کتاب عصر گفتمان

کتاب عصر گفتمان نوشته حسن بشیر که توسط انتشارات سیمای شرق منتشر شده، مجموعه‌ای از مقالات تحلیلی درباره‌ی مفهوم گفتمان و نقش آن در تحولات اجتماعی، فرهنگی و رسانه‌ای معاصر است. این کتاب به بررسی ابعاد مختلف گفتمان، از جمله گفتمان‌سازی، جامعه‌شناسی گفتمانی، نقش رسانه‌ها و فرهنگ و نمونه‌های عینی در جامعه‌ی ایران پرداخته است. عصر گفتمان برای علاقه‌مندان به علوم اجتماعی، ارتباطات و مطالعات فرهنگی قابل‌توجه است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب عصر گفتمان

کتاب عصر گفتمان مجموعه‌ای از ۲۰ مقاله است که طی سه سال در ماهنامه‌ی مدیریت ارتباطات منتشر شده‌اند و سپس با ویرایش‌هایی به‌صورت کتاب درآمده‌اند. این اثر به بررسی مفهوم گفتمان در بستر جهانی‌شدن و عصر ارتباطات می‌پردازد و تلاش می‌کند تحولات معنایی، اجتماعی و فرهنگی را از زاویه‌ی گفتمان تحلیل کند. حسن بشیر با اشاره به اهمیت گفتمان در عصر حاضر، آن را مفهومی سیال و چندلایه می‌داند که در تعامل با رسانه‌ها، فرهنگ و قدرت شکل می‌گیرد و بر ساختارهای اجتماعی و هویتی تأثیر می‌گذارد. کتاب به موضوعاتی چون گفتمان انتخابات، جامعه‌شناسی مردمی، گفتمان شهادت، نقش رسانه‌ها، خواندن به‌مثابه‌ی قدرت گفتمانی و نمونه‌های عینی مانند راهپیمایی اربعین و زلزله‌ی کرمانشاه می‌پردازد. عصر گفتمان با رویکرد میان‌رشته‌ای، مفاهیم نظری را با مثال‌های اجتماعی و فرهنگی پیوند می‌زند و به بررسی چگونگی شکل‌گیری، تداوم و تغییر گفتمان‌ها در جامعه‌ی ایرانی و جهان معاصر می‌پردازد.

خلاصه کتاب عصر گفتمان

کتاب عصر گفتمان باتکیه‌بر مفهوم گفتمان، تلاش می‌کند تا نشان دهد چگونه معنا، هویت و قدرت در بستر تعاملات اجتماعی و رسانه‌ای شکل می‌گیرند. نویسنده ابتدا گفتمان را به‌عنوان یک جریان فکری و معنایی معرفی می‌کند که فراتر از واژه یا اصطلاح، به ساختارهای عمیق‌تر اجتماعی و فرهنگی پیوند خورده است. در ادامه، به نقش رسانه‌ها در خلق و بازتولید گفتمان‌ها پرداخته می‌شود و نشان داده می‌شود که رسانه‌ها نه‌فقط ابزار انتقال پیام، بلکه خود به‌عنوان فرهنگ و عامل شکل‌دهنده‌ی گفتمان عمل می‌کنند. کتاب به بررسی نمونه‌های عینی مانند گفتمان انتخابات، گفتمان شهادت، گفتمان اربعین و واکنش‌های اجتماعی به بحران‌هایی مانند زلزله می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه این رویدادها بستری برای شکل‌گیری و رقابت گفتمان‌های مختلف فراهم می‌کنند. 

کتاب همچنین به موضوع خواندن و مطالعه به‌عنوان قدرت گفتمانی پرداخته می‌شود و خواندن نه‌فقط به‌عنوان مهارت فردی، بلکه به‌عنوان کنشی اجتماعی و فرهنگی با پیامدهای هویتی و معنایی تحلیل می‌شود. در بخش‌هایی از کتاب، نویسنده به جامعه‌شناسی گفتمانی، نقش ایدئولوژی، هویت و قدرت در شکل‌گیری گفتمان‌ها و اهمیت تحلیل میان‌رشته‌ای برای فهم تحولات اجتماعی اشاره می‌کند. پیام اصلی کتاب این است که در عصر ارتباطات و جهانی‌شدن، گفتمان‌ها نقش محوری در تبیین و تغییر واقعیت‌های اجتماعی دارند و فهم آن‌ها برای تحلیل جامعه معاصر ضروری است.

چرا باید کتاب عصر گفتمان را خواند؟

کتاب عصر گفتمان با رویکردی تحلیلی و میان‌رشته‌ای، به یکی از مفاهیم کلیدی علوم انسانی و اجتماعی یعنی گفتمان می‌پردازد و آن را در بستر تحولات معاصر ایران و جهان بررسی می‌کند. خواننده با مطالعه‌ی این اثر با نحوه‌ی شکل‌گیری، رقابت و تأثیرگذاری گفتمان‌ها در عرصه‌های مختلف اجتماعی، فرهنگی و رسانه‌ای آشنا می‌شود و می‌تواند درک عمیق‌تری از نقش زبان، رسانه و قدرت در جامعه‌ی امروز به دست آورد. مثال‌های متنوع و تحلیل‌های کاربردی کتاب، آن را به منبعی مناسب برای پژوهشگران، دانشجویان و علاقه‌مندان به مطالعات اجتماعی و فرهنگی تبدیل کرده است.

خواندن کتاب عصر گفتمان را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعه‌ی این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران علوم اجتماعی، ارتباطات، مطالعات فرهنگی و رسانه، فعالان حوزه‌ی فرهنگ و رسانه و هر کسی که به تحلیل تحولات اجتماعی و معنایی در جامعه علاقه‌مند است، مفید خواهد بود؛ همچنین این کتاب به کسانی که دغدغه‌ی فهم نقش رسانه‌ها و گفتمان‌ها در شکل‌دهی به هویت و قدرت اجتماعی دارند، پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب عصر گفتمان

«در همین عصر اطلاعات در سطح وسیعی منتشر می‌شوند. اندیشه‌ها، رویکردها، نظریات، تحلیل‌ها و ارزیابی‌ها در دسترس همه می‌باشد. این تحول یک تحول اساسی در وضعیت کنونی جهان است. بر پایه این تحول مفهوم «جهانی شدن» متولد می‌شود. جهانی شدن در حقیقت، جهانی شدن ارتباطات در همه سطوح اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، دینی و غیره می‌باشد. مفهوم «گفتمان» نیز در همین شرایط خاص متولد می‌شود. در حقیقت گفتمان در شرایط کنونی جهان به یک «مفهوم جهانی» تبدیل شده است. اگر چه تاریخچه ظهور این مفهوم در سطح جهان به شکل دقیق مشخص نیست، اما در ایران ظهور این واژه مدیون داریوش آشوری است که در یکی از مقاله‌های خود، تحت عنوان «نظریه غرب‌زدگی و بحران تفکر در ایران» برای اولین بار این مفهوم را به کار برده است (آشوری، ۱۳۶۸: ۴۵۴). به دلیل اهمیت گفتمان، عصر کنونی را می‌توان «عصر گفتمان» و «عصر تحلیل‌های گفتمانی» نامید. عصر خروج از متن و حضور مداوم در فرامتن است. عصر کشف ناگفته‌های پنهان از لابه‌لای متون اجتماعی است. و بالاخره عصر کشف معناها در هزار توی پیچیدگی‌های پارادایم‌های گفتمانی است.»