کتاب قوه مجریه و قانون اساسی

معرفی کتاب قوه مجریه و قانون اساسی

کتاب الکترونیکی «قوه مجریه و قانون اساسی» (مجموعه مقالات علمی و پژوهشی)، با گردآوری علی فتاحی‌زفرقندی و همکاری پژوهشکده شورای نگهبان، به بررسی ابعاد حقوقی و فقهی قوه مجریه در نظام جمهوری اسلامی ایران می‌پردازد. این اثر مجموعه‌ای از مقالات نویسندگان مختلف است که جایگاه، صلاحیت‌ها، نظارت‌ها و چالش‌های قوه مجریه را در چارچوب قانون اساسی تحلیل می‌کند. نسخه الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب قوه مجریه و قانون اساسی

این کتاب مجموعه‌ای از مقالات تخصصی است که به موضوع قوه مجریه در نظام جمهوری اسلامی ایران می‌پردازد. مقالات گردآوری‌شده در این اثر، عمدتاً در فصلنامه دانش حقوق عمومی منتشر شده‌اند و اکنون با تدوین موضوعی، در قالب یک مجموعه علمی ارائه شده‌اند. کتاب به چهار محور اصلی ساختار، صلاحیت‌ها، نظارت‌ها و چالش‌های قوه مجریه می‌پردازد و تلاش دارد با رویکرد تطبیقی و تحلیلی، نقاط قوت و ضعف نظام اجرایی کشور را بررسی کند. نویسندگان مقالات، از منظرهای نظری و کاربردی به موضوعاتی چون استقلال دولت، تفکیک قوا، نظارت بر مقررات دولتی، نظام برنامه‌ریزی، نقش شورای‌عالی اداری و چالش‌های تصویب‌نامه‌های دولتی پرداخته‌اند. همچنین، ارتباط قوه مجریه با سایر ارکان حکومت و جایگاه آن در ساختار حقوقی جمهوری اسلامی ایران، از جمله موضوعات محوری کتاب است. این اثر بستری برای گفت‌وگوی علمی و پژوهش‌های بیشتر در حوزه حقوق اساسی و اجرایی فراهم می‌کند و مخاطبان اصلی آن پژوهشگران، دانشجویان و صاحب‌نظران حقوق عمومی هستند.

خلاصه کتاب قوه مجریه و قانون اساسی

این کتاب با گردآوری مقالات متعدد، به بررسی جایگاه و کارکرد قوه مجریه در نظام جمهوری اسلامی ایران می‌پردازد. نویسندگان در مقالات مختلف، ابتدا به تبیین مفاهیم بنیادین مانند استقلال دولت و تفکیک قوا می‌پردازند و سپس با تحلیل اصول قانون اساسی، شاخص‌های حقوقی و فقهی استقلال قوه مجریه را استخراج می‌کنند. در ادامه، معیارهای تشخیص امور تقنینی و اجرایی، نقش شورای نگهبان در تفسیر و نظارت بر مصوبات دولت، و چالش‌های تصویب‌نامه‌ها و مقررات دولتی بررسی می‌شود. برخی مقالات به مقایسه تطبیقی نظام اجرایی ایران با سایر کشورها مانند فرانسه می‌پردازند و نقاط اشتراک و افتراق را تحلیل می‌کنند. همچنین، موضوعاتی چون نظارت بر مقررات دولتی، صلاحیت شورای‌عالی اداری، تکلیف دولت در حذف تشکیلات غیرضرور، حدود دخالت دولت در سازمان تأمین اجتماعی و معضل انتخاب رئیس کل بانک مرکزی از منظر حقوق اساسی مورد واکاوی قرار گرفته‌اند. در مجموع، کتاب تلاش می‌کند با ارائه تحلیل‌های فقهی و حقوقی، چارچوبی برای فهم بهتر صلاحیت‌ها و محدودیت‌های قوه مجریه و ارتباط آن با سایر قوا و نهادهای حکومتی ارائه دهد.

چرا باید کتاب قوه مجریه و قانون اساسی را خواند؟

این کتاب با گردآوری مقالات تخصصی از پژوهشگران حوزه حقوق عمومی، تصویری جامع از جایگاه قوه مجریه در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران ارائه می‌دهد. تحلیل‌های تطبیقی، بررسی چالش‌های اجرایی و تفسیر اصول قانون اساسی از منظر شورای نگهبان، به مخاطب کمک می‌کند تا با ابعاد نظری و عملی قوه مجریه و ارتباط آن با سایر قوا آشنا شود. همچنین، پرداختن به موضوعاتی مانند استقلال دولت، تفکیک قوا و نظارت بر مقررات دولتی، این اثر را به منبعی مفید برای پژوهش و آموزش در حوزه حقوق اساسی تبدیل کرده است.

