تا ۸۰٪ تخفیف خرید اشتراک ۴۶هزار کتاب | با هم برای کتابخانه‌ها در ۱۰سالگی طاقچه

کتاب فیلم کوتاهی درباره دیگران

نویسنده:ژان کلود کری یر

گردآورنده:محسن آزرم

انتشارات:نشر گیلگمش

دسته‌بندی:

امتیاز:

۳.۰از ۲ رأیخواندن نظرات

۳٫۰

(۲)

خواندن نظرات

معرفی کتاب فیلم کوتاهی درباره دیگران

کتاب فیلم کوتاهی درباره دیگران مکالمه با ژان کلود کری‌یر درباره سینما و مکالمه با عباس کیارستمی درباره ژان کلود کری‌یر گردآوری‌شده توسط محسن آزرم است و نشر گیلگمش آن را منتشر کرده است.

درباره کتاب فیلم کوتاهی درباره دیگران

کتاب فیلم کوتاهی درباره‌ دیگران شامل دو مصاحبه با ژان کلود کری‌یر و عباس کیارستمی است که محسن آزرم انجام داده است. کری‌یر یکی از مهم‌ترین فیلم‌نامه‌نویسان و نمایش‌نامه‌نویسان معاصر دنیا‌ست و بسیاری از فیلم‌نامه‌های مهم دنیا را نوشته است؛ اما عمده‌ٔ شهرت کری‌یر به‌خاطر همکاری با «لوئیس بونوئل»، کارگردان مشهور سینمای سوررئال، است و از فیلم‌نامه‌ها‌ی مشترکشان می‌شود به «خاطرات یک مستخدمه» و «جذابیت پنهان بورژوازی» اشاره کرد. بخش دیگری از شهرت این فیلم‌نامه‌نویس به خاطر اقتباس‌های اوست که از جمله‌ٔ آن‌ها می‌توان به فیلم «طبل حلبی» براساس رمان گونتر گراس و فیلم «بار هستی» براساس رمانِ میلان کوندرا اشاره کرد. درعین‌حال کری‌یر فیلم‌نامه‌های فیلم‌های مشهور دیگری مثل «دانتون»، «سیرانو دو برژراک» و «پروانه روی شانه» را هم نوشته است.

مکالمه‌ٔ کری‌یر سال ۱۳۸۳ و زمانی که او در سفری به تهران آمده بود، انجام گرفت. در همان زمان بخشی از این گفت‌وگوها در سه شماره‌ٔ روزنامه‌ٔ «شرق» منتشر شد که در مقایسه با اصلِ مکالمه بسیار اندک و خلاصه بود؛ اما بعد از گذشت چند سال آزرم دوباره مصاحبه‌ها را از روی نوار پیاده کرد. بعد به این فکر افتاد که در ایران با چه کسی می توان درباره‌ٔ کری‌یر صحبت کرد و با توجه به اینکه کری‌یر در فیلم «کپی برابر اصل» عباس کیارستمی بازی کرده و دوست بودند، با این کارگردان تماس گرفت و با او هم مصاحبه کرد.

کیارستمی در این مکالمه بعضی خاطراتی را که مربوط به دوره‌ٔ ساخت فیلم «کپی برابر اصل» است، بیان کرده است. همچنین کیارستمی در این مکالمه برای اولین‌بار اشاره می‌کند که با همکاری این فیلم‌نامه‌نویس، فیلم‌نامه‌ٔ تازه‌ای نوشته که ادامه‌ٔ «کپی برابر اصل» است.

بسیاری از فیلم‌هایی که «کاری‌یر» فیلم‌نامه‌شان را نوشته است، در تاریخ سینما فیلم‌های شاخصی هستند. او در طول فعالیتش با کارگردان‌های مهم و جریان‌سازِ زیادی کار کرده است و طبیعتاً در حال حاضر هیچ‌کس به اندازه‌ٔ او در سینما با مقوله‌ٔ فیلم‌نامه‌نویسی و شیوه‌های مختلفِ آن آشنایی ندارد.

«کاری‌یر» عاشق فرهنگ مشرق‌زمین و بخصوص ایران است و همسر او دکتر نهال تجدد نیز تاریخ‌شناس و نویسنده‌ای مشهور است که کتاب‌هایش درباره‌ٔ مولانا به فارسی منتشر شده. کری‌یر همچنین یکی از مترجمان «گزیده‌ٔ غزلیات شمس» به زبان فرانسه نیز هست.

