کتاب نظام اخلاقی اسلام؛ ساختار و مبانی

کتاب نظام اخلاقی اسلام؛ ساختار و مبانی نوشته محمدرسول روزبه است. کتاب نظام اخلاقی اسلام؛ ساختار و مبانی را انتشارات معارف برای بیان ارتباط اخلاق و دین منتشر کرده است.

درباره کتاب نظام اخلاقی اسلام؛ ساختار و مبانی

دین و اخلاق، هر دو در بستر زندگی انسان پدید آمده‌اند، هر دو در نظر انسان محترمند و قابل اغماض و چشم پوشی نیستند. اخلاق چیزی جز تأمل و تدبر در افعال حسن و افعال قبیح آدمی نیست، و دین نیز به صورت شریعت و قوانین وحی شده، در ساحت اعمال و رفتار آدمی حضور می‌یابد. در مکتب اسلام ایندو پدیده با هم مرتبطند. اخلاق پاره‌ای ناگسستنی از دین اسلام است. دین اسلام درختی است که ریشه هایش در توحید فرو رفته است و اخلاق میوهٔ این درخت تنومند است. بنابراین، در دین اسلام اخلاق جنبهٔ ینی پیدا کرده است. اخلاق اسلامی به جهت گستردگی، هم به پرسشهای بنیادین اخلاق پاسخ می‌دهد و هم انسان کامل و مطلوب را در حوزهٔ صفات نفسانی و الگوهای رفتاری می‌نمایاند و هم راهکارهای عملی را برای رسیدن به انسان کامل و عالیترین مقامات معنوی نشان می‌دهد. این دین به برخی کارها توصیه و انجام آنها را از انسان طلب کرده است و عمل به آنها را برای تحصیل کمالات نفسانی لازم شمرده است و در این راه، کمال نهایی را قرب به خدا معرفی کرده است. در کتاب حاضر، ابتدا ساختار کلی نظام اخلاقی اسلام معرفی می‌شود و سپس مبادی تصوری و تصدیقی که نظام اخلاقی اسلام مبتنی بر آنها است مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد. این بنیان‌ها در پنج بخش مبانی «معرفت شناختی»، «هستی شناختی»، "انسان شناختی» و «ارزش شناختی» و «غایت شناختی» اخلاق در اسلام بیان می‌شوند. 

خواندن کتاب نظام اخلاقی اسلام؛ ساختار و مبانی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام کسانی که به دنبال یک زندگی اخلاقی و انسانی هستند پیشنهاد می‌کنیم

بخشی از کتاب نظام اخلاقی اسلام؛ ساختار و مبانی

"خلق به معنای سجیه است... خلق کیفیتی نفسانی است که افعال به آسانی از آن صادر می‌شوند... خلق بضم لام و سکون لام به معنای دین و طبیعت و سجیه است.»

مفاد عبارت مولفان لسان العرب و مجمع البحرین این است که اخلاق چه به اعتبار ریشه "خلق» و چه به اعتبار ریشه "خُلُق» ملاحظه شود در هر دو صورت معادل سجایا و طبایع انسان است چنانکه به روشنی در عبارات مؤلف مجمع البحرین در توضیح معنای خلق آمده است "کیفیتی نفسانی است که افعال به آسانی از آن صادر می‌شوند» و چنانکه مولف لسان العرب بیان کرده به یک بیان می‌توان گفت که خلق صورت ظاهر انسانی و خُلق سیرت باطن انسان است.

معنای اخلاق در نزد علمای اخلاق مسلمان برگرفته از معنای لغوی آن است.

دیدگاه عالمان مسلمان همانند بسیاری از اندیشمندان الهی دربارهٔ آدمی اینگونه است که او را موجودی مرکب از جسم مادی و نفس مجرد می‌دانند و ویژگیهای جسمی انسانرا "خَلق» و ویژگیهای روحی و نفسانی او را "خُلق» می‌نامند. به بیان دیگر خَلق صورت ظاهری انسان و خُلق سیرت باطنی انسان است.

در مقابل، بسیاری از غربی‌ها توجه شان به بعد مادی انسان بیشتر است و آنرا اصیل می‌دانند و معتقد به وجود نفس در آدمی نیستند و یا اینکه برای پژوهش دربارهٔ اخلاق به این پیش فرض که انسان دارای نفس مجرد است نیازی ندارند.

۱-اخلاق فضیلت

اخلاق فضیلت اخلاقی است که خُلق را ویژگی نفس می‌داند. تعریف اصطلاحی و مشهور خلق از همین دیدگاه ناشی شده است.