کتاب سیاست خشونت جمعی در خاورمیانه

کتاب سیاست خشونت جمعی در خاورمیانه نوشته‌ی لورا رابسون با ترجمه‌ی عسگر قهرمان‌پور، اثری پژوهشی در حوزه‌ی علوم اجتماعی است که به بررسی ریشه‌ها و روندهای تاریخی خشونت جمعی در منطقه‌ی خاورمیانه می‌پردازد. این کتاب با رویکردی تحلیلی، تحولات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی منطقه را از اواخر دوران عثمانی تا آغاز قرن بیست‌ویکم دنبال می‌کند و نقش قدرت‌های استعماری و دولت‌های منطقه‌ای را در شکل‌گیری و استمرار خشونت جمعی واکاوی می‌کند. نشر شیرازه کتاب ما آن را منتشر کرده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب سیاست خشونت جمعی در خاورمیانه

سیاست خشونت جمعی در خاورمیانه، نوشته‌ی لورا رابسون، اثری است که با نگاهی تاریخی و تحلیلی، به بررسی چگونگی تبدیل خشونت جمعی به ابزاری بنیادین در ساختار دولت و اقتدار سیاسی خاورمیانه می‌پردازد. نویسنده با عبور از رویکردهای رایج در مطالعات نسل‌کشی و مردم‌شناسی، سه دوره‌ی تاریخی را به‌عنوان بسترهای اصلی شکل‌گیری این پدیده معرفی کرده است: دوره‌ی زوال امپراتوری عثمانی، سلطه‌ی استعماری انگلستان و فرانسه، و دولت‌های پسااستعماری. کتاب با تکیه‌بر اسناد تاریخی و تحلیل روندهای اجتماعی، نشان می‌دهد که چگونه سیاست‌های طرد، پاکسازی قومی، اقلیت‌سازی و سرزمینی‌کردن جمعیت‌ها، به‌تدریج خشونت را در قلب سیاست و دولت‌سازی منطقه نهادینه کرده‌اند. ساختار کتاب شامل فصل‌هایی است که هرکدام به برهه‌ای از تاریخ منطقه، از اواخر قرن نوزدهم تا آغاز قرن بیست‌ویکم، اختصاص یافته‌اند و تحولات عراق، سوریه، فلسطین، لبنان و دیگر نقاط کلیدی را در بستر تحولات جهانی و منطقه‌ای بررسی می‌کنند. لورا رابسون در این اثر، با پرهیز از روایت‌های ملی‌گرایانه یا تک‌بعدی، تلاش کرده است تصویری کلی و پیوسته از روندهای خشونت‌آمیز و سیاست‌های هویتی در خاورمیانه ارائه دهد.

خلاصه کتاب سیاست خشونت جمعی در خاورمیانه

کتاب سیاست خشونت جمعی در خاورمیانه با طرح این پرسش آغاز می‌شود که چگونه خشونت جمعی به عنصر اصلی اقتدار سیاسی و دولت‌سازی در خاورمیانه تبدیل شد. نویسنده با رد تبیین‌های صرفاً فرهنگی یا مردم‌شناسانه، روند تاریخی این پدیده را در سه دوره‌ی متوالی دنبال می‌کند: - دوره‌ی نخست با تضعیف امپراتوری عثمانی و ظهور شیوه‌های حکمرانی مبتنی بر طرد و پاکسازی قومی آغاز می‌شود. در این دوره، سیاست‌های نظامی‌گری و حذف جمعیت‌های ناهمگون، به‌عنوان راه‌حل بحران‌های سیاسی و اجتماعی مطرح می‌شوند. پدیده‌هایی مانند اقلیت‌سازی و سرزمینی‌کردن جمعیت‌ها، به‌تدریج ساختارهای اجتماعی منطقه را دگرگون می‌کنند. - در دوره‌ی دوم، سلطه‌ی استعماری انگلستان و فرانسه، با بهره‌گیری از روش‌های قهری و حمایت از گروه‌های قومی و مذهبی خاص، خشونت جمعی را به ابزاری برای کنترل منابع و جمعیت‌ها بدل می‌کند. سیاست‌های تقسیم و حکومت، جابجایی جمعیتی و تحمیل فرقه‌گرایی، زمینه‌ساز تثبیت خشونت در ساختار دولت‌های منطقه می‌شوند. - دوره‌ی سوم، دولت‌های پسااستعماری را دربرمی‌گیرد که در مواجهه با مداخلات خارجی و رقابت ابرقدرت‌ها، خشونت را به شیوه‌ی اصلی حکمرانی و حفظ اقتدار تبدیل می‌کنند. فروش گسترده‌ی تسلیحات، حمایت از رژیم‌های اقتدارگرا و تشویق به سرکوب داخلی، چرخش خشونت را در منطقه تداوم می‌بخشد. در سراسر کتاب، نویسنده نشان می‌دهد که خشونت جمعی نه نتیجه‌ی اجتناب‌ناپذیر ویژگی‌های فرهنگی یا مذهبی، بلکه محصول ساختارهای مدرن دولت‌سازی، سیاست‌های استعماری و رقابت‌های بین‌المللی است. این روندها، خاورمیانه را به منطقه‌ای بدل کرده‌اند که در آن، مرزهای سیاسی و هویتی با زور و حذف تعریف می‌شوند و خشونت به بخشی از زندگی روزمره بدل شده است.

