کتاب لکه‌ای بر دیوار

«لکه‌ای بر دیوار» اثر ویرجینیا وولف (۱۹۴۱-۱۸۸۲) از مجموعه‌ی هزارو یک آسنی است که محمدصادق رئیسی (-۱۳۵۱) آن را ترجمه کرده‌است. ویرجینیا وولف نویسنده رمان‌های تجربی است که سعی در تشریح واقعیت‌های درونی انسان دارد. نظرات فمینیستی وی که از روح حساس و انتقادی او سرچشمه گرفته، در دهه ششم قرن بیستم تحولی در نظریات جنبش زنان پدید آورد. وی در نگارش از سبک سیال ذهن بهره گرفته است. شاید اواسط ماه ژانویه همین امسال بود که اوّلین‌بار با دقّت به لکه روی دیوار توجه می‌کردم. با این دقّت توجه روی تاریخ و به یاد آوردن این که آدم چی دیده، لازم است. خب حالا به آتش فکر می‌کنم، نمایش قدرتمند نور زرد رنگ روی صفحه کتابم، سه گل داوودی دور کاسه شیشه‌یی روی پیش بخاری. بله، باید فصل زمستان بوده باشد و ما فقط دوره‌ی خودمان را به پایان رسانده بودیم چون یادم می‌آید موقعی که اوّلین بار با دقّت به لکه روی دیوار نگاه می‌کردم، داشتم سیگار می‌کشیدم. از لا به لای دود غلیظ سیگارم با دقّت می‌نگریستم و آنی چشم دوختم به ذغالِ در حال سوختن و آن توّهم قدیمی پرچم سرخ رنگی که از برج قلعه تکان تکان می‌خورد، به یادم می‌آمد و من به دسته سواران شوالیه‌هایی می‌اندیشیدم که به سمت صخره‌ی سیاه به پیش می‌تاختند. به خیالم تا حدّی نگاه به لکه این تخیل را از هم گسسته چون این یک تخیل قدیمی، یک تخیل خودکار است که شاید از بچگی شکل پیدا کرده. این لکه، لکه‌ی گرد کوچکی بود، لکه سیاهی بر روی دیوار سفید، حدود شش یا هفت سانتی متر بالای پیش بخاری. فکرهای ما چه کامل و دسته جمعی بر روی اشیاء جدید به حرکت در می‌آیند، اندکی آن را بلند می‌کنند، همان‌گونه که مورچه‌ها پرِ کاهی را به آرامی بر می‌دارند و بعد آن را بر جا می‌گذارند...