کتاب شرح منطق الطیر

کتاب الکترونیکی شرح منطق‌ الطیر (رازها و مخاطرات وادی سیر) نوشتهٔ «سیدمحمدجواد وزیری‌فرد» در سال ۱۴۰۰ به کوشش انتشارات رسم وفا منتشر شده است. این اثر به شرح و تفسیر منظومهٔ «منطق‌الطیر» عطار نیشابوری می‌پردازد و با رویکردی تحلیلی و عرفانی، مفاهیم و رموز سیروسلوک معنوی را برای مخاطب روشن می‌کند. نویسنده با بهره‌گیری از درس‌گفتارهای خود و نیز شرح رسالهٔ منثور آیت‌الله سعادت‌پرور، تلاش کرده است تا لایه‌های پنهان و پیام‌های عمیق این اثر کلاسیک را برای جویندگان معرفت و علاقه‌مندان به عرفان اسلامی بازگو کند. نسخه‌ٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب شرح منطق الطیر اثر سید محمد جواد وزیری‌ فرد

کتاب «شرح منطق‌الطیر» اثری تحلیلی است که به واکاوی و تفسیر یکی از مهم‌ترین متون عرفانی ادب فارسی، یعنی «منطق‌الطیر» عطار نیشابوری، می‌پردازد. این کتاب بر پایهٔ درس‌گفتارهای سیدمحمدجواد وزیری‌فرد شکل گرفته و با زبانی روشن، به شرح رموز و مراحل سلوک عرفانی می‌پردازد. ساختار کتاب به‌گونه‌ای است که هر بخش یکی از شخصیت‌های نمادین داستان عطار را معرفی و تحلیل می‌کند و موانع و مخاطرات مسیر سیروسلوک را از منظر عرفان اسلامی توضیح می‌دهد.

«سیدمحمدجواد وزیری‌فرد» با ارجاع به آیات، روایات و اشعار بزرگان تلاش کرده است تا مفاهیم انتزاعی و پیچیدهٔ عرفانی را به‌صورت ملموس و قابل‌درک برای مخاطب امروزی بیان کند. این اثر نه‌تنها به تفسیر داستان سیمرغ و سی مرغ می‌پردازد، بلکه به دغدغه‌های انسان معاصر دربارهٔ خودشناسی، عبور از موانع نفسانی و رسیدن به حقیقت نیز توجه دارد. در مجموع کتاب به علاقه‌مندان به عرفان، ادبیات کلاسیک و جویندگان معنویت، تصویری جامع از مسیر معرفت نفس و راه‌های عبور از حجاب‌های درونی ارائه می‌دهد.

درباره عطار نیشابوری

فریدالدین محمد عطار نیشابوری که با نام «شیخ عطار» نیز شناخته می‌شود (۵۴۰ قمری/ ۱۱۴۶ میلادی ـ ۶۱۸ قمری/ ۱۲۲۱ میلادی) از برجسته‌ترین شاعران و عارفان ایرانی در اواخر سدهٔ ششم و اوایل سدهٔ هفتم هجری بود. او در یورش مغولان کشته شد. عطار میراثی ماندگار در عرفان و ادبیات فارسی از خود به جا گذاشت. اندیشهٔ عطار که در آثارش به‌روشنی دیده می‌شود، بازتاب‌دهندهٔ تمامی دگرگونی‌های نخستین عرفان اسلامی و ادبیات عرفانی، همراه با جلوه‌های نظری، تجربی، علمی و تربیتی آن است. محور اصلی نوشته‌های او رابطهٔ انسان با خدا و راه رسیدن به مقام اولیای الهی بوده است. عطار این اندیشه‌ها را هم در قالب مباحث نظری و هم از طریق موعظه‌های اخلاقی بیان کرده است. از مهم‌ترین آثار او می‌توان منطق‌الطیر، الهی‌نامه، مصیبت‌نامه، تذکرةالاولیا و پندنامه را نام برد.

خلاصه کتاب شرح منطق الطیر

در کتاب «شرح منطق‌الطیر»، سیدمحمدجواد وزیری‌فرد با الهام از داستان سیمرغ عطار، به تبیین مراحل و موانع سیروسلوک عرفانی می‌پردازد. داستان با گردآمدن مرغان آغاز می‌شود که در جست‌وجوی پادشاهی برای خود هستند؛ این جست‌وجو نمادی از نیاز فطری انسان به سرپرست و راهنماست. هدهد که نقش مرشد و استاد را دارد، مرغان را به سفری دشوار برای یافتن سیمرغ دعوت می‌کند. هریک از مرغان نمایندهٔ یکی از ویژگی‌ها یا موانع نفسانی انسان هستند؛ بلبل اسیر عشق گل و دلبستگی به زیبایی‌های زودگذر، طوطی گرفتار خودبینی و قفس لذت‌های دنیایی، طاووس در بند حجاب‌های نورانی و ظلمانی، بط غرق در کمیت عبادات و ظاهرگرایی، کبک اسیر جست‌وجوی گوهرهای بی‌ارزش و هما گرفتار غرور و عزلت‌گزینی است.

