کتاب ترجمه و هویت در قاره آمریکا

کتاب ترجمه و هویت در قاره آمریکا؛ دستورنامه‌های نوین در نظریه ترجمه نوشتۀ ادوین گنتزلر با ترجمهٔ حمید اکبری در نشر قطره به چاپ رسیده است. گونتزلر در این کتاب ضمن بررسی گرو‌ه‌های زبانی، مناطق جغرافیایی و ویژگی‌های اجتماعی و سیاسی در قارۀ آمریکا، بر جدیدترین رویکردهای ترجمه تأکید می‌کند و نشان می‌دهد ترجمه در آمریکا پدیده‌ای مؤثر در تشکیل دو فرهنگ مرتبط است، نه واقعیتی که بین دو فرهنگ جدا رخ می‌دهد.

درباره کتاب ترجمه و هویت در قاره آمریکا

 ادوین گنتزلر در این کتاب با بررسی گروه‌های گوناگون و متضاد و جنبه‌های جغرافیایی، اجتماعی ـ سیاسی و فرهنگی ترجمه اثبات می‌کند که قارهٔ آمریکا بستر مناسبی برای حوزهٔ مطالعات ترجمه است. مطالب کتاب ترجمه و هویت در قاره آمریکا بر مبنای پژوهش‌ها از چندین رشته مانند مطالعات فرهنگی، زبان‌شناسی، فمینیسم و مطالعات قومی است و نشان می‌دهد که ترجمه یکی از نخستین ابزارهای شکل‌گیری فرهنگ‌هاست. ادوین گنتزلر که مدیر مرکز ترجمه و استاد دانشگاه ماساچوست است یکی از کارشناسان برجستهٔ ترجمه در ایالات متحده محسوب می‌شود. او موضوع مهم نقش ترجمه در شکل‌دهی قارهٔ آمریکا و فرایندهای مؤثر کنونی را در این کتاب بررسی می‌کند.

گنتزلر می‌گوید اگرچه ترجمه در گذشته شکلی بلاغی محسوب می‌شد و اغلب گرایش به برخورداری از سرشتی نوین و یک‌دست شالودهٔ آن را تشکیل می‌داد، اکنون بیش از پیش عملی استدلالی محسوب می‌شود. این عمل گویای وجود نشانه‌های مختلف مفهوم چند وجهی است که فرهنگ را پدید می‌آورد. این تغییر نگرش هم‌زمان با بازسنجی تاریخچهٔ سرکوب زبانی و کشمکش در قارهٔ آمریکاست.

پژوهش گنتزلر شامل دو بخش است: نخست، بررسی حوزه‌های جغرافیایی گوناگون که عبارت‌اند از: ایالات متحده، کانادا، برزیل و آمریکای لاتین. دوم، بررسی موضوع «مرزنویسی» در حوزهٔ دریای کارائیب. این دسته‌بندی هم به دلیل وجود تاریخچه‌های زبانی گوناگون در قارهٔ آمریکا منطقی است و هم از این رو که پژوهش دربارهٔ ترجمه مسیرهای گوناگون را پیموده است و دیدگاهی یکپارچه در این زمینه وجود ندارد. گنتزلر در هر فصل بر یک روند از کنش ترجمه تأکید و در عین حال، شبکه‌ای جالب توجه ایجاد می‌کند.

فصل نخست کتاب با مجموعه‌ای از پرسش‌ها شروع می‌شود و از همهٔ آن‌ها مهم‌تر این است که معنی ترجمه در ایالات متحده چیست؟ گنتزلر سیاست معاصر زبان را بررسی و خاستگاه آن را در ابتدای پیدایش دولت‌های ملی جست‌وجو می‌کند. او کتاب «تک زبانیِ دیگری یا بدل مبدأ» (۱۹۹۶) از دریدا را به‌عنوان متن اصلی خود برگزیده است و بر مبنای اندیشهٔ این پژوهشگر فرانسوی، اعتقاد دارد که هرگونه ایدئولوژی دربارهٔ همگونی، بر ایدئولوژی سرکوب‌شدهٔ کنونی دربارهٔ ناهمگونی و تفاوت دلالت می‌کند؛ بنابراین، اگرچه زبان غالب ایالات متحده انگلیسی است؛ ولی چون شهروندان این کشور از لحاظ زبانی و نیز فرهنگی متعلق به نقاط بسیار گوناگونی هستند، ترجمه بر تمام جنبه‌های فرهنگی آن سایه افکنده است. گنتزلر در این فصل با نگاهی به گذشته، نخستین روزهای استعمار را بررسی می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه چندزبانی در دورانی هنجار محسوب می‌شد که ساکنان انگلیسی، هلندی، فرانسوی، اسپانیایی، پرتغالی و سایر اقوام، با بومیان قارهٔ آمریکا دادوستد می‌کردند. او اعتقاد دارد که آن تاریخ، «بدون شک به بهای از دست دادن آسایش روانی ملت»، تا حدود زیادی از یادها رفته است. شاید شناخت نقش ترجمه در ایجاد ایالات متحدهٔ کنونی برای مردم آن که در حال حاضر درگیر مشکل درک تفاهم جهانی هستند، سودمند باشد.

