کتاب انسان در جستجوی معنا

کتاب الکترونیکی انسان در جستجوی معنا نوشتۀ ویکتور فرانکل با ترجمۀ فائزه باطنی و قهرمان عسکری‌آزاد در انتشارات فرشته چاپ شده است. این کتاب دربارۀ تجربۀ شخصی فرانکل در اردوگاه‌های کار اجباری نازی‌ها و بنیان‌گذاری رویکردی به نام معنادرمانی است که بر یافتن معنا در زندگی حتی در سخت‌ترین شرایط تأکید دارد. این کتاب یکی از تأثیرگذارترین آثار روان‌شناسی قرن بیستم محسوب می‌شود و تاکنون به بیش از بیست زبان ترجمه و در قالب فیلم، سخنرانی و برنامه‌های آموزشی مورد توجه قرار گرفته است.

درباره کتاب انسان در جستجوی معنا

کتاب انسان در جستجوی معنا (Man’s Search for Meaning) حاصل تجربه‌های ویکتور فرانکل، روان‌پزشک اتریشی و بنیان‌گذار معنادرمانی (لوگوتراپی) در اردوگاه‌های کار اجباری آلمان نازی است. این کتاب نخستین بار در سال ۱۹۴۶ منتشر شد و به مرور به یکی از آثار مهم در روان‌شناسی اگزیستانسیال و نیز در ادبیات جنگ تبدیل شد. ساختار کتاب به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود: بخش نخست گزارشی است شخصی از زندگی در اردوگاه‌های مرگ، و بخش دوم به معرفی مفاهیم نظری و بالینی معنادرمانی می‌پردازد.

فرانکل معتقد بود که انسان می‌تواند در سخت‌ترین شرایط، ازجمله اسارت، گرسنگی، و تحقیر، معنایی برای زندگی خود بیابد و همین معنا منبع قدرتی درونی برای ادامه زندگی شود. او برخلاف دیگر مکاتب روان‌درمانی که بر لذت (فروید) یا قدرت (آدلر) تأکید دارند، معنا را اصل بنیادین زیستن می‌داند. نظریه او بر این پایه استوار است که انسان حتی در شرایطی که هیچ چیز در کنترل او نیست، همچنان آزادی دارد که نوع واکنش خود را انتخاب کند و از همین مسیر به کرامت انسانی خود وفادار بماند.

این کتاب علاوه بر جنبه روان‌شناختی، بُعدی فلسفی و اخلاقی نیز دارد. فرانکل با ارجاع به نیچه، که می‌گوید "کسی که چرایی زندگی را بیابد، با هر چگونه‌ای خواهد ساخت"، توضیح می‌دهد که افراد در اردوگاه‌هایی مثل آشویتس چگونه تنها به واسطۀ امید، خاطره، عشق یا هدفی در آینده، زنده مانده‌اند یا تسلیم مرگ شده‌اند. رویکرد او در معنادرمانی بر این اساس استوار است که معنای زندگی را می‌توان در سه چیز یافت: انجام یک کار، عشق به فردی دیگر، و برخورد شجاعانه با رنج.

ویکتور فرانکل (۱۹۰۵–۱۹۹۷) روان‌پزشک و عصب‌شناس اتریشی و بنیان‌گذار معنادرمانی بود. او یکی از سه شخصیت برجستۀ مکتب وین در روان‌درمانی در کنار فروید و آدلر به شمار می‌آید. فرانکل پس از جنگ جهانی دوم به تدریس در دانشگاه‌های آمریکا و اروپا پرداخت و کتاب‌های متعددی دربارۀ معنا، آزادی، و انسان‌گرایی نوشت. کتاب انسان در جستجوی معنا تاکنون بارها در سراسر جهان تجدید چاپ شده و میلیون‌ها نسخه از آن به فروش رفته است. این کتاب هم در محافل روان‌شناسی و هم در آموزش‌های اخلاقی و معنوی مورد استفاده قرار گرفته است.

کتاب انسان در جستجوی معنا را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب مناسب دانشجویان و علاقمندان به روان‌شناسی، مطالعات جنگ، فلسفۀ زندگی و همچنین افرادی است که در پی یافتن معنا و جهت در زندگی هستند.