چرا باید کتاب سیاست خشونت جمعی در خاورمیانه را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی متفاوت نسبت به مطالعات رایج درباره خشونت در خاورمیانه، به جای تمرکز بر عوامل فرهنگی یا مذهبی، ساختارهای سیاسی و تاریخی را محور تحلیل قرار داده است. خواننده با مطالعه این اثر، با روندهای پیچیده‌ای آشنا می‌شود که خشونت جمعی را به ابزار اصلی دولت‌سازی و کنترل سیاسی در منطقه تبدیل کرده‌اند. کتاب، با بررسی نمونه‌های تاریخی از عثمانی تا دولت‌های معاصر، نشان می‌دهد که چگونه سیاست‌های قدرت‌های خارجی و دولت‌های منطقه‌ای، زمینه‌ساز تداوم بحران‌ها و خشونت‌های جمعی شده‌اند. این اثر برای کسانی که به دنبال فهم عمیق‌تر و چندلایه از ریشه‌های بحران‌های خاورمیانه هستند، منبعی تحلیلی و مستند فراهم می‌کند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به پژوهشگران علوم اجتماعی، تاریخ‌پژوهان، دانشجویان روابط بین‌الملل، فعالان حوزه سیاست و کسانی که دغدغه فهم ریشه‌های خشونت، بحران‌های هویتی و سیاست‌های دولت‌سازی در خاورمیانه را دارند، پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب سیاست خشونت جمعی در خاورمیانه

«کتاب حاضر با هدف پاسخ به این پرسش نگاشته شده است که چگونه و طی چه روندی تاریخی، خشونت جمعی به عنصری بنیادی در ساخت دولت و اقتدار سیاسی در خاورمیانه قرن بیستم تبدیل شد و آنچه امروز در قرن بیست‌ویکم شاهد آن هستیم حاصل چه فرآیندی است. نویسنده بر این باور است که پاسخ قانع‌کننده‌ای به این پرسش را نه می‌توان در مطالعات نسل‌کشی که عمدتاً بر ویژگی‌های فرهنگی، اقتصادی و مردم‌شناسی اروپا متمرکز هستند یافت و نه در مطالعات مردم‌شناسی درباره خاورمیانه که برخی از مشخصه‌های ملّی، مذهبی و قومیتی آن را مستمسکی قرار داده‌اند برای توضیح یا توجیه استمرار این نوع از خشونت در این منطقه. نویسنده کتاب بر این نظر است که وضعیت امروزی خاورمیانه میراث سه دور تاریخی متوالی است که- هرچند با درگیر کردن بازیگران مختلف- همگی در تأسیس و تحکیم قدرت‌هایی سهیم و شریک بوده‌اند که خشونت جمعی را به‌عنوان مهم‌ترین ابزار اعمال حاکمیت خویش به‌کار گرفتند. دوره نخست، با تضعیف امپراتوری عثمانی آغاز می‌شود و با سلطه امپراتوری‌های اروپایی - به‌ویژه انگلستان و فرانسه- بر خاورمیانه پس از پایان جنگ اوّل جهانی خاتمه می‌یابد. در این دور متأخر حیات امپراتوری عثمانی، خاورمیانه- یا آن‌گونه که نویسنده ترجیح می‌دهد آن را بنامد، مشرق- شاهد پرآمدن شیوه‌های خاص حکمرانی مبتنی بر طرد بود و همه بازیگران صحنه را بر این باور رسانده بود که نظامی‌گری، خشونت و آنچه پاکسازی قومی نامیده می‌شد راه‌حل آسیب‌هایی است که از بیرون بر این منطقه وارد آمده بودند.»