کتاب پهلوی سوم

کتاب پهلوی سوم نوشته حسن بشیر کتابی درباره بازتاب چهره خاندان پهلوی به ویژه پهلوی سوم در رسانه‌های خارجی است.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، علاوه بر جریان آکادمیک تاریخ‌نگاری در حوزه کتاب، دو جریان سلطنت‌طلب و روشنفکری با قراردادن انگاره اصلی خود مبنی بر تحریف تاریخ انقلاب و تطهیر رژیم پهلوی، در پی مبراساختن خاندان پهلوی از فسادهای اقتصادی، اخلاقی، فرهنگی، سیاسی و... برآمدند. در سال‌های اخیر شاهد پی‌گرفتن رویکرد دیگری از این دو جریان با ورود به حوزه فضای مجازی و رسانه‌ای هستیم که از طریق ساخت کلیپ در شبکه‌های مختلف موبایلی و تولید مستندهای تاریخی - سیاسی مانند «انقلاب ۵۷»، «مردان دیروز»، «از تهران تا قاهره»، «۳۷ روز»، «رضاشاه»، «رد پای خاطره»، «شب بود» و ... در شبکه‌های ماهواره‌ای مانند بی‌بی‌سی، «من و تو» و ... در روایت تاریخ انقلاب ایجاد شبهه کرده، اقدامات دو شاه پهلوی را تطهیر و توجیه و آنان را خادمان ملت قلمداد کرده‌اند!

 درباره کتاب پهلوی سوم

نویسنده در کتاب پهلوی سوم نشان می‌دهد که چگونه شبکه‌های ماهواره‌ای درباره این موضوع، پیام را در محتوای رسانه‌ای به اشکال مختلف بازنمایی و تصویرگری می‌کنند؟ شیوه‌های مختلف برجسته‌سازی و چارچوب‌بندی محتوای رسانه‌ای آنان چگونه است؟ کم و کیف طرح دال‌ها (مفاهیم مهم) در متن، شیوه‌های اقناع و متقاعدسازی، شیوه‌های ابهام‌سازی در محتوا، روش‌های اغفال و دورسازی مخاطب از واقعیت-و نه بحث از اینکه واقعیت چیست-چگونه است؟ کتاب حاضر درصدد است این مطالب را برای مخاطب بازگو کند.

در کتاب پهلوی سوم تلاش شده است با استفاده از روش تحلیل گفتمان انتقادی، که از بهترین روش‌ها برای این‌گونه مطالعات و تحقیقات است، فیلم‌های این شبکه درباره انقلاب اسلامی مورد مطالعه و تحلیل دقیق و بی‌طرفانه قرار گیرد.

 خواندن کتاب پهلوی سوم را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

پژوهشگران و علاقه‌مندان به تاریخ معاصر و جامعه‌شناسی

بخشی از کتاب پهلوی سوم

مستند انقلاب ۵۷ با پخش تصاویر دست تکان‌دادن محمدرضا شاه پهلوی در خیابان برای مردم در سال ۱۳۵۶ آغاز می‌شود و راوی از ثبات و پیشرفت ایران در دوران سلطنت او سخن می‌گوید. مستندساز به چند سال پیش برمی‌گردد و تصمیم شاه را به عنوان عامل اصلی افزایش قیمت نفت در سال ۱۳۵۲ روایت می‌کند. مستندساز در ادامه تلاش می‌کند تصویری آرمانی از اقدامات و دستاوردهای شاه به‌ویژه در حوزه اقتصاد به مخاطب ارائه کند. به مخاطب گفته می‌شود که غرب از اقدامات مستقلِ شاه راضی نبوده است و به همین دلیل رسانه‌های غربی او را آماج انتقادات و حملات قرار دادند. برای اثبات همین مدعا نمونه‌های متعددی مصاحبه‌های انتقادی پخش می‌شود.

در ادامه به موضوع «فضای باز سیاسی» که شاه در سال ۵۶ اعلام کرد و برخی اقدامات اعتراضی مردم اشاره می‌شود. سپس ماجرای سفر انور سادات به تهران برای رایزنی درباره صلح با اسرائیل روایت و تصویری پررنگ و محوری از نقش شاه در معادلات بین‌المللی به مخاطب ارائه می‌شود. همچنین ماجرای سفر شاه به آمریکا در آبان ۵۶ روایت و در حاشیه آن تصویری منفی و خشونت‌آمیز از اعتراضات دانشجویان مقیم آمریکا ارائه می‌شود. مستندساز به تبیین علل و زمینه‌های اعتراض مردم علیه رژیم شاه می‌پردازد و از نگاه شاه و فرح به این موضوع توجه می‌کند. در ادامه گروه‌های معترض و انقلابی علیه شاه به صورت کلی معرفی می‌شوند.

مستند انقلاب ۵۷ در این قسمت هم‌زمان با ارائه تصاویر رژه ۲۱ آذر ۵۶، به موضوع اقتدار نظامی ایران و فعالیت‌های نظامی شاه در منطقه می‌پردازد. پس از آن ماجرای سفر کارتر به تهران روایت می‌شود که طی آن کارتر به تمجید از شاه و تمدن ایران پرداخت. مستندساز به مناسبت روایت ماجرای انتشار مقاله توهین‌آمیز روزنامه اطلاعات، با نگاهی انتقادی به توصیف شخصیت و عملکرد آیت‌الله خمینی به‌ویژه در دهه ۴۰ می‌پردازد. پس از آن رویدادهای اعتراضی مردم قم در دی ۵۶ و رویدادهای اعتراضی زنجیره‌ای در چهلم شهدا یک‌به‌یک مرور می‌شوند. قسمت اول مستند با روایت شادی مردم در نوروز ۵۷ به پایان می‌رسد و راوی می‌گوید که برای آخرین بار مردم ایران نوروز را به این شکل جشن گرفتند.