کتاب کثرت گرایی دینی و حقوق شهروندی در اسلام

کتاب کثرت گرایی دینی و حقوق شهروندی در اسلام نوشتهٔ کریگ کانسیداین و ترجمهٔ فایزه دینی و صالح طباطبایی است. انتشارات علمی و فرهنگی این کتاب را منتشر کرده است. این کتاب تحلیلی از عهدنامه‌های پیامبر اسلام با مسیحیان است.

درباره کتاب کثرت گرایی دینی و حقوق شهروندی در اسلام

کریگ کانسیداین در کتاب کثرت گرایی دینی و حقوق شهروندی در اسلام بیان کرده است که آزار دینی در ایالات متحد آمریکا و در سراسر خاورمیانه متکلمان دین‌پژوه و جامعه‌شناسان و نظریه‌پردازان سیاسی را متوجه نیاز به تقویت کثرت‌گرایی و حقوق شهروندی در کشورهایی با ادیان مختلف کرده است. یک دست‌مایهٔ بالقوهٔ ایجاد چنین نوعی از جامعه پرداختن به عهدنامه‌های پیامبر اسلام (ص) به منزلهٔ مأخذ بنیادین سومی از متون مقدس اسلامی و یکسره هم‌راستا با قرآن و حدیث است. با آن‌که محققان این عهدنامه‌ها را قرن‌ها می‌شناخته‌اند و رهبران مسلمان آن‌ها را همچون قانون شریعت پذیرفته بوده‌اند، مسلمانان «سنتی» و پژوهشگران غربی «نوین» به‌طور عمده این اسناد را نادیده گرفته‌اند. البته مسائل مربوط به اصالت این عهدنامه‌ها دلیل بالقوه‌ای بوده است تا از این متون چنین غفلت شود. عهدنامه‌های پیامبر اسلام (ص) با مسیحیان در معرض مناقشات فراوان پژوهشگران واقع شده‌اند. بررسی اصالت این اسناد لازم است تا بتوان به مشروعیت آن‌ها و درستی پیام‌های‌شان پرداخت. از چهار عهدنامه، همچون چارچوب تحلیل، استفاده خواهد شد تا مفاهیم کثرت‌گرایی و حقوق مدنی در «امت اسلامی» بررسی شود. این عهدنامه‌ها عبارت‌اند از «عهدنامهٔ پیامبر با راهبان کوه سینا»، «عهدنامهٔ پیامبر با مسیحیان نجران»، «عهدنامهٔ پیامبر با مسیحیان فارس (ایران)» و «عهدنامهٔ پیامبر با مسیحیان جهان». نویسنده در کتاب حاضر به تجزیه‌وتحلیل عمیق‌تر مسائل مربوط به اصالت این اسناد پرداخته است.

خواندن کتاب کثرت گرایی دینی و حقوق شهروندی در اسلام را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران مطالعه در باب علوم سیاسی و اسلام پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب کثرت گرایی دینی و حقوق شهروندی در اسلام

«آزادی دینی‌ای که محمد (ص) به مسیحیان پارس اعطا کرد با آن‌چه دولت‌هایی چون عربستان سعودی با جوامع اقلیت‌های دینی خود می‌کنند تعارض آشکاری دارد. عربستان سعودی دولت اسلامی پادشاهی‌ای است که مدعی است قوانینش بر پایهٔ قرآن و سنت نبوی استوار است. با آن‌که مادهٔ ۸ قانون اساسی سعودی بیان می‌کند که حکومت بر اساس «اصل دادگری، شورا و عدالت-مطابق با شریعت اسلام-» بنیاد نهاده شده است، وزارت خارجهٔ ایالات متحد آمریکا مدعی است که آزادی دینی در عربستان دچار محدودیت شدید است. در واقع، آزادی دینی «نه به رسمیت شناخته و نه تحت قانون از آن حمایت می‌شود، بلکه در عمل به‌شدت محدود شده است». در عربستان سعودی، به‌جاآوردن علنی آیین‌های مسیحیت- و در واقع، هر دینی به‌جز اسلام- ممنوع است، ضمن‌آن‌که قانون اساسی سعودی «دین» و «دولت» را از هم جدا نمی‌داند. «هیئت امر به معروف و نهی از منکر» عربستان سعودی هم‌چنان به یورش بر گردهم‌آیی‌های دینی خصوصی غیرمسلمانان ادامه می‌دهد. علی رغم اِعمال چنین محدودیت‌هایی بر مسیحیان، وزارت خارجهٔ ایالات متحد آمریکا از «بهبودی تدریجی» در حراست از آزادی دینی در عربستان سعودی یاد کرده است. اما به نظر نمی‌آید که عربستان سعودی چندان‌که خود پیامبر اسلام (ص) به مسیحیان عنایت داشت التفاتی به آنان داشته باشد. محمد (ص) پیشینه‌ای حقوقی و قانونی برای حکمرانان بعد از خود به جا گذاشت؛ به غیرمسلمانان این حق داده شد که در میان امتی که از دین خاصی جانب‌داری و دین خاصی را تحقیر نمی‌کند زندگی کنند. تحت رهبری پیامبر (ص) ، مراد از دین - خواه اسلام باشد، خواه مسیحیت یا هر سنت دیگری- آن نبود که چیزی از قبیل اجبار، ارعاب یا تطمیع باشد، بلکه دین‌داری از مقولهٔ آزادی انتخاب و اختیار بود. بر طبق عهدنامه با مسیحیان پارس، مسلمانانی که مسیحیان را به گروش به اسلام اجبار کنند، مرتکب عمل «فتنه» (یا آشوبگری) شده‌اند، و، از این رو، باید از چنین عملی به‌جد پرهیز کرد. این عهدنامه به‌صراحت بیان می‌کند: «نباید در هیچ‌یک از امور هیچ جبر یا قیدی ضد آنان به کار بسته شود». این حُکم، بازتابی از آیهٔ قرآن (سورهٔ بقره: ۲۵۶) دربارهٔ آزادی دینی است، نشان می‌دهد که در امت اسلامی، «اجبار» و «ایمان» با هم جمع نمی‌شوند.»