کتاب تاریخ علم در فرهنگ و تمدن اسلام و ایران (کتاب دوم، جلد دوم)

کتاب تاریخ علم در فرهنگ و تمدن اسلام و ایران (کتاب دوم، جلد دوم) نوشتهٔ علی اکبر ولایتی است. انتشارات علمی و فرهنگی این کتاب را منتشر کرده است.

درباره کتاب تاریخ علم در فرهنگ و تمدن اسلام و ایران (کتاب دوم، جلد دوم)

علی اکبر ولایتی در کتاب تاریخ علم در فرهنگ و تمدن اسلام و ایران (کتاب دوم، جلد دوم) بیان کرده است که ریاضی و نجوم از جمله علومی هستند که مسلمانان در آن نوآوری نشان دادند. نگارنده در این مجموعه می‌کوشد نقش مسلمانان به‌ویژه ایرانیان را در پیشبرد دانش ریاضی و نجوم نشان دهد. این اثر کتابی از یک مجموعهٔ هشت‌جلدی است که به شناسایی، طبقه‌بندی و مفاهیم علوم در تمدن اسلامی پرداخته است. نویسنده در این اثر دانشمندان ریاضی و نجوم را به ما معرفی کرده است؛ افرادی مانند «نصیرالدین طوسی»، «محمد بن ابهری»، «نجم‌الدین کاتبی قزوینی»، «منصور یمانی»، «شمس‌الدین بن خلکان»، «شرف‌الدین سمرقندی»، «محی‌الدین مغربی» و «ابراهیم تلمسانی».

کتاب‌های این مجموعه باتوجه‌به موضوع به‌ترتیب زیر طبقه‌بندی شده است:

کتاب اول، قسمت اول: زندگی‌نامهٔ پزشکان

کتاب اول، قسمت دوم: آثار پزشکی

کتاب دوم، قسمت اول: ریاضی و نجوم

کتاب دوم، قسمت دوم: ریاضی و نجوم

کتاب سوم، قسمت اول: شناخت، طبقه‌بندی، مفاهیم

کتاب سوم، قسمت دوم: شناخت، طبقه‌بندی، مفاهیم

کتاب سوم، قسمت سوم: شناخت، طبقه‌بندی، مفاهیم

کتاب سوم، قسمت چهارم: شناخت، طبقه‌بندی، مفاهیم.

خواندن کتاب تاریخ علم در فرهنگ و تمدن اسلام و ایران (کتاب دوم، جلد دوم) را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران تاریخ ایران پس از اسلام، به‌ویژه تاریخ علم پیشنهاد می‌کنیم.

درباره علی اکبر ولایتی

علی‌ اکبر ولایتی متولد ۴ تیر ۱۳۲۴ است. او سیاستمدار، دیپلمات و پزشک ایرانی است که به‌عنوان مشاور امور بین‌الملل رهبر جمهوری اسلامی، عضو حقیقی مجمع تشخیص مصلحت نظام، استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، عضو شورای سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، دبیرکل مجمع جهانی بیداری اسلامی و عضو مجمع جهانی اهل‌بیت فعالیت کرده است. او رئیس سابق شورای مرکزی انجمن اسلامی پزشکان ایران، سخنگوی وقت جبههٔ متحد اصول‌گرایان و عضو حقیقی شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز بوده است. علی‌اکبر ولایتی از سال ۱۳۹۵ به‌عنوان ریاست هیئت مؤسس و هیئت امنای دانشگاه آزاد اسلامی منصوب شد. از او آثار بسیاری در زمینه‌های پزشکی و تاریخ منتشر شده است.

بخشی از کتاب تاریخ علم در فرهنگ و تمدن اسلام و ایران (کتاب دوم، جلد دوم)

«۴۹۰ الف ـ محمداشرف یزدی

محمداشرف یزدی (قرن ۱۷ م) اهل یزد، ریاضی‌دان.

اثر:

ریاضی ۱) اثری به‌صورت تفسیر با عنوان شرح خلاصهًْ الحساب ـ مشهد (۵۵۷۳، ۵۵۷۴).

تفسیر بر اثر عاملی (شمارهٔ ۴۸۰، ریاضی ۱).

۴۹۱ ـ عبدالرحمان سوسی جزولی

ابوزیدعبدالرحمان‌بن عمربن احمد سوسی جزولی بُعقیلی (وفات ۱۶۱۱ م) اهل سوس، در مراکش برآمد و اشتغال داشت، منجم.

دربارهٔ او آمده است:

رنو/۱/ (۱۷۹ ـ ۱۸۰)؛ حاجی خلیفه/۴/ (III ۴۱۳).

اثر:

ستاره‌شناسی ۱) اثری با عنوان قَطف الانوار من روضة الازهار ـ بیت المقدس (یهودا ۱۵۸/۴)، رباط (۲۵۰۵، ۲۵۰۶).

انتشار: جزولی/۱/.

تفسیر بر روضهًْ الازهار فی علم وقت اللیل و النهار اثر جادری (شمارهٔ ۴۲۴ ب، ستاره‌شناسی ۱). [در این‌جا مؤلف روسی نماد جادری را اشتباهاً ب ۴۲۹ آورده است].

۴۹۲ ـ شهاب‌الدین مِکنانسی زَناتی

شهاب‌الدین احمدبن محمدبن ابی‌العافیه مکناسی زناتی (۱۵۵۳ ـ ۱۶۱۶ م)، مشهور به ابن‌قاضی، اهل فاس، استاد ادبیات، تاریخ و ریاضیات.

