کتاب دین و جهانی شدن

کتاب دین و جهانی شدن نوشتهٔ محمدرضا دهشیری است. انتشارات علمی و فرهنگی این کتاب در حوزهٔ جامعه‌شناسی دین را منتشر کرده است.

درباره کتاب دین و جهانی شدن

محمدرضا دهشیری در کتاب دین و جهانی شدن گزیده‌ای از مقالات کتاب «دین و جهانی شدن: مفاهیم مهم در مطالعات اجتماعی» را به ویراستاری «ورونیکا التگلس»، ترجمه کرده است. این کتاب را انتشارات «راتلج» در دو سال پیاپی (۲۰۱۰ و ۲۰۱۱) منتشر کرده و مشتمل بر چهار جلد و ۱۶۴۸ صفحه است. در این مجموعهٔ چهارجلدی همهٔ متون کلیدی دربارهٔ جهانی شدن و دین در یک کتابخانهٔ کوچک و قابل استفادهٔ آسان جمع‌آوری شده است. هر جلد از کتاب دیدگاه‌های نظری و تجربی را به وضوح بیان می‌کند. علاوه بر اینکه نظریه‌ها به دنبال رسیدن به ماهیت روابط میان دین و جهانی شدن هستند، طیف وسیعی از مطالعات موردی بر اهمیت دین در ساختار موقعیت کنونی جهان پرتو می‌افکند. عنوان ۱۱ مقاله‌ای که در این جلد گردآوری شده‌ناد عبارت‌اند از «راه‌های ایمان در عصر جهانی شدن نظریهٔ کلاسیک و شواهد معاصر»، «بشریت، جهانی‌سازی و تجدید حیات دینی در سطح جهان»، «دین، هزارهٔ جدید و جهانی شدن»، «نظام دینی جامعهٔ جهانی: نگاهی جامعه‌شناختی به دین و ادیان کنونی»، «چشم‌اندازهای جهانی شدن در عصر جدید: امپریالیسم معنوی در مقابل تنوع فرهنگی»، «دین و حوزهٔ جهانی»، «دین، حقوق و نظم جهانی»، «حقوق بشر، نزاع‌های مذهبی و جهانی شدن: ارزش‌های متعالی در نظم جدید جهانی»، «انعطاف‌پذیری دولت – ملت: دین و نهادهای مدنی در دوران مدرن»، «فعالان مذهبی فراملی و سیاست‌های بین‌المللی» و «تعامل ادیان در یک بافت جهانی».

خواندن کتاب دین و جهانی شدن را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران حوزهٔ حامعه‌شناسی دین پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب دین و جهانی شدن

«ادعای اصلی این مقاله این است که «دولت ـ ملت اسطوره‌ای‌تر از واقع است» (Ibid., p. ۵۲۹). توصیفی که بیشتر غلوآمیز به نظر می‌رسد. ملت‌ها و دولت‌ها هر دو وجود دارند و اغلب با هم سازگارند. در مواردی که ابتدائاً چنین نبوده است هم گرایشی به بروز دولت ـ ملت وجود دارد. گاهی فرایند تشکیل یک ملت موجبات ایجاد دولت ـ ملتی اصیل و برآمده از مجموعه‌های گوناگون را فراهم آورده است (مثلاً بیشتر کشورهای امریکای لاتین و بعضی دول افریقایی). در موارد دیگر، کشورهای چندملیتی مانند اتحاد جماهیر شوروی و یوگسلاوی دچار نوعی اضمحلال و از هم فروپاشیدگی گردیده‌اند تا نسل جدیدی از دولت ـ ملت را بنیاد نهند.

هیچ نکتهٔ غیر واقعی‌ای دربارهٔ فشار در زمینهٔ تشکیل دولت ـ ملت وجود ندارد. دولت‌هایی مانند اندونزی مجبورند به شکل‌دهی واحد ملی بپردازند، ضمن اینکه اجازه می‌دهند گروه‌های ناسازگار (مانند آنچه در تیمور شرقی شاهد آنیم) راه خود را بروند. در همین حال، در خصوص ایجاد ملتی برآمده از گروه‌های متعدد نیز هیچ امر غیر ممکنی وجود ندارد. شهروندان کشور غنا کاملاً به هویت غنایی خود واقف‌اند. هویت آن‌ها (مانند جامعه یا جامعه‌هایشان) لایه‌های متعددی دارد. اما به رغم تنوع قومی در این کشور، یکی از مهم‌ترینِ این لایه‌ها همانا هویت آن است که به واسطهٔ آن، دولت ـ ملت قلمداد می‌شود.

اعتراض خاصی که والبی بر ایدهٔ دولت ـ ملت وارد می‌کند به نظر مهم نمی‌آید. اول اینکه بسیاری از کشورها بیش از یک ملیت دارند. گرچه فرهیختگان این کشورها معمولاً ایدهٔ دولت ـ ملت را نامربوط نمی‌دانند؛ برخی از آن‌ها برای استقلال ملی مبارزه می‌کنند، برخی دیگر برای تعالی ملی قدم برمی‌دارند. از دید جامعه‌شناسان، آگاهی از تمایزات ملی و فروملی از ملزومات اساسی است. سطح مناسب تحلیل همیشه از موضوعات مورد بحث است.»