خواندن کتاب قوه مجریه و قانون اساسی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران حقوق عمومی، علاقه‌مندان به حقوق اساسی، و افرادی که به ساختار و کارکرد قوه مجریه در ایران علاقه دارند، مناسب است. همچنین برای کسانی که دغدغه فهم چالش‌های اجرایی و نظارتی در نظام حقوقی ایران را دارند، مطالعه این اثر توصیه می‌شود.

فهرست کتاب قوه مجریه و قانون اساسی

- شاخص‌های فقهی حقوقی استقلال دولت؛ با تأکید بر حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران: بررسی مبانی استقلال دولت در قانون اساسی و استخراج شاخص‌های فقهی و حقوقی مرتبط با استقلال و نفی سلطه.- معیارهای تشخیص و محدوده امور تقنینی و اجرایی در آراء شورای نگهبان: تحلیل معیارهای تفکیک امور تقنینی و اجرایی و نقش شورای نگهبان در تفسیر این حوزه‌ها.- بررسی تطبیقی تفکیک ماهوی قوای مقننه و مجریه در رویه مراجع صیانت از قانون اساسی ایران و فرانسه: مقایسه تطبیقی ساختار قوا و نقش نهادهای نظارتی در ایران و فرانسه.- قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و نظام برنامه‌ریزی: بررسی جایگاه برنامه‌ریزی در ساختار حقوقی و اجرایی کشور.- نظارت بر مقررات دولتی (اصول ۸۵ و ۱۳۸ قانون اساسی): واکاوی نقش نظارتی بر مقررات دولتی و تفسیر اصول مربوطه.- تحلیل نقاط ابهام تصویب اساسنامه‌ها به‌وسیله دولت مبتنی بر اصل ۸۵ قانون اساسی: بررسی چالش‌های حقوقی تصویب اساسنامه‌ها و نقش دولت.- آسیب‌شناسی مغایرت‌های تصویب‌نامه‌های دولت در رسیدگی رئیس مجلس شورای اسلامی: تحلیل موارد مغایرت و نقش رئیس مجلس در نظارت.- اعمال نظارت‌ناپذیر قضایی دولت: بررسی حوزه‌هایی که نظارت قضایی بر دولت امکان‌پذیر نیست.- صلاحیت شورای‌عالی اداری در تأسیس، ادغام و انحلال دستگاه‌های اجرایی: تبیین نقش شورای‌عالی اداری در ساختار اجرایی کشور.- درآمدی بر تکلیف دولت در حذف تشکیلات غیرضرور: بررسی وظایف دولت در اصلاح ساختار اداری.- حدود صلاحیت قوای مقننه و مجریه در تصویب قراردادهای بین‌المللی: تحلیل مرزهای صلاحیتی قوا در حوزه قراردادهای بین‌المللی.- معضل انتخاب رئیس کل بانک مرکزی در نظام حقوق اساسی ایران: واکاوی چالش‌های حقوقی انتخاب رئیس کل بانک مرکزی.- حدود دخالت دولت در سازمان تأمین اجتماعی با تأکید بر استقلال اداری و مالی: بررسی نقش دولت در سازمان تأمین اجتماعی و اهمیت استقلال آن.

بخشی از کتاب قوه مجریه و قانون اساسی

«قوه مجریه به‌عنوان یکی از ارکان اصلی نظام جمهوری اسلامی ایران، جایگاهی بنیادین در ساختار حقوقی و اجرایی کشور دارد. قانون اساسی جمهوری اسلامی، ضمن ترسیم جایگاه این قوه، آن را به‌عنوان بازوی اجرایی نظام و مسئول اجرای قوانین معرفی کرده است. در عین حال، ارتباط قوه مجریه با سایر ارکان حکومت، به‌ویژه مقام رهبری و قوای دیگر در قالب اصول متعدد قانون اساسی مشخص شده است. این ارتباط، ترکیبی از همکاری و نظارت را به تصویر می‌کشد که هم‌زمان، تضمین‌کننده انسجام نظام و پیشگیری از انحراف از اصول قانون اساسی و اصل تفکیک قوا است. در این چارچوب، تبیین حدود صلاحیت‌ها و وظایف قانونی قوه مجریه اهمیتی مضاعف پیدا می‌کند؛ چرا که تفکیک و تعریف دقیق این حدود، از یک‌سو مانع از تجاوز به حریم سایر قوا می‌شود و از سوی دیگر از بروز خلأهای اجرایی و تداخلات غیرضروری جلوگیری می‌کند. از این رو، پرداختن به ابعاد حقوقی و فقهی این حوزه و بررسی چالش‌های پیش‌رو، ضرورتی انکارناپذیر برای پژوهشگران و دانشجویان حقوق عمومی است.»