کتاب جامعه‌شناسی در محکمه‌ی جامعه‌شناسان

کتاب جامعه‌شناسی در محکمه‌ی جامعه‌شناسان نوشته موریس استین و آرتور ویدیچ با ترجمه لطیف عیوضی منتشر شده است. کتاب جامعه‌شناسی در محکمه‌ی جامعه‌شناسان مجموعه مقالات انتقادی دربارهٔ اصول و شیوه‌های فکری مسلط در جامعه‌شناسی است و از این نظر، تقریباً منحصر به فرد است.

درباره کتاب جامعه‌شناسی در محکمه‌ی جامعه‌شناسان

جامعه‌شناسی و جامعه‌شناسان نام و نان خود را مدیون رویکرد انتقادی و به تعبیر نیچه «هنر بدگمانی» و پرده‌دری از دیگران هستند. نویسندگان این مقالات جامعه‌شناسان به‌نامی هستند که از همین منظر انتقادی به مطالعه خودِ جامعه‌شناسی می‌پردازند و نوعی جامعه‌شناسیِ جامعه‌شناسی پدید می‌آورند. گردآورندگان کتاب، آرتور ویدیچ و موریس استین، که خود از جامعه‌شناسان پرکار و نوآور محسوب می‌شوند، مایه مشترک این مقالات را در وجه «انتقادی» آن‌ها دیده و از این رو، کتاب را «محاکمهٔ جامعه‌شناسی» نام نهاده‌اند.

در مجموع، مقالات این کتاب نقیصه دانش جامعه‌شناسی را در خصیصه پوزیتیویستی آن می‌یابند. بی‌شک تعمق در این نوع جامعه‌شناسیِ جامعه‌شناسی برای اهالی علوم اجتماعی ایران مغتنم است. اگر این تعمق مدخلی بر نگاه فرهنگی و تمدنی به دانشِ اجتماعی مدرن باشد، ثمربخش خواهد بود.

خواندن کتاب جامعه‌شناسی در محکمه‌ی جامعه‌شناسان را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام علاقه‌مندان و پژوهشگران جامعه‌شناسی پیشنهاد می‌کنیم

بخشی از کتاب جامعه‌شناسی در محکمه‌ی جامعه‌شناسان

پس به گمانم آنچه گفتم، کمکمان می‌کند تبیین کنیم چگونه افراد بدون آنکه تولیدات قابل توجهی داشته باشند، اعتبار بسیاری کسب می‌کنند. اخیراً یکی از هم‌کارانم دربارهٔ چنین افرادی گفته است «تا وقتی زنده‌اند، مشهورترین افراد در حوزهٔ خود خواهند بود؛ اما دو هفته پس از مرگشان،

کسی آن‌ها را به یاد نمی‌آورد.» این جمله بسیار ترسناک است، شاید چون نشان می‌دهد سیاست‌مداران دانشگاهی برای حضور در میان جماعت دانشگاهی، همواره با چه استرس‌های دردناکی

دست به گریبان‌اند.

فرض کنیم در یک زمینهٔ علمی، میان چند جماعت رقابت وجود داشته باشد. این گروه‌های رقیب نسبت به هم دارای موقعیت‌هایی هستند که همین موقعیت‌ها استراتژی‌های جماعت‌ها را تعیین می‌کند. انتظار می‌رود جماعت‌های پیش‌تاز جماعت‌های کوچک و بی‌اهمیت را از صحنهٔ داد و ستد بیرون بیندازند. اعضای جماعت کوچک نادیده گرفته می‌شوند، مغلوب می‌شوند، کنار گذاشته می‌شوند و نهایتاً نسلشان منقطع می‌شود. همیشه باید به خاطر داشت که یکی از کارکردهای مهم جماعت‌ها شکل دادن به نسل بعدی است. بی‌اهمیت بودن یک جماعت، یعنی آن جماعت نقش چندانی در شکل‌دادن به نسل بعدی نداشته است. حال فرض کنید دو مکتب پیش‌تاز داشته باشیم که رهبرانشان قدرت‌مند و دارای اعتبار اجتماعی باشند. روابط میان این دو مکتب [دیگر به شکل حذف یکی و پیروزی دیگری نیست، بلکه] غالباً به ادغام و ساخت یک کارتل بزرگ‌تر تمایل خواهد داشت. البته اگر غیر خودی‌ها یا جماعت‌های دیگر به یک مکتب حمله کنند، یکی از نخستین استراتژی‌های تدافعی «انکار» است؛ یعنی وجود یک جماعت یا مکتب دیگر را انکار می‌کنند. در چنین مواقعی است که سیاست‌مداران [دانشگاهی] وارد میدان می‌شوند.