نویسنده در کتاب ترجمه و هویت در قاره آمریکا، عمل ترجمه در قارهٔ آمریکا را به ۵ حوزه تقسیم کرده است که هر کدام موضوع فصل‌های این کتاب هستند:

۱. چند فرهنگی در ایالات متحده

۲. فمینیسم و نمایش‌نامه در استان کبک کانادا

۳. جنبش آدم‌خواری در برزیل

۴. چرخش داستانی در ادبیات آمریکای لاتین

۵. مرزنویسی و حوزهٔ دریای کارائیب

خواندن کتاب ترجمه و هویت در قاره آمریکا را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

به همۀ دانشجویان، پژوهشگران و دوستداران مطالعات ترجمه و مطالعات فرهنگی پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب ترجمه و هویت در قاره آمریکا

«ترجمه در ایالات متحده همواره زیر نظارت «فرهنگ رسمی» جریان دارد. این کشور را اغلب در راستای نژاد، جنسیت و طبقه واکاوی کرده‌اند و به ندرت در چهارچوب ترجمه و اقلیت‌های زبانی بررسی شده است. امروزه در ایالات متحده به بیش از ۱۵۰ زبان صحبت می‌شود. بنابر سرشماری سال ۲۰۰۰ در ایالات متحده بیش از ۴۷ میلیون نفر یا کمابیش یک نفر از هر پنج آمریکایی در خانه به زبانی جز انگلیسی صحبت می‌کنند. زبان‌های پر گویشور، پس از انگلیسی (۲۱۵ میلیون گویندهٔ بومی) عبارتند از: اسپانیایی (۲۸ میلیون نفر)، چینی (۲ میلیون نفر)، فرانسوی (۱ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر)، آلمانی (۱ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر)، تاگالوگ (۱ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر) و ویتنامی (ا میلیون نفر). بیشتر پژوهشگران قبول دارند که این رقم‌ها غیرواقعی هستند، چون همیشه تعداد این افراد کم برآورد می‌شود. ادارهٔ سرشماری آمریکا برآورد کرده است که جمعیت اسپانیایی و لاتین تبار از ماه مه سال ۲۰۰۶ به بیش از ۴۲ میلیون نفر، یا به عبارتی ۱۴ درصد کل جمعیت رشد کرده است. اسپانیایی‌ها با جمعیت ۳۷ میلیون نفر یا ۱۲.۸ درصد جمعیت، بزرگ‌ترین اقلیت ایالات متحده می‌باشند که تعدادشان از تعداد سیاهپوستان نیز تجاوز می‌کند. این شهروندان برای بقا ناچارند یا خود را به زبان انگلیسی ترجمه کنند یا زبان انگلیسی را برای خود ترجمه کنند.

هرگونه پژوهش دربارهٔ مسائل ترجمه و هویت در ایالات متحده ابتدا باید جنبهٔ ترجمه‌ای سیاست همگون‌گرای آن کشور را لحاظ کند. ایدئولوژی کشور در مقام نظر، گرایش به آمیزش همهٔ زبان‌ها و فرهنگ‌های جدید در مجموعه‌ای فراگیر و یکپارچه دارد. به هر حال، ایدئولوژی همگون سازی با واقعیت همخوانی ندارد. همان‌طور که ویلسون نیت در کتاب خود به نام «بازماندگان ناخوشایند، یادآوران خوشایند» (۱۹۹۴) بیان کرد، جنبهٔ سرکوبگر سیاسی ـ اجتماعی این ایدئولوژی پنهان می‌ماند، زیرا افراد ناسازگار با ترکیبِ همگونِ جامعه، به حاشیه سقوط می‌کنند، طرد می‌شوند یا به اصطلاح نیت، از آن‌ها به عنوان «بازمانده» یا باقی‌مانده یاد می‌شود.»