کتاب کمیته

کتاب کمیته نوشتهٔ صنع الله ابراهیم و ترجمهٔ احسان موسوی خلخالی است. نشر برج این رمان عربی را منتشر کرده است.

درباره کتاب کمیته

صنع الله ابراهیم در کتاب کمیته مفهوم شورش را در قالب یک رمان شرح داده است. او بر این عقیده است که باید در برابر واقعیت بیرونی شورش کرد حتی اگر در ایجاد تغییر ناکام بمانیم. صنع‌الله ابراهیم به‌عنوان یکی از پیشگامان «رمان نو» در ادبیات داستانی معاصر عرب شناخته می‌شود. بسیاری از منتقدان بر این عقیده هستند او صنع‌الله ابراهیم کافکای ادبیات عرب است که از مصر برخاسته و آغاز کتاب حاضر شباهت بسیاری به رمان «محاکمه» نوشتهٔ فرانتس کافکا دارد. صنع‌الله ابراهیم در این رمان معاصر داستان مردی را روایت کرده است که اول صبح با رعایت تمام تشریفات لازم و پس از یک سال تمرین و آمادگی، در مقابل «کمیته» حاضر شده تا مسیر زندگی‌اش متحول کند. این رمان به‌طور واضح ابه نقد سیاست‌ها و ایدئولوژی‌ها پرداخته است.

خواندن کتاب کمیته را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران ادبیات داستانی عرب و علاقه‌مندان به قالب رمان پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب کمیته

«مجله مال یک سال پیش بود و مناسبت آن ازدواج دختر «دکتر» با رئیس‌جمهور یکی از کشورهای عربی. این خبر برایم تازگی داشت، چون مطبوعات داخلی حرفی درباره‌اش نزده بودند. گویا این ازدواج بحث‌های بسیاری به پا کرده بود، چون هم میان عروس و داماد بیش از سی سال فاصلهٔ سنی بود، هم دلالت‌های سیاسی و اقتصادی مهمی داشت. به همین مناسبت به زندگی «دکتر» پرداخته بودند؛ این‌که چطور در یک خانوادهٔ فقیر بزرگ شده بود و بعد، در پی انقلاب، به‌سبب نزدیکی خانوادگی با یکی از مسئولان عهد جدید، بخت یارش شده بود. همین رابطه سنگ بنای پیشرفتش شده بود؛ به‌این‌ترتیب که پروانهٔ ساخت سه فیلم کمدی دربارهٔ ارتش و نیروی هوایی و نیروی دریایی را برای یک تهیه‌کننده گرفته بود، به این شرط که در درآمدهای حاصل از فروش فیلم شریک باشند.

در ادامه آمده بود که با این شراکت سرمایه‌ای به دست آورده بود و البته چندبرابر کردن آن در زمانی کوتاه برایش سخت نبود. در این گیرودار، بسیاری از مسئولان، که به افکار سوسیالیستی دل بسته بودند، بر سر راه فعالان اقتصادی موانعی ایجاد کردند که «دکتر» به مدد رابطه‌های گسترده‌اش، که ازدواج‌های موفق آن‌ها را تحکیم می‌کرد، در برابر مبالغی این موانع را از سر راه هر کسی که می‌خواست برمی‌داشت. اما درآمد اصلی‌اش از طرح ملی‌کردن صنایع و اقتصاد بود. نویسنده مثال زده بود که دکتر رئیس یک شرکت پیمان‌کاری بود که اکثر پروژه‌هایش را به شرکت‌های خصوصی‌ای واگذار می‌کرد که خود در مالکیت آن‌ها شریک بود. آن‌چه مهم است نه نظر شخصی ما دربارهٔ چنین کاری، که نتیجهٔ آن در تقویت بخش خصوصی و اجرای خیلی از طرح‌های خدماتی است که مردم مصر امروزه از آن‌ها استفاده می‌کنند و اگر دست بخش دولتی مانده بودند حالاحالاها خبری از آن‌ها نبود.

اما در همان دوره، دکتر با مشکلاتی مواجه شد: دستگیری و افتادن به زندان. علتش هنوز روشن نیست، چون حرف‌ها درباره‌اش ضدونقیض است. گفته‌اند که در یک پروژهٔ کودتا دست داشته. بعضی دیگر هم می‌گویند علتش ترویج اندیشه‌های سوسیالیستی بوده. بعضی هم می‌گویند در یک عملیات اقتصادی مشکوک دست داشته که آن زمان ممنوع بوده است.

مجله به شایعه‌های ضدونقیض دربارهٔ «دکتر» هم پرداخته بود و آن‌ها را عوارض موفقیت انسان‌ها در کشورهای عربی خوانده بود. مانند این شایعه که او در شب پیش از حملهٔ اسرائیل در ۱۹۶۷، در مراسمی با حضور رقصندهٔ معروف در یکی از پایگاه‌های نیروی هوایی حضور داشته است. نویسندهٔ گزارش تأکید کرده بود که این شایعه هیچ اهمیتی ندارد. چون اکثر فرماندهان و شخصیت‌های مصر در آن مراسم حضور داشتند. اما شایعهٔ دیگری که موضوع واگذاری بلندی‌های جولان را به او نسبت می‌دهد هم هیچ‌وقت با دلیل و مدرک ثابت نشده است. نویسندهٔ گزارش برای اثبات وطن‌پرستی «دکتر» به نقش او در جنگ هزارروزه اشاره کرده بود که طی آن پیمانکارِ ساخت سنگرهای عظیم با هزینه‌های میلیون‌دلاری شده بود. البته دربارهٔ این کارِ باارزش هم حرف کم نبود؛ دهن مردم را که نمی‌شود بست.»