کتاب دیپلماسی فرهنگی

کتاب دیپلماسی فرهنگی نوشتهٔ سیدرضا صالحی امیری و سعید محمدی توسط گروه انتشاراتی ققنوس منتشر شده است. این کتاب نقش محوری فرهنگ به‌عنوان پایدارترین و تأثیرگذارترین عامل در سیاست خارجی کشورها را بررسی کرده است. این اثر توضیح می‌دهد که چگونه دیپلماسی فرهنگی، با عرضه و تبادل ویژگی‌های فرهنگی یک ملت، می‌تواند به ابزاری قدرتمند برای تعامل اثربخش با جهان و دستیابی به اهداف ملی تبدیل شود. این کتاب بر اهمیت دیپلماسی عمومی فرهنگی، فراتر از ارتباطات رسمی دولت‌ها، برای شکل‌دهی به تصویری صحیح و مثبت از فرهنگ یک کشور در افکار عمومی جهانی تأکید دارد. نسخهٔ الکترونیکی این کتاب را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب دیپلماسی فرهنگی

مفروض اصلی کتاب دیپلماسی فرهنگی این است که از میان عوامل مؤثر بر سیاست خارجی کشورها، عنصر فرهنگی پایدارترین و تأثیرگذارترین عامل است. نویسندگان معتقدند با به‌کارگیری سرمایه فرهنگی می‌توان اهداف و منافع ملی جمهوری اسلامی ایران را به بزرگترین فرصت تبدیل کرد؛ چراکه هیچ ظرفیتی به اندازهٔ دیپلماسی فرهنگی برای تعامل اثربخش با جهان امروز کارآمد نیست. از منظر نظری، دیپلماسی فرهنگی تلاشی برای درک، آگاهی، مشارکت و تاثیرگذاری بر افکار عمومی نهادها، سازمان‌ها و دولت‌های دیگر کشورهاست. در این فرآیند، ویژگی‌های فرهنگی یک ملت به جهان عرضه شده و تبادلات فرهنگی در سطوح دوجانبه و چندجانبه صورت می‌گیرد. بنابراین، چگونگی به‌کارگیری ابزارهای فرهنگی برای تاثیرگذاری بر افکار عمومی و دولت‌های خارجی یکی از حساس‌ترین مسائل مدیریت استراتژیک فرهنگی است. این کتاب تأکید می‌کند که دیپلماسی فرهنگی نباید تنها به ارتباطات رسمی میان دولت‌ها محدود شود، بلکه باید شامل دیپلماسی عمومی فرهنگی نیز باشد. هدف این است که فرهنگ و اندیشه نظام در ابعاد نظری، سیاست‌گذاری، تصمیم‌گیری و الگوهای رفتاری دولت، به افکار عمومی جهانیان منعکس شود تا جایگاه واقعی خود را در نظام بین‌الملل پیدا کند. در غیر این صورت، تصویر نادرستی از فرهنگ کشور ارائه شده و زمینه برای اجماع جهانی علیه فرهنگ و تمدن غنی ایران فراهم می‌شود. به دلیل پایداری و اثربخشی بلندمدت دیپلماسی فرهنگی، درک اهمیت، سرمایه‌گذاری و سیاست‌گذاری در این حوزه برای مسئولین ضروری است. مهم‌ترین نیاز این حوزه، آموزش نیروی انسانی کارآمد، آشنا به مبانی و تحولات فرهنگی و مسلط به اصول و زبان گفتگو در نظام جهانی است. نویسندگان اذعان دارند که این کتاب با وجود محدودیت‌ها و ظرافت‌های خاص خود، نیازمند بازاندیشی و دریافت نقد و نظر صاحب‌نظران برای چاپ‌های بعدی است.

خلاصه کتاب دیپلماسی فرهنگی

کتاب دیپلماسی فرهنگی با تمرکز بر این ایده که عامل فرهنگی پایدارترین و تأثیرگذارترین عنصر در سیاست خارجی کشورهاست، تلاش می‌کند تا نشان دهد چگونه سرمایه‌های فرهنگی یک کشور می‌تواند به فرصتی بزرگ برای دستیابی به اهداف و منافع ملی تبدیل شود. از دیدگاه نویسندگان، دیپلماسی فرهنگی کارآمدترین ابزار برای تعامل اثربخش با جهان امروز است. مفهوم اصلی دیپلماسی فرهنگی، در این کتاب، تلاش برای درک، آگاهی، مشارکت و تاثیرگذاری بر افکار عمومی، نهادها، سازمان‌ها و دولت‌های دیگر کشورها از طریق عرضه و تبادل ویژگی‌های فرهنگی یک ملت در سطوح دوجانبه و چندجانبه تعریف می‌شود. بنابراین، یکی از حساس‌ترین مسائل مدیریت استراتژیک فرهنگی، نحوه به‌کارگیری ابزارها و ظرفیت‌های فرهنگی برای نفوذ بر افکار عمومی جهانی و دولت‌های دیگر است. کتاب تأکید می‌کند که دیپلماسی فرهنگی نباید تنها به ارتباطات رسمی میان دولت‌ها محدود شود، بلکه باید دیپلماسی عمومی فرهنگی را نیز در بر گیرد تا تصویر و اندیشه واقعی یک نظام فرهنگی، به دور از برداشت‌های نادرست، به افکار عمومی جهانیان منعکس شده و جایگاه و منزلت واقعی آن در نظام بین‌الملل تثبیت شود.

