کاوه بیات
زندگینامه و معرفی کتاب‌های کاوه بیات
کاوه بیات پژوهشگر، مترجم و تاریخ‌نگاری است که آثار بسیاری را به فارسی ترجمه کرده و همچنین تألیفات متعددی در زمینه‌ی تاریخ دارد. او در مورد تاریخ ایران و قفقاز و هویت ملی کشور، سخنرانی‌های زیادی ارائه داده و در مجلات مختلف، مقاله‌هایی در این زمینه منتشر کرده است که موردتوجه علاقه‌مندان خاص خود قرار گرفته‌اند.
بیوگرافی کاوه بیات
کاوه بیات، نوه‌ی دختری صولت‌الدوله قشقایی، متولد ۱۳۳۳ در تهران است. خاندان وی از چهره‌های شناخته‌شده و معروف در عرصه‌ی سیاست بودند و نامشان در زمان خود بسیار بزرگ بود. جد پدری او زمانی نخست‌وزیر ایران بود و روزگاری یکی از سیاست‌مداران بزرگ ایران به‌حساب می‌آمد؛اما این تمام گذشته‌ی بیات نبود. مادربزرگ پدری وی نیز از نوادگان فتحعلی‌شاه قاجار بود و محمد مصدق دایی پدر او می‌شد. رشد در خانواده‌ای با پیشینه‌ای گره‌خورده با سیاست، به طور طبیعی می‌تواند علاقه به تاریخ و حفظ خاطرات آن دوران را در فرد تقویت کند؛ تاریخی که گاه بر اثر فراموشی و نادیده‌گرفتن، ناپدید می‌شود و نام‌هایی میان هزارتوی روزگار گذشته گم می‌شوند.
بیات تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته‌ی مدیریت و برنامه‌ریزی گذارند و مدتی هم در رشته‌ی تاریخ تحصیل کرد. وی پس از مدتی به تاریخ‌نگاری و پژوهش پرداخت. او مقالاتی در فصلنامه‌ی گفتگو، ماهنامه‌ی جهان کتاب و ماهنامه‌ی اندیشه پویا نوشته است و همچنین دبیر مجموعه‌های «تاریخ معاصر ایران» و «آسیای میانه و قفقاز» در شرکت نشر و پژوهش شیرازه کتاب است.
او تعداد زیادی کتاب تاریخی را به فارسی ترجمه کرده و علاوه‌برآن، گردآوری و ترجمه‌ی مقالات متعددی را نیز بر عهده داشته است. این فعالیت‌ها در کنار آثار تألیفی او، نشان‌دهنده‌ی تلاش‌های گسترده در حوزه‌ی تاریخ و ادبیات است.
عقیده و نظر نویسنده
کاوه بیات که سال‌ها در زمینه‌ی تاریخ قفقاز، کشورهای همسایه و همچنین ایلات محلی به پژوهش پرداخته، معتقد است تاریخ‌های محلی در عین اهمیتی که دارند، وقتی مغتنم و تأثیرگذار می‌شوند که بدون جانب‌داری نوشته شوند و در این زمینه کسی با حب و بغض چیزی ننویسد. او تنوع و تکثر در ایران را اتفاقی خوب می‌داند و بر این عقیده است که در واقع آنچه امروزه هویت ملی ایرانیان را تشکیل داده و این کشور را در مقام یک کشور کهن‌سال از بسیاری دیگر ملل متمایز ساخته، همین تنوع و تکثر است و این اتفاقی بسیار ارزشمند است.
نقد آثار کاوه بیات
وی پژوهشگری است که بیشتر دغدغه‌ی حفظ تاریخ بخشی از ایران را دارد و همچنین در حوزه‌ی قفقاز پژوهش‌های فراوانی انجام داده است. او کوشیده است طی سال‌ها اطلاعاتی موثق جمع‌آوری کند و تاریخ را آن‌گونه که بوده روایت کند. در برخی از کتاب‌های او نکاتی وجود دارد که شاید در کمتر منابع دیگری نمونه‌ای از آن‌ها یافت شود. ژانر کتاب‌هایی که از این نویسنده منتشر شده‌اند، همگی تاریخی و گاه خاطره‌نگاری تاریخی‌اند. او خاطره‌هایی را از بزرگانی جمع‌آوری کرده که خواندنشان خالی‌ازلطف نیست و در فهم بهتر گذشته‌ی ایران کمک زیادی می‌کند. کاوه بیات تلاش بسیاری کرده تا هویت ملی ایران را به‌درستی نشان دهد و چکیده‌ی سال‌ها تحقیق و پژوهش خود را در کتاب‌هایش به مردم ایران هدیه داده است.
مروری بر کتاب‌های تألیفی کاوه بیات
کتاب «عملیات اورامان»
این کتاب مجموعه‌ای است ارزشمند از یادداشت‌ها و گزارش‌هایی که در ۱۸۴ برگ به قطع رحلی، از نایب سرهنگ حاج علی رزم‌آرا منتشر شده است. این گزارش‌ها در واقع بخشی از لشکرکشی‌های ارتش به منطقه‌ی اورامان در پاییز و زمستان سال ۱۳۱۰ شمسی را توضیح می‌دهد که آخرین عملیات از مجموعه لشکرکشی‌های گسترده‌ای بود که از ابتدای تأسیس قشون متحدالشکل ایران در سال ۱۳۰۰ بر ضد چند قدرت عشایری و محلی کشور انجام شده بود و از این نظر بسیار حائز اهمیت بود. این کتاب به کوشش کامبیز رزم‌آرا و کاوه بیات توسط انتشارات شیرازه کتاب ما منتشر و چاپ دوم آن در سال ۱۳۹۴ وارد بازار شد.