در این کتاب کری‌یر توضیحاتی کافی درباره‌ٔ این‌که اساساً فیلم‌نامه چیست و به چه دردی می‌خورد، می‌دهد که شاید بعضی از این توضیحات برای ایرانیان عجیب باشد، مثلاً این‌که فیلم‌نامه صرفاً دستمایه‌ٔ اولیه‌ٔ فیلم است و به خودیِ خود ارزشِ ادبی ندارد. کری‌یر در طول فعالیتش چند بار با گدار همکاری کرده است. همچنین یک فیلم کوتاه با همکاری دوست و همکارِ سال‌های دورش پی‌یر اِتِکس ساخته که جایزه‌ٔ اسکار فیلم کوتاه را برایش به ارمغان آورده و تروفو هم نقد ستایش‌آمیزی درباره‌اش نوشته است.

خواندن کتاب فیلم کوتاهی درباره دیگران را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران سینمای کری‌یر پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب فیلم کوتاهی درباره دیگران

«نام شما در سینما انگار با لوئیس بونوئل گره خورده است. هربار که نامی از شما می‌آید، تماشاگران سینما، پیش از همه، شش فیلمی را که با بونوئل کار کرده‌اید به یاد می‌آورند: خاطرات یک مستخدمه، بل دو ژور، راه شیری، جذابیت پنهان بورژوازی، شبح آزادی و میل مبهم هوس. خودِ شما هم فکر می‌کنید که این هجده سال، این دورهٔ همکاری با بونوئل، مهم‌ترین دورهٔ کاری شماست؟

راستش را بگویم؛ نه. به نظرم چیزی به اسم مهم‌ترین دورهٔ کاری در زندگی هیچ‌کس وجود ندارد. هر دوره‌ای، به دلایلی، می‌تواند مهم باشد. به نظرم مهم بودن کاملاً بستگی دارد به کار، بستگی دارد به چیزهایی که می‌نویسیم و البته بستگی دارد به کارگردانی که می‌خواهد آن فیلم‌نامه را بسازد. خب، مهم است که آن فیلم‌نامه واقعاً‌آن‌طور که نوشته شده روی پردهٔ سینما برود. خیلی وقت‌ها شما فیلم‌نامه‌ای می‌نویسید که به نظر خودتان فیلم‌نامهٔ کاملی است، ولی وقتی به سینما می‌روید تا نتیجهٔ کارتان را ببینید، شاید از دیدن فیلم شگفت‌زده شوید؛ چون نتیجهٔ کار هیچ ربطی به نوشتهٔ شما ندارد. برای همین است که فکر می‌کنم به واسطهٔ خودِ آدم‌هاست که دوره‌های کاری با اهمیت به نظر می‌رسند.

خب، طبیعی است که آن هجده سال دورهٔ کاری خیلی خوبی برای من بوده. بله، فکر می‌کنم واقعاً دورهٔ کاری خوبی بوده؛ با لوئیس بونوئل فیلم‌نامه‌های خوبی نوشته‌ایم، فیلم‌های خوبی ساخته‌ایم و از نتیجهٔ کارمان هم راضی بوده‌ایم. ظاهراً تماشاگران هم از دیدن آن فیلم‌ها راضی بوده‌اند. منتقدان هم آن فیلم‌ها را دوست داشتند. همین حالا هم انگار خیلی‌ها ترجیح می‌دهند آن فیلم‌ها را برای چندمین‌بار ببینند، ولی فیلم‌های تازه را تماشا نکنند. اما به نظرم باید این نکته را هم توضیح بدهم هر چند نامِ من در فیلم‌نامه‌نویسی با لوئیس بونوئل گره خورده، بونوئل تنها کارگردانی نیست که برایش فیلم‌نامه نوشته‌ام.»

نظری برای کتاب ثبت نشده است

بریده‌هایی از کتاب

مشاهده همه (۱۰)

گنجاندن آدم‌ها در کلمه‌ها تقریباً ناممکن است. این کارها بیش‌تر شبیه یک بازی است. البته انسان موجودی است که مدام این کار را می‌کند. فضیلت و تمایز انسان هم همین است. به‌هرحال هر موجودی حدوحدود و رسمی مخصوص خودش دارد و حد انسانی ما هم زبان است. ما از زبان ناگزیریم. جنبه‌هایی از کاراکتر یک آدم، بنا به ویژگی ذهن‌مان، در حدود ارتباطی که با او داریم، منجر می‌شود به شکل گرفتن پاره‌ای مفاهیم و داوری‌ها درباره‌اش. این هم منطقی است. هر چند بلافاصله بعدش ممکن است همهٔ این چیزها کمی بامزه، مطایبه‌آمیز و عجیب به نظر بیایند.

