کتاب تاریخ علم در فرهنگ و تمدن اسلام و ایران (کتاب اول، جلد اول)

کتاب تاریخ علم در فرهنگ و تمدن اسلام و ایران (کتاب اول، جلد اول) نوشتهٔ علی اکبر ولایتی است. انتشارات علمی و فرهنگی این کتاب را منتشر کرده است.

درباره کتاب تاریخ علم در فرهنگ و تمدن اسلام و ایران (کتاب اول، جلد اول)

علی اکبر ولایتی در کتاب تاریخ علم در فرهنگ و تمدن اسلام و ایران (کتاب اول، جلد اول) بیان کرده است که دانش پزشکی و ریاضیات عمده‌ترین و مهم‌ترین بخش از پیشرفت‌ها و نوآوری‌های مسلمانان در حوزه علم را تشکیل می‌دهند. نگارنده در این کتاب می‌کوشد نقش مسلمانان به‌ویژه ایرانیان را در پیشبرد دانش پزشکی نشان دهد. این اثر کتابی از یک مجموعهٔ هشت‌جلدی است که به شناسایی، طبقه‌بندی و مفاهیم علوم در تمدن اسلامی پرداخته است. در این اثر به مقولات و موضوعاتی همچون شیمی، جغرافیا، شهرسازی، موسیقی، کشاورزی و مانند آن‌ها نیز پرداخته شده است. نویسنده در این اثر تلاش کرده تا نقش و سهم مسلمانان در رشد  علوم و فنون را بازشناسی کند. تاریخچهٔ اعداد گنگ در یونان باستان، مفهوم عدد و مقدار، پیشرفت زبان جبری، عمر خیام، محاسبه عدد پی، حساب تخت و تراب، جایگاه علم اوزان در تمدن اسلامی، رصدخانه‌های شهرهای مختلف، شواهد باستان‌شناسی، تاریخ نجوم در دورهٔ اسلامی، فلزکاری، تأثیر مسلمانان بر اروپای غربی برخی از موضوعات مورد بررسی در این مجموعه هستند. جلد اول و دوم این مجموعهٔ هشت‌جلدی در زمینهٔ پزشکی و جلد سوم و چهارم آن در زمینهٔ نجوم و ریاضیات است و همچنین جلدهای پنجم تا هشتم شامل مقالات و پژوهش هایی در زمینهٔ شناخت و طبقه‌بندی مفاهیم در تاریخ علم در تمدن اسلام و ایران است.

کتاب‌های این مجموعه با توجه به موضوع به ترتیب زیر طبقه‌بندی شده‌اند:

کتاب اول، قسمت اول: زندگی‌نامه پزشکان

کتاب اول، قسمت دوم: آثار پزشکی

کتاب دوم،  قسمت اول: ریاضی و نجوم

کتاب دوم، قسمت دوم: ریاضی و نجوم

کتاب سوم، قسمت اول: شناخت، طبقه‌بندی، مفاهیم

کتاب سوم، قسمت دوم: شناخت، طبقه‌بندی، مفاهیم

کتاب سوم، قسمت سوم: شناخت، طبقه‌بندی، مفاهیم

کتاب سوم، قسمت چهارم: شناخت، طبقه‌بندی، مفاهیم.

خواندن کتاب تاریخ علم در فرهنگ و تمدن اسلام و ایران (کتاب اول، جلد اول) را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران تاریخ ایران پس از اسلام، به‌ویژه تاریخ علم پیشنهاد می‌کنیم.

درباره علی‌اکبر ولایتی

علی‌ اکبر ولایتی متولد ۴ تیر ۱۳۲۴ است. او سیاستمدار، دیپلمات و پزشک ایرانی است که به‌عنوان مشاور امور بین‌الملل رهبر جمهوری اسلامی، عضو حقیقی مجمع تشخیص مصلحت نظام، استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، عضو شورای سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، دبیرکل مجمع جهانی بیداری اسلامی و عضو مجمع جهانی اهل بیت فعالیت کرده است. او رئیس سابق شورای مرکزی انجمن اسلامی پزشکان ایران، سخنگوی وقت جبههٔ متحد اصول‌گرایان و عضو حقیقی شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز بوده است. علی‌اکبر ولایتی از سال ۱۳۹۵ به عنوان ریاست هیأت مؤسس و هیأت امنا دانشگاه آزاد اسلامی منصوب شد. از او آثار بسیاری در زمینه‌های پزشکی و تاریخ منتشر شده است.

بخشی از کتاب تاریخ علم در فرهنگ و تمدن اسلام و ایران (کتاب اول، جلد اول)

«ابوسعید سنان بن ثابت بن قرۀ صابی حَرانی در خانواده‌ای فاضل و عالم، از صابئیان حران، زاده شد. تاریخ و محل تولد وی را نمی‌دانیم. پدرش، ثابت بن قره، طبیب و عالمی برجسته بود که با تسلط بر زبان‌های سریانی و عربی کتاب‌های بسیاری را ترجمه کرد و اغلب آثار جالینوس، طبیب یونانی، را به عربی برگرداند (ابن ابی‌اصیبعه، ۱۹۶۵،‌ ج ۱، ص ۲۹۵).

سنان در ابتدا طبیب خاص خلیفه المقتدر بالله (حکومت: ۲۹۵-۳۲۰ ق) بود و پس از آن به خدمت قاهر و الراضی بالله درآمد. در دوران المقتدر بالله به اوج شهرت رسید. در این دوره، هم طبیب خاص خلیفه و هم رئیس اطبای بغداد بود (قفطی، ۱۴۲۶ ق، ص ۱۴۸؛ نجم‌آبادی، ۱۳۵۳، ج ۲، ص ۲۸۱). در محرم ۳۰۶ ق و هنگامی که «بیمارستان سیده» را مادر مقتدر عباسی، به نام سیده، در بازار یحیای بغداد و در کنار رود دجله افتتاح کرد، او به ریاست این بیمارستان منصوب شد (ذهبی، ۱۴۰۷ ق، ج ۲۳، ص ۲۵؛ عیسی‌بک، ۱۴۰۱ ق، ص ۱۸۲-۱۸۳؛ ابن ابی‌اصیبعه، ۱۹۶۵، ج ۱، ص ۳۰۲). به همت او در همان سال، بیمارستان «مقتدری» در باب الشام بغداد ساخته و افتتاح شد که ریاست آن بیمارستان را هم به او سپردند (الگود، ص ۱۵۷). از پزشکان سرشناس این بیمارستان می‌توان از یوسف الواسطی و جبرئیل بن عبیدالله بن بختیشوع (-۳۹۶ ق) یاد کرد (عیسی‌بک، ۱۴۰۱ ق، ص ۱۸۳-۱۸۴). در سال ۳۱۹ ق در پی گزارش مرگ بیماری بر اثر خطای طبیبش، مقتدر عباسی به ابراهیم بن محمد بن ابی‌بطیحه، محتسب بغداد، فرمان داد تا از کار همۀ پزشکان به‌جز طبیبان صاحب‌نام و طبیبان خاص خلیفه جلوگیری کند و طی حکمی به سنان امر کرد تا معلومات همۀ طبیبان را بسنجد. به همین علت، او نخستین پزشک در جهان اسلام بود که به امتحان طبیبان دیگر مأمور شد (ابن عبری، ۱۹۹۲،‌ ص ۱۶۲؛ قفطی، ۱۴۲۶ ق، ص ۱۴۸-۱۴۹، عیسی‌بک، ۱۴۰۱ ق، ص ۴۲؛ ابن ابی‌اصیبعه، همان‌جا).»