کتاب «نبرد سمیرم»
موضوع اصلی این کتاب، شورشی است که ایلات جنوب بر ضد دولت در سال‌های بعد از شهریور ۱۳۲۰ انجام دادند. نبرد سمیرم در واقع جنگی سخت و وحشت‌انگیز بود که در اوایل تیرماه ۱۳۲۲ بین نیروهای قشقایی بویراحمد ازیک‌طرف و یک ستون از قوای لشکر اصفهان از سوی دیگر رخ داد. کتاب نبرد سمیرم به بررسی ابعاد این نبرد سخت و سنگین می‌پردازد و توضیح می‌دهد که زمینه‌های شکل‌گیری جنگ چه بود و چرا چنین اتفاقی رخ داد. انتشارات خجسته این کتاب را در سال ۱۳۹۹ منتشر کرده است.
کتاب «کودتای لاهوتی»
بسیاری از افراد لاهوتی را با شعرها و مجموعه‌ای از غزلیات وی می‌شناسند و اشعارش را شنیده‌اند؛ اما شاید کمتر کسی بداند که این مرد عرصه‌ی ادبیات و فرهنگ، دورانی هم به نظامی‌گری پرداخته است. وی زمانی رئیس ژاندارمری بود و در کودتایی نیز نقش اصلی را ایفا کرد. لاهوتی هم‌زمان با اوج گرفتن نامش به‌عنوان شاعری انقلابی، با حرکاتی ضد کمونیستی و علیه خود مواجه شد. مهم‌ترین کاری که ضد وی انجام شد، انتشار نوشته‌ای بود با نام «زندگانی من» که آمیخته‌ای از دروغ و راست بود و برای تخریب لاهوتی در بعدی وسیع استفاده شد.
در کتاب حاضر تلاش شده است تا به بررسی دو دوره‌ی مشخص از زندگی لاهوتی پرداخته شود و با استفاده از اسناد و مدارکی که شاید تابه‌حال موردتوجه قرار نگرفته‌اند و همچنین مدارکی که جدید به دست آمده‌اند، دیدی درست و واقعی از زندگی لاهوتی ارائه شود. انتشارات شیرازه کتاب ما این کتاب را در سال ۱۳۹۸ منتشر کرده است.
کتاب «پان ترکیسم و ایران»
درباره‌ی واژه‌ی پان ترکیسم زیاد شنیده‌ایم. اما اصل این واژه به چه معنی است و از چه زمانی وارد ایران شد؟ چه شد که ناگهان ناسیونالیسم ترک از کشور همسایه برآمد و تلاش کرد تا هویت ایرانی را تخریب کند؟ کاوه بیات در این کتاب به بررسی همه‌ی ابعاد این موضوع پرداخته است. انتشارات شیرازه کتاب ما، کتاب پان‌ترکیسم و ایران را در سال ۱۳۹۵ منتشر کرده است.
کتاب «از پست‌وبلند قشقایی»
این کتاب خاطرات مختار خان گرگین پور است که به کوشش کاوه بیات، توسط نشر نامک در سال ۱۴۰۱ منتشر شد. مختار خان یکی از نزدیکان و کارگزاران خاص اسماعیل‌خان سردار عشایر، صولت الدوله بود. خاطراتی که از او برجای‌مانده بسیار جالب و خواندنی است.
ترجمه‌های کاوه بیات
کتاب «سقوط فرقه‌ی دموکرات آذربایجان»
این کتاب، مجموعه‌ای است از گزارش‌های ایالات متحده‌ی آمریکا و بریتانیا که درباره‌ی فرازوفرود فرقه‌ی دموکرات آذربایجان در فاصله‌ی پاییز ۱۳۲۴ تا پاییز ۱۳۲۵ اتفاق افتاده است. انتشارات شیرازه کتاب ما، این کتاب را با ترجمه و گردآوری کاوه بیات در سال ۱۳۹۷ منتشر کرده است.
کتاب «شمال شرق فارس در آتش»
انتشارات شیرازه کتاب ما، در سال ۱۴۰۱ این کتاب را منتشر کرده است. لیوتنان کلنل اورتون، لیوتنان کلنل ال. فاران، میجر جی. پی گرنت و دیگران کتاب شمال شرق فارس در آتش را نوشته‌اند. این کتاب، مجموعه‌ای از گزارش‌هایی است که در مورد عملیات پلیس جنوب ضد گروهی از عشایر انجام شد.
کتاب «نبرد سردارآباد»
ژاک کایالوف این کتاب را نوشته است. وقایع آن مربوط به اوایل خرداد ۱۲۹۷ و یکی از مراحل پایانی جنگ اول جهانی است. زمانی که نیرویی محدود ارمنی موفق شد در حوالی سردارآباد پیشروی نظامیان عثمانی را متوقف کند. انتشارات شیرازه کتاب ما، این کتاب را منتشر کرده است.
کتاب «قفقاز در تاریخ معاصر»
این کتاب شامل مجموعه‌ای از مقالاتی است که توسط ریچارد هوانسیان، فرانسوا ژرژن، هارون ییلماز، پل دومون و دیگران نوشته شده و توسط انتشارات شیرازه کتاب ما به چاپ رسیده است. این کتاب در واقع تجدید چاپ مجموعه‌ای از مقالات درباره‌ی تاریخ معاصر قفقاز است که در گذشته با همین عنوان ترجمه شده بود، ولی اکنون با اضافه‌شدن چند مقاله‌ی دیگر مجدد به چاپ رسیده است.
