کتاب رویارویی با گایا

کتاب رویارویی با گایا نوشته برونو لاتور، فیلسوف، مردم‌شناس و جامعه‌شناس پرنفوذ فرانسوی است.

درباره کتاب رویارویی با گایا

کتاب حاضر که مجموعه شش سخرانی پروفسور برونو لاتور در سال ۱۳۹۱ در باب دین طبیعی در شهر ادینبورگ انگلستان است، که به گونه‌ای پیش‌نویس و الهام‌بخش کتابی می‌شود که با نام رویارویی با گایا در ۱۳۹۴ به فرانسوی و دیرتر، هنگام ترجمه به انگلیسی ژرفای بیشتری می‌یابد و با نام گایا (ایزدبانوی زمین در اساطیر یونانی) (۱۳۹۷) منتشر می‌شود.

 با شروع واگیری جهانی ویروس کورونا، لاتور مقاله‌ای در باره‌ این پدیده همراه با پرسش‌نامه‌ای در وب‌سایت خود می‌گذارد که پرسش‌وجوی بین‌المللی دیگری در باره‌ی تغییراتی می‌شود که با واگیری و پراکنده شدن کووید ـ ۱۹ در سطح کره در تمامی جنبه‌های زندگی مردمی روی داده و هم‌چنان ادامه دارد و سپس مقاله‌ دیگری درباره اقتصاد که بازایستادنِ یک شبه‌ چرخ‌هایش تا پیش از آن به خواب هم دیده نمی‌شد که به دلیل پرسش‌های آموزنده و الهام‌بخشی که پیش می‌کشند به آخر این کتاب افزوده شده است.

سخنرانی‌ها در دو گروه دوتایی سازمان‌یافته‌اند، دو سخنرانی نخست به پرسش دین طبیعی می‌پردازد و نشان می‌دهد که این برداشت پریشانی‌آور است زیرا از سویی «طبیعت» و «دین» صفات مشترک زیادی دارند و از سوی دیگر این دو برداشت در ثبت اصالت آیین علمی و خاص‌بودنِ بشارتِ رژیم دینی، ناموفق‌اند.

خواندن کتاب رویارویی با گایا را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

 پژوهشگران علوم اجتماعی و سیاسی و علاقه مندان به مباحث مربوط به جامعه جهانی.

 بخشی از کتاب رویارویی با گایا

بی‌تردید من تنها کسی در این اتاق نیستم که در شش ماه نخست ۲۰۱۲ به شدت منتظر نتیجه‌گیری سی‌وچهارمین کنگرهٔ بین‌المللی زمین‌شناسی بوده که قرار بود در تابستان در بریزبِن برگزار شود. باید اعتراف کنم که تا این اواخر عادت نداشتم کار این ارگان برجستهٔ فرهنگستانی را دنبال کنم ـ هر چند شعار کمابیش نیچه‌ای آنها: «Mente et malleo با اندیشه و چکش» خیلی خوب با پیشه من جور می‌شد! اما اگر امسال آن‌را دنبال کردم به این دلیل بود که منتظرِ ـ گمان می‌برم همراه با کل دنیا ـ بازدهِ کمیسیون بین‌المللی در بارهٔ چینه‌شناسی stratogopgraphy بوده‌ام یا درست‌تر بگویم، زیرکمیسیون آن دربارهٔ چینه‌شناسی دوران چهارم به ریاست دکتر زالاشویچ از دانشگاه لاسیستر. آیا آنها به شکلی رسمی اعلام می‌کنند که زمین وارده دوران تازه آنتروپوسین شده است یا نه ـ و اگر شده دقیقاً از چه تاریخی؟ زیرا قرار بود برای نخستین بار در ژئوداستان، مردمان به شکلی رسمی توانمندترین نیروی شکل بخشنده به سیمای زمین اعلام شوند. شگفت‌زده نخواهید شد که این تصمیم یک «تغییر دوره‌ای» راستین برای ژئوتاریخ‌دانانی است که در این سخنران‌های داریم می‌کوشیم با آنها آشنا شویم.

این هم بازگفته‌ای از گزارش زیر کمیسیون:

«در حال حاضر گروه کار، آنتروپوسین را یک دوران بالقوهٔ زمین‌شناسی می‌پندارد، یعنی در همان سطح سلسله‌مراتبی پلیستوسین و هولوسین با این معنای ضمنی که در درون دوران چهارم است، اما هولوسین پایان یافته است.

برای آن‌که در سطحی گسترده به عنوان اصطلاحی رسمی پذیرفته شود، آنتروپوسین باید (الف) از لحاظ علمی توجیه شود (یعنی «سیگنال زمین‌شناسانه» ای که در حال حاضر تولید می‌شود در لایه‌هایی باشد که اینک در حال شکل‌گیری‌اند باید به اندازهٔ گافی بزرگ، روشن و مشخص باشند) و (ب) اصطلاح رسمی سودمندی برای اجتماع علمی باشد. در چارچوب (ب) اصطلاح در حال حاضر غیررسمی آنتروپوسین دیگر ثابت کرده است که برای تغییر جهانی اجتماع پژوهش‌گر بسیار سودمند است و برای همین به کار برده خواهد شد، اما هنوز باید تصمیم گرفت که آیا رسمی‌کردن آن در درون مقیاس زمانی زمین‌شناسانه آن‌را سودمندتر می‌کند یا سودمندی آن‌را به اجتماع‌های علمی، مانند اجتماع زمین‌شناسانه گسترش می‌بخشد یا نه.

سرآغاز آنتروپوسین معمولاً ۱۸۰۰ میلادی گرفته می‌شود، کمابیش در سرآغاز انقلاب صنعتی در اروپا (پیشنهاد کروتزن)؛ دیگر نامزدهای بالقوه برای مرزهای زمانی که پیشنهاد شده، هم در تاریخ‌هایی پیش از آن (در درون یا حتی پیش از هولوسین) یا دیرتر (برای نمونه سرآغاز دورهٔ هسته‌ای). آنتروپوسین می‌تواند یا با بازگشت به نقطهٔ خاصی در برش لایه‌ای تعریف شود، یعنی برش و نقطهٔ جهانی چینه‌شناسی کره‌ای GSSP که به زبان روزمره «تیزی طلایی» golden spike یا با نام مرز زمانی (ایستار جهانی دورهٔ چینه‌شناسی کره‌ای) (...)