفر خاطرات بسیاری دارم که جای یادکردن آن‌ها این دفتر نیست.‌ ولی همین‌قدر باید یادآوری کنم که این اولین برخورد طولانی من با در و دشت،‌ با مال‌سواری،‌ با شب رفتن و روز اتراق کردن،‌ با دوشیدن بز و گاو،‌ با درو و خرمن و خلاصه بگویم با زندگی روستایی بوده است.»