کتاب شرح رساله‌ی فی حقیقة‌العشق

کتاب شرح رساله‌ی فی حقیقة‌العشق نوشته شیخ شهاب الدین یحیی بن حبش بن امیرک سهروردی معروف به شیخ اشراق است که محمدعلی صابری آن را گردآوری کرده است.

درباره کتاب شرح رساله‌ی فی حقیقة‌العشق

در سال ۵۴۹ در قریه سهرورد در نزدیکی زنجان متولد شد و در ۳۸ سالگی در سال ۵۸۷ در قلعۀ حلب به قتل رسید. زندگی کوتاه سهروردی به تحصیل و تألیف و اعتکاف و عبادت و تأمل و سفر گذشت. او پس از تحصیلات رسمی نزد مجدالدین جیلی در مراغه و ظهیر فارسی در اصفهان، به سفر در داخل ایران پرداخت و با بسیاری از مشایخ تصوف دیدار کرد، مجذوب آنان شد و طریق تصوف بیاز مود و دوره‌های بسیاری به اعتکاف و عبادت و ریاضت و تأمل گذراند.

او طی سفرهایش به آناتولی و شامات و دمشق رفت و سرانجام به خواهش ملک ظاهر (پسر صلاح‌الدین ایوبی) در حلب ماندگار شد. آنجا بود که فقیهان به او تهمت بی‌دینی بستند و طی محاکمه‌ای به دستور صلاح‌الدین در قلعه حلب زندانی شد و سپس به گونه‌ای مرموز به قتل رسید.

سهروردی حکمت اشراق را که یکی از سه مکتب مهم فلسفه اسلامی است، بنیان نهاد. حکمتی که بر پایه استدلال و ذوق فطری استوار است و مبتنی است بر حکمت مشائی ابوعلی سینا، تصوف اسلامی و اندیشه‌های فلسفی ایران باستان و یونان.

خواندن کتاب شرح رساله‌ی فی حقیقة‌العشق را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام علاقه‌مندان به عرفان و فلسفه ایران پیشنهاد می‌کنیم

بخشی از کتاب شرح رساله‌ی فی حقیقة‌العشق

سهروردی در فصل اول رساله می‌آورد: «بدان که اون چیزی که حق سبحانه و تعالی بیافرید گوهری بود تابناک، او را عقل نام کرد که اول ما خلق الله تعالی العقل» با توجه به حدیث نبوی: «اول ما خلق الله نوری» گفته‌اند که این عقل اول همان نور مصطفوی و حقیقت محمدی (ص) است، «مادر اول است، چون هر چه ایجاد شده و ایجاد می شود از اوست» قلم اعلی است، چون هر چه پدید می‌آید با این قلم نوشته می‌شود. لوح محفوظ است، چون هرچه ایجاد می‌شود بر این لوح نوشته می‌شود. این عقل، حقیقت انسانی است، روح اعظم است وخلیفهٔ خداست. این مرتبه عقل است که اول ماخلق الله است».

سهروردی درادامه می‌آورد: «این گوهر را سه صفت بخشید... از آن صفت که به شناخت حق تعالی تعلق داشت، حُسن پدید آمد... و از آن صفت که به شناخت خود تعلق داشت، عشق پدید آمد... و از آن صفت که نبود پس به بود تعلق داشت حزن پدید آمد.»

پس حُسن یا نیکویی در عالم، حاصل نگرش عقل کل به مبدأش است و عشق حاصل نگاه به خود و چون عقل به این حیثیت نگریست که نبود پس ببود، نیست بود و بود شد، حزن پدید آمد. پس حُسن و عشق و حزن هر سه از یک مبدأ ملکوتی که همان عقل است نشأت گرفته‌اند.

اکنون زمان آن رسیده است تا به تفصیل به سه رکن اصلی داستان یعنی حُسن یوسف، عشق زلیخا و حزن یعقوب بپردازیم و نیز مباحثی را پیرامون حقیقت عشق و سلوک به منزل عشق مطرح کنیم.