کتاب دولت‌ های ترک - ایرانی

کتاب دولت‌های ترک-ایرانی (غزنویان، سلجوقیان، خوارزمشاهیان) نوشتهٔ محسن جعفری و توسط گروه انتشاراتی ققنوس منتشر شدهه است. ششمین جلد از مجموعهٔ «تاریخ ایران‌زمین» است. این اثر به بررسی تاریخ، فرهنگ و تمدن ایران در دورهٔ فرمانروایی دولت‌های ترک - ایرانی می‌پردازد و نقش ایرانیان و ترکان را در شکل‌گیری و ادارهٔ این دولت‌ها واکاوی می‌کند. نسخهٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب دولت‌ های ترک - ایرانی

کتاب دولت‌ های ترک - ایرانی تصویری جامع از دوره‌ای مهم در تاریخ ایران ارائه می‌دهد که با ورود و قدرت‌گیری اقوام ترک در ساختار سیاسی و اجتماعی ایران همراه بود. نویسنده با تکیه بر پژوهش‌های دانشگاهی و منابع معتبر، روند شکل‌گیری دولت‌های غزنوی، سلجوقی و خوارزمشاهی را از آغاز تا فروپاشی دنبال می‌کند. کتاب دولت‌ های ترک - ایرانی به بررسی زمینه‌های تاریخی، اجتماعی و فرهنگی این دولت‌ها می‌پردازد و نشان می‌دهد چگونه ترکان، با وجود تبار و پیشینهٔ کوچ‌نشینی، به تدریج جذب فرهنگ ایرانی شدند و زبان و هنر ایرانی را در گستره‌ای وسیع گسترش دادند. کتاب دولت‌ های ترک - ایرانی علاوه بر روایت رویدادهای سیاسی، به ساختارهای اداری، روابط قدرت، نقش وزیران ایرانی و تأثیرات متقابل فرهنگ‌ها توجه دارد. همچنین، کتاب دولت‌ های ترک - ایرانی به پیامدهای ورود ترکان به ایران، از جمله تغییرات در ساختار قدرت، پیدایش دولت‌های قبیله‌ای و گسترش زبان فارسی در مناطق مختلف، می‌پردازد. کتاب دولت‌ های ترک - ایرانی برای علاقه‌مندان به تاریخ ایران و تحولات فرهنگی و سیاسی آن، تصویری روشن از یکی از پرچالش‌ترین ادوار تاریخی کشور ارائه می‌دهد.

خلاصه کتاب دولت‌ های ترک - ایرانی

کتاب دولت‌ های ترک - ایرانی با بررسی ریشه‌های تاریخی حضور ترکان در ایران آغاز می‌شود و نشان می‌دهد چگونه اقوام ترک از استپ‌های آسیای میانه به تدریج به مرزهای ایران نزدیک شدند و پس از فتوحات اسلامی، نقش نظامی و سیاسی پررنگی در ساختار خلافت عباسی و دولت‌های ایرانی یافتند. نخستین دولت بزرگ ترک در ایران، غزنویان، توسط غلامان ترک پایه‌گذاری شد و با وجود تبار ترکی، به حمایت از زبان و فرهنگ ایرانی پرداخت. پس از آن، سلجوقیان با عبور از آمودریا و پیروزی بر غزنویان، ساختار جدیدی از حکومت را شکل دادند که در آن سلطان ترک و وزیر ایرانی با همکاری یکدیگر کشور را اداره می‌کردند. این همکاری به پیدایش دولت‌های موسوم به ترک - ایرانی انجامید. کتاب به پیامدهای ورود ترکان به ایران، از جمله فروپاشی ساختارهای سنتی قدرت، پیدایش دولت‌های قبیله‌ای، و گسترش زبان و ادبیات فارسی در سرزمین‌های وسیع اشاره می‌کند. همچنین، نقش وزیران ایرانی، به ویژه خواجه نظام‌الملک، در تثبیت ساختار اداری و فرهنگی دولت سلجوقی و تأثیر آن بر تداوم سنت‌های ایرانی بررسی می‌شود. در ادامه، کتاب دولت‌ های ترک - ایرانی به ظهور خوارزمشاهیان و اوج و سقوط آن‌ها در مواجهه با حملهٔ مغول می‌پردازد. کتاب دولت‌ های ترک - ایرانی، ضمن روایت رویدادهای سیاسی و نظامی، به تحولات اجتماعی، مذهبی و فرهنگی این دوره نیز توجه دارد و نشان می‌دهد چگونه تعامل و کشمکش میان عناصر ترک و ایرانی، چهرهٔ ایران را برای قرن‌ها دگرگون ساخت.

