کتاب یادداشت های پایان قرن

کتاب الکترونیکی «یادداشت‌های پایان قرن» نوشتهٔ زهره روحی اثری در حوزهٔ جامعه‌شناسی و فلسفه است که نشر اندیشه احسان آن را منتشر کرده است. این کتاب مجموعه‌ای از مقالات و نقدها دربارهٔ نظریات مدرن و تحولات فکری و اجتماعی ایران در دهه‌های پایانی قرن چهاردهم خورشیدی است. نویسنده با رویکردی تحلیلی، به بررسی موضوعاتی چون اقتدار، هویت، هرمنوتیک، ساختارگرایی، اگزیستانسیالیسم، روانکاوی، مدرنیته و مسئلهٔ پیری و مرگ می‌پردازد و تلاش می‌کند تصویری از دغدغه‌های روشنفکری و تحولات علوم انسانی در ایران معاصر ارائه دهد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب یادداشت های پایان قرن

«یادداشت‌های پایان قرن» اثری ناداستانی و تحلیلی است که در قالب مجموعه‌ای از مقالات و نقدها، به بررسی جریان‌های فکری و اجتماعی ایران در دهه‌های پایانی قرن چهاردهم می‌پردازد. زهره روحی، نویسندهٔ کتاب، با انتخاب موضوعاتی متنوع از اقتدار و هویت تا روانکاوی و مدرنیته، تلاش کرده است تصویری از تحولات اندیشه و جامعه در ایران معاصر ارائه دهد. ساختار کتاب به‌گونه‌ای است که هر فصل به یکی از موضوعات کلیدی علوم انسانی و اجتماعی اختصاص یافته و در هر بخش، با ارجاع به نظریه‌پردازان برجسته‌ای چون آرنت، بوردیو، فروید، مارکس، وبر، آلتوسر و دیگران، مباحثی بنیادین دربارهٔ قدرت، فرهنگ، ساختار، سوژه، بدنمندی، پیری و مرگ مطرح می‌شود. این کتاب در دوره‌ای نوشته شده که جامعهٔ ایران شاهد تغییرات گسترده در حوزهٔ اندیشه و نشر بوده و نویسنده با نگاهی انتقادی، به نقش روشنفکران، مترجمان و پژوهشگران در شکل‌دهی به قلمرو عمومی و گسترش علوم انسانی خارج از فضای دانشگاهی می‌پردازد. «یادداشت‌های پایان قرن» نه‌تنها به تحلیل نظریات غربی می‌پردازد، بلکه آن‌ها را در بستر اجتماعی و تاریخی ایران بازخوانی می‌کند و به پرسش‌هایی دربارهٔ هویت، اقتدار، و امکان‌های کنشگری در جامعهٔ معاصر پاسخ می‌دهد.

خلاصه کتاب یادداشت های پایان قرن

کتاب «یادداشت‌های پایان قرن» مجموعه‌ای از مقالات و نقدهای تحلیلی است که به بررسی تحولات فکری و اجتماعی ایران در دهه‌های پایانی قرن چهاردهم خورشیدی می‌پردازد. نویسنده با انتخاب موضوعاتی چون اقتدار، هویت، هرمنوتیک، ساختارگرایی، اگزیستانسیالیسم، روانکاوی، مدرنیته و مسئلهٔ پیری و مرگ، تلاش می‌کند روند تغییرات اندیشه و جامعه را در این دوره به تصویر بکشد. در فصل نخست، بحث اقتدار و اتوریته در فرهنگ ایران و نقش دولت در شکل‌دهی به هویت ملی و فرهنگی مطرح می‌شود. نویسنده با ارجاع به دیدگاه‌هایی از ناصر فکوهی و جلال ستاری، به نقد نقش دولت در کنترل فرهنگ و بحران هویت در جوامع جهان‌سومی می‌پردازد و بر اهمیت تفویض اختیار به قلمرو عمومی تأکید دارد. در ادامه، نظریهٔ اتوریتهٔ هانا آرنت و ساختارشکنی اقتدار دولت از منظر پی‌یر بوردیو بررسی می‌شود. نویسنده با تحلیل دیدگاه‌های آرنت دربارهٔ اتوریته و سنت، و بوردیو دربارهٔ عادت‌واره‌ها و بازتولید قدرت در ساختارهای اجتماعی، به نقش دانشگاه، دولت و قلمرو عمومی در بازتولید یا نقد اقتدار می‌پردازد. فصل‌های بعدی به موضوعاتی چون رابطهٔ هرمنوتیک و ساختار، امتزاج افق‌ها میان متفکران مدرن و پیشامدرن، اگزیستانسیالیسم و تأثیر آن بر اندیشهٔ ایرانی، روانکاوی فروید و نسبت آن با مدرنیته، و نقد مدرنیته از منظر مارکس، وبر و هاروی اختصاص یافته است. در فصل پایانی، مسئلهٔ پیری و مرگ به‌عنوان دغدغه‌ای اجتماعی و فلسفی در بستر تحولات معاصر ایران بررسی می‌شود. در مجموع، کتاب با رویکردی انتقادی و تحلیلی، به بازخوانی نظریات غربی در زمینهٔ علوم انسانی و اجتماعی می‌پردازد و آن‌ها را در بستر جامعهٔ ایران معاصر بازتفسیر می‌کند. دغدغهٔ اصلی اثر، فهم موقعیت کنشگران، روشنفکران و پژوهشگران ایرانی در مواجهه با قدرت، هویت و تحولات اجتماعی است.