mohsen

جنبه‌هایی از کاراکتر یک آدم، بنا به ویژگی ذهن‌مان، در حدود ارتباطی که با او داریم، منجر می‌شود به شکل گرفتن پاره‌ای مفاهیم و داوری‌ها درباره‌اش. این هم منطقی است. هر چند بلافاصله بعدش ممکن است همهٔ این چیزها کمی بامزه، مطایبه‌آمیز و عجیب به نظر بیایند. خوب که نگاه کنی، می‌بینی آدم‌ها را بنا به تجربهٔ خودت به کلمه تبدیل کرده‌ای. آدم‌ها را در بستهٔ واژه‌ها حبس کرده‌ای و کم‌کم از یاد برده‌ای که آن‌ها، بیرون از این داوری و وصف و کلمه‌های تو، وجودی زنده و واقعی و متفاوت‌اند و شناخت تو از آن‌ها فقط شناخت خیلی غیرقطعی و محدود خودت است و هیچ عینیتی ندارد. بسیاری این تمایز را در نظر نمی‌گیرند.

قاصدک حسینی

تخیل هم مثل عضله‌هایی است که در بدن داریم، باید تخیل را تمرین داد تا مثل حافظه قوی شود. تخیلی که ورزیده باشد هیچ‌وقت آدم را تنها نمی‌گذارد.

قاصدک حسینی

همان‌قدر که از مرگ نفرت داشت، عاشقش هم بود. سال‌های سال انتظار کشیده بود تا مرگ از راه برسد. این‌جور وقت‌ها از مرگ که حرف می‌زد، ترکیب عجیبی بود از عشق و نفرت، از مهربانی و تلخی. تکیه‌کلامش این بود: «کاش زنده بمیرم.» حرف عجیبی است.

قاصدک حسینی

تاتی وقتی دید چیزِ زیادی دربارهٔ فیلم‌نامه نمی‌دانم، دستم را گرفت و برد توی اتاق تدوین. گفت: «ببین، این فیلم‌نامه‌ای است که فیلم را از رویش ساخته‌ام. فیلم‌نامه را بخوان و هم‌زمان فیلم را هم ببین. همهٔ چیزی که باید یاد بگیری در فاصلهٔ فیلم‌نامه و فیلم است.»

قاصدک حسینی

این‌جوری بود که بونوئل تمرین‌هایی را که قبلاً انجام داده بود حالا با دو بازیگر جدید از سر گرفت؛ کارول بوکه و آنخلا مولینا. کار واقعاً خیلی خوب پیش می‌رفت، بونوئل واقعاً به این شکل تازه‌ای که انتخاب کرده بودیم علاقه‌مند شده بود و فیلم هم به نظرم واقعاً جذاب و تکان‌دهنده از کار درآمد؛ چون تماشاگر، در این فیلم زن را می‌بیند؛ این زن یا آن زن بخصوص را نمی‌بیند، بلکه اساساً مؤنث بودن را می‌بیند؛ مفهوم مؤنث بودن را، چیزی که معمولاً در فیلم‌های دیگر به چشم نمی‌آید؛ چیزی که معمولاً فیلم‌سازان علاقه‌ای به آن ندارند.

قاصدک حسینی

یک نکته را هم باید همین جا توضیح بدهم؛ این‌که سینما زمزمه کردن و آهسته حرف زدن را ابداع کرده. روی صحنهٔ تئاتر که نمی‌شود زمزمه کرد؛ چون تماشاگرانی که انتهای سالن نشسته‌اند واقعاً هیچی نمی‌شنوند؛ تازه اگر ردیف‌های جلو چیزی بشنوند

قاصدک حسینی

این‌جور چیزها را، معمولاً، در دنیای تئاتر، یعنی روی صحنه، می‌پذیریم؛ چون می‌دانیم که داریم تئاتر می‌بینیم و با یک ماجرای واقعی سروکار نداریم. روی صحنهٔ تئاتر همه‌چیز می‌تواند ساختگی باشد. اصلاً ساختگی بودن یکی از ویژگی‌های تئاتر است.

قاصدک حسینی

ولی در سینما چنین چیزی ممکن نیست؛ چون سینما هنری رئالیستی است؛ یعنی هر قدر هم که ظاهری انتزاعی داشته باشد، باز هم واقع‌گرایانه است. البته همیشه استثنایی هم پیدا می‌شود. مثلاً لوئیس بونوئل هیچ‌وقت از رئالیسم در سینما خوشش نمی‌آمد و می‌گفت واقعیت لزوماً همین چیزی نیست که می‌بینیم. بگذریم.

قاصدک حسینی

غیر از این‌ها کوندرا انتقاد دیگری از فیلم‌نامه نکرد؟ می‌دانید؛ آخر می‌گفتند از دیدن فیلم اصلاً راضی نبوده و گفته ترجیح می‌دهد دیگر هیچ‌کدام از رمان‌هایش به فیلم تبدیل نشوند.

قاصدک حسینی

صلاحیت محاکم کیفری در جرایم سایبری