دربارهٔ او آمده است:

بن شِنِب/۱، ۶/؛ بروکلمان/۲/ (II ۶۷۸ ـ ۶۷۹)؛ دِوِردون/۱/؛ رنو/۱/ (۱۳۰)؛ طوقان/۱/ (۴۸۴).؛ بِن شِنِب/۱/

آثار زیر را از زناتی با نام عبدالقادر فاسی ذکرکرده است:

ریاضی ۱) مقدمات درهندسه با عنوان المدخل فی الهندسه.

ریاضی ۲) اشعار در شرح تلخیص فی عمل الحساب ابن‌بناء (شمارهٔ ۳۹۹، ریاضی ۱).

فهرست ۱) اثری در باب تقسیم ارث با عنوان غنیة الرائد فی طبقات اهل الحساب و الفرائض.

۴۹۳ ـ عبدالرحیم قزوینی عجمی

عبدالرحیم‌بن عبدالکریم قزوینی عجمی (وفات ۱۶۱۷ م) اهل قزوین، موکل مسجد امیه در دمشق.

آثار:

ستاره‌شناسی ۱) اثری با عنوان کتاب الزیج فی الفلک ـ برلین (۵۷۶۲).

شرح بر نسخۀ: آلوارت/۱/ (۲۱۲ ـ ۲۱۳).

انتشار جداول: صلیبا/۱/ (۳۰ ـ ۳۲). تحقیق: صلیبا /۱/.

مقدمه و بیست فصل و نتیجه.

ستاره‌شناسی ۱ آ) اثری با عنوان محلولات الکواکب علی اصول ابن‌شاطر  پرینستون (یهودا ۳۱۵۲).

ستاره‌شناسی ۲) اثری با عنوان رساله فی الکواکب الثابته ـ قاهره (V ۲۹۳).

ستاره‌شناسی ۳) اثری با عنوان الحبتق (؟) فی التقویم المطلق ـ ذکرشده در ستاره‌شناسی ۱.

ستاره‌شناسی ۴) اثری با عنوان الروض الزاهر بحل و اختصار زیج ابن‌شاطر  ذکرشده در ستاره‌شناسی ۱؛ احتمالاً همان اثر ستاره‌شناسی ۱ آ است.

۴۹۴ ـ یوسف قره‌باغی

ابویعقوب‌بن محمدجان قره‌باغی (در متن روسی قاراباغی آمده) (وفات ۱۶۲۰ م)، متولد ایران، شاگرد میرزاجان شیرازی (شمارهٔ ب ۴۷۰)، آخوند، استاد فلسفه و نجوم، در سمرقند و بخارا برآمد و اشتغال داشت.

دربارهٔ او آمده است:

امین زاده/۲/؛ سِمِنوف/۱/؛ حاجی خلیفه/۴/ (IV ۲۱۷، V ۴۱۷).

آثار:

ستاره‌شناسی ۱) اثری با عنوان رساله در تحقیق سمت قبله به زبان فارسی ـ تاشکند (۲۴۲۲/۳).

شرح بر نسخۀ خطی: (V ۲۲۹ ـ ۲۳۰).

هدیه‌شده به خان آستارا خان امام قلی خان (۱۶۱۱ ـ ۱۶۴۲).

فلسفه ۱) اثری با عنوان رساله البطینیه ـ تاشکند (۲۳۱۱/۶). شرح بر نسخهٔ خطی: (III ۳۴۵).

ترجمهٔ روسی سِمِنوف ـ قره‌باغی/۱/.

هفت جلگه، که هرکدام شامل چند چمنزار است: ۱) در باب جسم و روح، ۲ ـ ۳) در باب رویا [جالب این‌که زیگموند فروید، بنیانگذار علم روانکاوی نیز کتابی با این عنوان دارد]، ۴) در باب الهام وصداقت و راستی، ۵) در باب احساس، ۶) در باب قدرت بالقوهٔ انسان، ۷) در باب نیروها وقابلیت‌های گیاهان. در جلگه ۵ ـ م نظریه‌های مربوط به دیدگاه‌های ریاضی تشریح شده است

(نظریه‌هایی در مورد دیدن (بینایی) و اشعهٔ نورانی)، که مؤلف در آن به افلاطون و «فیزیک» افلاطون (نظریه در باب باصره از منشاء نور)، ارسطو و ابن‌سینا، استناد کرده است.

۴۹۴ الف ـ محمدامین شیروانی

محمد امین‌بن صدرامین شیروانی ملازاده (وفات ۱۶۲۶ م)، با اصلیت شیروانی، عالم دایرهًْ‌المعارف، در ایران برآمد و در عثمانی اشتغال داشت، در مدرسه سلطان احمد در استامبول تدریس می‌کرد.

دربارهٔ او آمده است:

بروکلمان/۱/ (II ۶۰۳)، /۲/ (II ۶۷۳)؛ بورسه‌لی/۲/ (II ۲۳)؛ کراچکوفسکی/۶/ (۶۰۸)؛ فارمر/۴/ (۶۶).

آثار:

طبقه‌بندی علوم ۱) اثری با عنوان فوائدالخاقانیه الاحمدخانیه ـ اسکندریه (۵۳)، وین (۲۰/۱)، قاهره (IV ۱۷۶، VI ۱۸۶، تیمور. ۳۴۴)، لنینگراد (ج ۸۹۶)، موصل (۱۲۱)، استامبول (۴۱۳۲/۳).

ستاره‌شناسی ۱) اثری با عنوان نُبذه الحقایق و زبدة من الدقایق ـ کابل (مطبع ۷۶/۳۷)، لیدن (۱۰۲۷/۲).»