چرا باید کتاب یادداشت های پایان قرن را بخوانیم؟

این کتاب برای کسانی که به دنبال فهم عمیق‌تر تحولات فکری و اجتماعی ایران معاصر هستند، فرصتی فراهم می‌کند تا با جریان‌های اصلی اندیشه در دهه‌های اخیر آشنا شوند. «یادداشت‌های پایان قرن» با گردآوری مقالات و نقدهایی دربارهٔ اقتدار، هویت، ساختار، روانکاوی و مدرنیته، امکان مقایسه و بازخوانی نظریات غربی در بستر جامعهٔ ایرانی را فراهم می‌آورد. خواننده با مطالعهٔ این اثر می‌تواند با چالش‌های روشنفکری، نقش قلمرو عمومی، و تأثیر علوم انسانی بر تحولات اجتماعی ایران آشنا شود و به پرسش‌هایی دربارهٔ هویت، قدرت و امکان‌های کنشگری در جامعهٔ امروز پاسخ دهد. این کتاب همچنین برای علاقه‌مندان به جامعه‌شناسی، فلسفه و مطالعات فرهنگی، منبعی برای تأمل و گفت‌وگو دربارهٔ وضعیت علوم انسانی و اجتماعی در ایران است.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب به دانشجویان و پژوهشگران حوزه‌های جامعه‌شناسی، فلسفه، علوم انسانی و مطالعات فرهنگی پیشنهاد می‌شود. همچنین برای علاقه‌مندان به نقد اجتماعی، روشنفکران و کسانی که دغدغهٔ هویت، اقتدار، مدرنیته و تحولات فکری ایران معاصر را دارند، مفید است. این اثر برای کسانی که به دنبال تحلیل انتقادی نظریات غربی در بستر جامعهٔ ایرانی هستند، مناسب خواهد بود.

بخشی از کتاب یادداشت های پایان قرن

«یکی از مشکلات کشورهای جهان‌سوم (و ازجمله ایران)، این توقع مردم است که دولت متولی فرهنگ ملی باشد (فکوهی، ۱۳۹۱) و دولت‌های جهان‌سومی به‌دلیل سلطه در بخش‌های فرهنگی و فقدان تفویض اختیار رسمی به قلمرو عمومی، خودبه‌خود به این توقع دامن می‌زنند (فکوهی؛ فرهنگ و زندگی روزمره ۱۶). حال آنکه طبق تعاریف و ویژگی‌هایی که از «دولت ملی» می‌شناسیم اختیار و اقتدار آن می‌باید معطوف به قلمرو عمومی و به‌طور مشخص در جهت رفاه عمومی باشد. فی‌المثل در حوزهٔ بهداشت عمومی، حمل‌ونقل و تسهیلات عمومی (همانجا)؛ اما باتوجه‌به توقع شکل‌یافته، می‌توان گفت در این‌گونه کشورها (جهان‌سومی‌ها یا درحال‌رشد)، ما نه‌تنها با جوامع مدنی ناتوان روبه‌روایم؛ بلکه به‌دلیل ورود اقتدار دولت به قلمرو عمومی، با دولت ملی ناکارآمد نیز مواجه‌ایم. تنها ازاین‌رو که تقسیم وظایف (که در جوامع مدرن به‌طور عرفی برای قلمرو عمومی (مردم) و دولت وجود دارد)، در اینجا درک نشده است و به قول فکوهی در جایی که باید این دو عنصر دیده شوند، قرار ندارند و نقشی را که باید تقبل کنند، به عهده ندارند. پس همان طور که به تجربه می‌بینیم با جامعه‌ای روبه‌رو می‌شویم که هویتِ فرهنگی و ملی خود را بحران‌زده احساس می‌کند. آن‌هم در عصر مدرنی که تأویل و تفسیر در خصوص هویت یا موقعیت‌های هویت‌ساز سمت‌وسویی تأمل‌گرا یافته است، حال آنکه دولت برای حفاظت از چارچوب اقتدار خود بالاجبار ناچار است دائم به گذشته‌ای که قابل کنترل و نظارت است نظر داشته باشد.»