کتاب نوروز آیین صلح و زندگی

کتاب نوروز آیین صلح و زندگی نوشتهٔ سمیه کریمی است. نشر ارس این کتاب را منتشر کرده است. این کتاب حاوی مجموعه مقالات همایش ملی «نوروز، میراث صلح» در سال ۱۳۹۴ است.

درباره کتاب نوروز آیین صلح و زندگی

نوروز، بزرگ‌ترین جشن و آیین ایرانیان با دمیدن خورشید و دورشدن سرما راوی امید زندگی و نوزایی است. مروری بر فلسفهٔ نوروز چشم‌اندازی از فرهنگ و تمدن را پیش روی ما می‌گذارد که در آن انسان می‌آموزد هرگز اسیر چنگال نامیدی و یأس نشود و راه خود را به سوی خلق امید و زندگی بدون خستگی بپیماید. چنین محتوای فلسفی از فهم جهان است که نوروز را خاستگاه هنر، ادبیات، فرهنگ و تمدن می‌سازد. راز ماندگاری و جاودانگی هویت و فرهنگ ایرانی از انتخاب نوروز به عنوان جشن آغاز سال پیداست؛ زندگی و زایشی دوباره که همواره پس از زمستانی سخت فرا می‌رسد. در اوج سرما ناگاه خورشید رخ بر کرده و امید نقاب از چهره بر می‌دارد تا شب یأس و ناامیدی به پایان رسد. بر این اساس می‌توان گفت تمدنی که آیین‌های آن بذر امید بر زمین خیال و خرد می‌پاشد در عبور قرن‌های سخت با وجود همهٔ سختی‌های جانکاه برجا مانده و سبز و سرشارتر می‌شود. نوروز همیشه امید را بر کالبد فرهنگ و تمدن ایرانی دمیده و جانی دوباره به آن داده است. چهارمین همایش نوروز با نام «نوروز، میراث صلح» تلاش کرد تا راوی یکی از کلیدی‌ترین ویژگی‌های فرهنگ و تمدن ایرانی شود. بر این اساس، اندیشمندان و محققان فراخوانده شدند تا جایگاه این عنصر کلیدی و برجستهٔ فرهنگ و تمدن ایرانی را به کمک تحقیقات و پژوهش‌های گستردهٔ خود آشکار ساخته و گفتمان صلح را به‌عنوان یک گفتمان ایرانی به کمک عنصری کهن نمایش دهند. کتاب نوروز آیین صلح و زندگی حاوی مقالات این همایش ملی در سال ۱۳۹۴ است. گردآوری این مقاله‌ها بر عهدهٔ سمیه کریمی بوده است.

خواندن کتاب نوروز آیین صلح و زندگی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران فرهنگ و آیین‌های باستانی ایرانیان پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب آیین صلح و زندگی

«لحظهٔ تحویل سال لحظهٔ باشکوهی است که خاطرهٔ شاد آن مدت‌ها در اذهان باقی می‌ماند. مروری بر جشن‌نامه‌ها و متون منقول درباب آیین‌های نوروزی مجموعه‌ای از رفتارهای جمعی را نشان می‌دهد که در عرصهٔ عمومی شهرها و روستاهای ایران جریان داشته است. لحظهٔ تحویل سال که با صدای دهل‌ها و نقاره‌ها اعلام می‌شده و جارچیان نوروزی در میادین آن را اعلام می‌کرده‌اند، بی‌شک با حضور مردم همراه بوده است. ولی چندین عامل سبب شده که لحظهٔ تحویل سال به رخدادی خانوادگی بدل شود. با رواج ساعت‌های عقربه‌دار، آگاهی از وقت دقیق امری عمومی شد و نیاز به اعلام عمومی را از دست داد. رادیوها نیز این امکان را فراهم کردند تا بدون اجتماع فیزیکی، اجتماعی مجازی یک صدا و یک کلام و یک خبر را بشنوند. همچنین گسترش سواد باعث شد که در هر خانواده‌ای پیری یا جوانی برای قرائت دعای تحویل سال، قرآن و یا اشعار آیینی را در این باب در اختیار داشته باشد. همهٔ این اتفاق‌ها در کنار تغییر هندسهٔ خانواده، از خانواده‌های خوشه‌ای و دسته‌ای در خانه‌های جمعی و بزرگ و یا محلاتی با واحدهای پیوسته به خانه‌های منفرد و خانواده‌های منفرد، نوروز و تحویل سال را امری خانوادگی و محفلی کرد. اما در برابر این رویکرد عام، هنوز هم بعضی از سنت‌های جمعی رواج داشت. حضور در بقاع متبرکه و زیارتگاه‌ها و حضور بر سر قبور درگذشتگانِ نزدیک، نمونه‌ای پایا از چنین رفتارهایی است. همچنین در دو دههٔ اخیر با گسترش یافتن گردشگری دفاع مقدس و برپایی کاروان‌های راهیان نور با حضور جمعیت‌های چندین هزارنفری بر مزار شهدای شناخته‌شده و یا مناطق خاص عملیاتی شاهد آن هستیم که کیفیت رفتاری و تأثیرات منحصر به فردی در ترکیب نوروز و ارزش‌های جدید چون دفاع مقدس، به وجود آمده است. جز آن اما در سال‌های اخیر، تمایل به حضور جمعی افزایش یافته است. اگر از حضور همزمان ایرانیان در فضای مجازی در لحظهٔ تحویل سال صرفنظر کنیم، با قرارهای جمعی در مکان‌های عمومی برای تحویل سال مواجهیم. بی‌شک انتخاب چنین مکانی، ناخودآگاه مبتنی بر توان معنایی آن مکان برای بازنمایی هویتی جمعیت گردآمده است. حافظیه در شیراز اکنون سال‌هاست جز آن‌که هفت‌سین عده‌ای از خواص اهل معرفت و ادب بوده است، نقش هفت‌سینی شهری را برای جوانانی ایجاد می‌کند که تمایلات جمع‌گرایانه‌شان و البته تمایز و تنوع‌طلبی‌شان آنان را به این الگوی رفتاری قدرتمند می‌کشاند. الگویی که توانایی ایجاد حس تداوم تاریخی و فرهنگی و لاجرم پیوستگی را در شهروندان ایجاد می‌کند. حضور زنان و مردانی از سنین و لایه‌های مختلف اجتماعی در ساعات نیمه‌شب که تمام عرصهٔ وسیع چندین هزارمتری حافظیه را پوشش می‌دهد تجربه‌ای حسی و عمیق را برای آنان در پی دارد که مبدل به همدلی در میان شهروندان شده و تأثیر رسانه‌ای آن نیز موجی از تأیید را به همراه دارد.»