هدهد با هریک از این مرغان گفت‌وگو می‌کند و با مثال‌ها و حکایات، آن‌ها را به عبور از موانع و رهاکردن تعلقات دعوت می‌کند. پیام اصلی کتابْ ضرورت گذر از خودبینی، دلبستگی‌های دنیوی و حتی وابستگی به اعمال ظاهری برای رسیدن به حقیقت و معرفت نفس است. سیدمحمدجواد وزیری‌فرد با بهره‌گیری از آیات، روایات و اشعار عرفا، نشان می‌دهد که سلوک معنوی سفری پرخطر اما شیرین است که تنها با رهایی از حجاب‌های نفسانی و توجه به وحدت وجود، می‌توان به آن رسید.

چرا باید کتاب شرح منطق الطیر را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی تحلیلی و عمیق، مفاهیم عرفانی و رموز سیروسلوک را از دل یکی از شاهکارهای ادب فارسی بیرون کشیده و به زبان امروزی بازگو کرده است. مطالعهٔ آن فرصتی فراهم می‌کند تا مخاطب با موانع و مخاطرات مسیر خودشناسی و معرفت نفس آشنا شود و دربارهٔ تعلقات و حجاب‌های درونی خود تأمل کند. کتاب «شرح منطق‌الطیر» نه‌تنها به تفسیر داستان سیمرغ می‌پردازد، بلکه با مثال‌ها و حکایات ملموس، راه‌های عبور از موانع نفسانی را نیز نشان می‌دهد. این اثر برای کسانی که به‌دنبال فهم عمیق‌تر از عرفان اسلامی و کاربرد آن در زندگی روزمره هستند، منبعی ارزشمند به‌ شمار می‌آید.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب به علاقه‌مندان عرفان اسلامی، پژوهشگران ادبیات کلاسیک فارسی، دانشجویان رشته‌های الهیات و معارف اسلامی و هر کسی که دغدغهٔ خودشناسی و سلوک معنوی دارد، پیشنهاد می‌شود. همچنین برای کسانی که به‌دنبال عبور از موانع نفسانی و یافتن راهی برای رشد معنوی هستند، می‌تواند راهگشا باشد.

درباره سید محمد جواد وزیری‌ فرد

«سید محمدجواد وزیری‌فرد» (متولد ۱۳۳۵ شمسی در خراسان رضوی)، تحصیلات حوزوی خود را نزد استادانی چون علی سعادت‌پرور آغاز کرد و در ادامه، دورهٔ دکتری علوم قرآن و حدیث را در دانشگاه تربیت مدرس تهران به پایان رساند. او در کنار فعالیت‌های علمی، در حوزهٔ اخلاق و تربیت نیز نقش‌آفرین بوده و مسئولیت‌های متعددی همچون معاونت پژوهشی و فناوری دانشگاه قم، ریاست دانشکدهٔ صداوسیمای قم و مسئول دفتر نظارت نمایندگی ولی‌فقیه در دانشگاه امام حسین (ع) را بر عهده داشته است. وزیری‌فرد علاوه‌بر تدریس در حوزه‌های علمیه، آثار علمی متعددی نیز نگاشته که از جمله آن‌ها می‌توان به «پاسدار مکتبی کیست»، «مسائل اقتصادی در المیزان» و «ظهور نور» اشاره کرد.

بخشی از کتاب شرح منطق الطیر

«طوطی درحالی‌که خود را خضر مرغان شمرده، می‌گفت: چون منی با چنین زیبایی و طوق زرّین در گردن و در دست شاهان عزیز، چگونه در پی سیمرغ روم؟! مرا قند شاهان و همان قفس آهنین، بس است.

بعضی پرنده‌ها، دست‌آموز پادشاهان هستند. ازآنجاکه پادشاهان از آنها خوششان می‌آید، آنها را می‌گیرند و چیزی به آنها می‌دهند و دست‌آموزشان می‌کنند و آنها را مدتی هم در قفس می‌گذارند. حال، این طوطی که از دست پادشاه، قند می‌خورده است، می‌گوید: من که هروقت قند می‌خواهم، به من می‌دهند، چگونه اینجا را رها کنم و بروم؟ او قند را می‌بیند؛ اما قفس را نمی‌بیند! و این، وقتی است که حجاب خودی‌ها و منیت‌ها ظهور می‌کند؛ به‌طوری که او پرواز را فراموش می‌کند و یادش می‌رود که این بال‌ها را برای چه به او داده‌اند. اگر بنا بود که در قفس باشد، این بال‌ها را برای چه به او داده‌اند؟! دراین‌صورت، اگر بال‌هایش را هم بچینند، برای او هیچ فرقی نمی‌کند.

گفتنِ «چون منی با این زیبایی و طوق زرین» نیز نشان از خودبینی اوست. آینه‌ای جلویش گذاشته‌اند و او خودش را در آن می‌بیند و با خود می‌گوید که اگر من بخواهم بروم، این طوق زرّین چه فایده‌ای خواهد داشت؟ این طوق زرّین، باید باشد تا پادشاه لذت ببرد. درواقع، خودش را فدای لذات پادشاه می‌کند و گمان می‌برد که زندگی خوبی دارد!»