چرا باید کتاب دولت‌ های ترک - ایرانی را خواند؟

کتاب دولت‌ های ترک - ایرانی با روایتی مستند و تحلیلی، دوره‌ای سرنوشت‌ساز از تاریخ ایران را بررسی می‌کند که در آن تعامل و تقابل میان فرهنگ ایرانی و قدرت نظامی ترکان، ساختار سیاسی و فرهنگی کشور را دگرگون کرد. مطالعهٔ این اثر به درک بهتر ریشه‌های تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران در قرون میانه کمک می‌کند و نشان می‌دهد چگونه زبان و فرهنگ ایرانی در دل دولت‌های ترک‌تبار تداوم یافت و حتی گسترش پیدا کرد. همچنین، کتاب دولت‌ های ترک - ایرانی با پرداختن به نقش وزیران ایرانی و ساختارهای اداری، تصویری از چگونگی مدیریت و ادارهٔ سرزمین‌های پهناور در این دوره ارائه می‌دهد.

خواندن کتاب دولت‌ های ترک - ایرانی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

کتاب دولت‌ های ترک - ایرانی برای دانشجویان و پژوهشگران تاریخ ایران، علاقه‌مندان به تحولات سیاسی و فرهنگی قرون میانه و کسانی که به دنبال شناخت ریشه‌های تعامل اقوام و فرهنگ‌ها در ایران هستند، مناسب است. همچنین برای کسانی که دغدغهٔ فهم چرایی گسترش زبان فارسی و شکل‌گیری دولت‌های قبیله‌ای را دارند، اثری کاربردی به شمار می‌آید.

بخشی از کتاب دولت‌ های ترک - ایرانی

«۱. سنت‌های قبیله‌ای و تقسیم سرزمین‌ها: دودمان سلجوقی رهبرانی قبیله‌ای بودند که در مدت کوتاهی فرمانروای قلمروی پهناور از سیردریا تا دریای مدیترانه شدند، به همین دلیل سنت‌های قبیله‌ای در میان آن‌ها بسیار قدرتمند بود. بخش بزرگی از این سنت‌ها با سنت پادشاهی تمرکزگرای ایرانی در تضاد کامل بود، از جمله در سنت پادشاهی ایرانی تنها پادشاه بر همهٔ قلمرو پادشاهی حق حاکمیت داشت و این حق از پادشاه به جانشینش انتقال می‌یافت، ولی فرمانروایی در سنت قبیله‌ای بر پایهٔ نوعی «حق اشتراک دودمانی» بود و همهٔ اعضای دودمانِ فرمانروا در قلمرو پادشاهی سهیم می‌شدند و بخشی از قلمرو به آن‌ها واگذار می‌گردید. این سنت برای تقسیم یورت (چراگاه) در استپ‌های آسیا کاربرد داشت، ولی ترکان و مغولان آن را برای تقسیم سرزمین‌های پهناور و شهرهای بزرگ نیز به کار گرفتند!

از همان آغاز کارِ سلجوقیان، هر منطقه به یکی از اعضای دودمان سلجوقی واگذار می‌شد و این فرمانروایی در بسیاری از موارد ماهیت موروثی می‌یافت. همچنین در جریان لشکرکشی به سوریه و آناتولی هر یک از اعضای دودمان سلجوقی که شهر مهمی را تصرف می‌کرد فرمانروای آن می‌شد. این امیران محلی در دوران سلطان‌های قدرتمند سلجوقی و وزیران پرنفوذ ایرانی تا حد زیادی فرمانبردار بودند، ولی همین که اوضاع آشفته شد، به‌سرعت خودسری پیشه کردند و قلمرو خود را مستقل کردند.»