چرا باید کتاب دیپلماسی فرهنگی را بخوانیم؟ 

خواندن کتاب حاضر به شما کمک می‌کند تا درک عمیق‌تری از ابعاد نرم و فرهنگی روابط بین‌الملل، فراتر از دیپلماسی سنتی، پیدا کنید. این کتاب ابزارهای نوین قدرت نرم را معرفی می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه فرهنگ می‌تواند بر تصویر یک کشور در سطح جهانی تأثیرگذار باشد. با مطالعهٔ این کتاب، نقش فرهنگ به عنوان پلی برای تفاهم میان ملت‌ها یا ابزاری برای رقابت را درک خواهید کرد. 

خواندن کتاب دیپلماسی فرهنگی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟ 

این کتاب به دلیل محتوای کاربردی خود، منبعی ارزشمند برای دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های علوم سیاسی، روابط بین‌الملل، مطالعات فرهنگی و جامعه‌شناسی و همچنین فعالان فرهنگی، هنری، سیاست‌گذاران و دیپلمات‌ها، و تمامی علاقه‌مندان به مسائل جهانی و پویایی‌های بین‌المللی است.

فهرست کتاب دیپلماسی فرهنگی

۱. کلیات، مفاهیم و مبانی (دیپلماسی فرهنگی)

فصل اول به مفاهیم و مبانی فرهنگ و دیپلماسی فرهنگی می‌پردازد.

۲. دیپلماسی فرهنگی، جهانی‌شدن (نظریه و رویکردها)

نویسندگان در این فصل به تشریح دیپلماسی فرهنگی و نظریات و رویکردهای مرتبط با جهانی شدن می‌پردازد.

۳. نهادهای فرهنگی بین‌المللی و مناسبات فرهنگی

این فصل به بررسی سیاست‌های فرهنگی نهادهای بین‌المللی مانند یونسکو اختصاص دارد.

۴. مدیریت فرهنگی در حوزه دیپلماسی فرهنگی

این فصل مدیریت، گستره آن، مدیریت فرهنگی، و مدیریت در بستر تنوع فرهنگی جهان را مورد بحث قرار می‌دهد.

۵. مدلی برای دیپلماسی فرهنگی و راهبردها

این فصل شاخص‌های تحقق دیپلماسی فرهنگی را در هفت مؤلفه (عناصر مشترک، جغرافیای فرهنگی، ظرفیت‌های فرهنگی، تکنولوژی ارتباطات، دیپلماسی غیررسمی، دیپلماسی رسمی فرهنگی، و سازمان‌های بین‌المللی فرهنگی) مطرح کرده و مدلی برای آن طراحی می‌کند؛ در پایان نیز راهبردهای کلان و عملیاتی ارائه می‌دهد.

بخشی از کتاب دیپلماسی فرهنگی

«مانوئل کاستلز متولد سال ۱۹۴۲ میلادی در اسپانیا، تحولات تکنولوژیکی در حال وقوع را انقلاب تکنولوژی اطلاعات می‌نامد و آن را ابزاری مؤثر در اجرای فرایند بنیادین تجدید ساختار نظام سرمایه‌داری می‌داند. در واقع، کاستلز در تدوین سه‌گانه عصر اطلاعات؛ اقتصاد، جامعه و فرهنگ، به بررسی «پیدایش یک ساختار اجتماعی نوین» می‌پردازد. این ساختار اجتماعی نو با پیدایش یک شیوه جدید توسعه، یعنی با اطلاعات‌گرایی، ارتباط دارد که به لحاظ تاریخی از تجدید ساختار شیوه تولید سرمایه‌داری در اواخر قرن بیستم شکل گرفته است. در دیدگاه نظری وی که زیربنای این رویکرد است، چنین فرض می‌شود که جوامع، پیرامون فرایندهای انسانی‌ای سازمان یافته‌اند که ساختار آن‌ها را روابط «تولید»، «تجربه» و «قدرت» تعیین می‌کنند که به شکل تاریخی تعین یافته‌اند. آنچه مد نظر ماست بررسی شکل‌گیری، ویژگی و تأثیر این جامعه نوین به عبارتی جامعه شبکه‌ای در ساختار جوامع کنونی جهان از نظر کاستلز است.

«بررسی ساختار اجتماعی نوظهور در حوزه‌های مختلف فعالیت و تجربه انسانی ما را به نتیجه‌ای فراگیر رهنمون می‌سازد: به عنوان روندی تاریخی، کارکردها و فرایندهای مسلط در عصر اطلاعات هر روز بیش از پیش پیرامون شبکه‌ها سازمان می‌یابند. شبکه‌ها ریخت اجتماعی جدید جوامع ما را تشکیل می‌دهند و گسترش منطق شبکه‌ای تغییرات چشمگیری در عملیات و نتایج فرایندهای تولید، تجربه، قدرت و فرهنگ ایجاد می‌کند. در حالی که شکل شبکه‌ای سازمان اجتماعی در دیگر زمان‌ها و مکان‌ها نیز وجود داشته است، پارادایم نوین تکنولوژی اطلاعات، بنیان مادی گسترش فراگیر آن را در سرتاسر ساختار اجتماعی فراهم می‌آورد.» (کاستلز، ج ۱، ۱۳۸۰: ۵۴۳) به این ترتیب، عزم اجتماعی ایجاد شده از طریق منطق شبکه‌ای از سطح منافع اجتماعی شبکه فراتر می‌رود، به عبارتی: «قدرت جریان‌ها از جریان‌های قدرت پیشی می‌گیرد. غیبت یا حضور در شبکه و پویایی هر شبکه در برابر دیگر شبکه‌ها، منابع حیاتی مسلط تغییر در جامعه ما هستند.» (همان: ۵۴۳) و این همان جامعه شبکه‌ای است که مهم‌ترین ویژگی آن برتری ریخت اجتماعی بر کنش اجتماعی است.»