درباره ویکتور فرانکل

ویکتور فرانکل با نام کاملِ «ویکتور ایی. فرانکل» استاد عصب‌شناسی و روان‌پزشکی دانشگاه وین بود. او به‌مدت ۲۵ سال ریاست پلی‌کلینیک عصب‌شناسی وین را بر عهده داشت. معنادرمانی و تحلیل وجودی که او بنیان‌گذارش بود نیز به‌عنوان «سومین موج روان‌درمانیِ مکتب وین» شناخته می‌شد. فرانکل در دانشگاه‌های هاروارد، استنفورد، متدیست جنوبی و دوکِین در کرسی استاد مدعو قرار داشت و در دانشگاه‌های بین‌المللی سن‌دیه‌گو و کالیفرنیا در ایالات‌متحده استاد تراز اول معنادرمانی بود.

ویکتور فرانکل در سال ۱۹۰۵ در وین به دنیا آمد. او دکترای خود را در رشتهٔ پزشکی از دانشگاه وین دریافت کرد و پس‌ازآن نیز دکترای دیگری در فلسفه گرفت. در خلال جنگ جهانی دوم، ۳ سال را در اردوگاه آشویتس، داخائو و اردوگاه‌های دیگر سپری کرد. به‌مدت ۴ دهه سخنرانی‌های بی‌شماری را در سراسر دنیا ارائه کرد. او ۲۹ دکترای افتخاری از دانشگاه‌های آفریقا، اروپا و آمریکای شمالی و جنوبی دریافت کرد. جوایز زیادی از جمله جایزهٔ اسکار فیستر را از سوی انجمن روان‌پزشکان آمریکا و نیز عضویت افتخاری آکادمی علوم اتریش را دریافت کرد. ۳۹ کتاب فرانکل به ۵۰ زبان منتشر شده است. از نسخهٔ انگلیسی کتاب مشهور او، «انسان در جست‌وجوی معنا»، میلیون‌ها نسخه در جهان به فروش رفته است. این کتاب مطابق با نظرسنجی کتابخانهٔ کنگره و کانون کتاب ماه، در فهرست «۱۰ کتاب تأثیرگذار آمریکا» قرار گرفت.

ویکتور فرانکل در سال ۱۹۹۷ در وین درگذشت. کتاب «آری به زندگی در کشاکش ناملایمات» یکی دیگر از آثار مکتوب اوست. جملهٔ «زمان، بزرگ‌ترین نعمتی است که در بدو تولد به ما اعطا می‌شود و تنها چیزی است که به هنگام مرگ باید آن را باز پس دهیم. ما چگونه از این نعمت بهره می‌بریم؟» از اوست.

بخشی از کتاب انسان در جستجوی معنا

«حالا کامیونی را در نظر بگیرید که به‌صورت رسمی اعلام می‌شد باید تعداد مشخصی از زندانیان را به کمپ دیگری منتقل کند؛ ولی حدس قریب‌به‌یقین این بود که مقصد نهایی اتاقک‌های گاز خواهد بود. تعدادی از زندانیان بیمار و ناتوان که قادر به کار کردن نبودند را انتخاب می‌کردند و آن‌ها را به یکی از کمپ‌های بزرگ که مجهز به اتاقک‌های گاز و کوره‌های آدم سوزی بود، می‌فرستادند. این پروسه انتخاب زنگ خطری برای مبارزه آزاد میان زندانیان و یا مبارزه گروهی علیه گروه دیگر بود. آنچه مهم بود این بود که نام خود فرد و نام دوست خود از لیست قربانیان حذف شود، هرچند هرکسی می‌دانست که به ازای هر فردی که نجات می‌یافت، قربانی دیگری باید جایگزین می‌شد.

با هر کامیون تعداد مشخصی باید منتقل می‌شدند. اصلاً مهم نبود که چه کسی با آن کامیون می‌رود، چون هرکدام از آن‌ها چیزی غیر از یک شماره نبودند. به‌محض ورودشان به اردوگاه، تمام مدارک را همراه با دیگر وسایلشان از آن‌ها می‌گرفتند. (حداقل این روشی بود که در آشویتس به کار می‌رفت) بنابراین هر زندانی فرصت انتخاب شغل یا حرفه‌ای خیالی را داشت؛ به دلایل مختلف بسیاری از زندانیان این کار را می‌کردند. مقامات آنجا فقط به شماره زندانیان توجه داشتند. این شماره‌ها اغلب روی پوستشان خال‌کوبی می‌شد و باید در نقطه مشخصی روی شلوار، ژاکت یا کتشان دوخته می‌شد. هر نگهبانی که می‌خواست زندانی را متهم کند، فقط نیم‌نگاهی به شماره‌اش می‌انداخت (و چقدر ما از این نیم‌نگاه‌ها وحشت داشتیم)؛ نگهبان هیچ‌وقت اسمش را نمی‌پرسید.»